Κατηγορητήρια και ποινές σε δικηγορικά γραφεία: Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου στον «Π» για σκάνδαλο «χρυσών» διαβατηρίων

Για το πολύκροτο σκάνδαλο των «χρυσών» διαβατηρίων, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος έχει ολοκληρώσει, μέχρι στιγμής, τους εποπτικούς ελέγχους σε 26 δικηγορικά γραφεία, από τα οποία έχει επιδώσει κατηγορητήρια ή και επιβάλει ποινές σε 12 εξ αυτών για παραβίαση, μεταξύ άλλων, της νομοθεσίας που απαγορεύει τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και συγκεκριμένα το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Όπως αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στον «Π» ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου κ. Χρίστος Κληρίδης, το διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου έχει επιβάλει πρόστιμα ύψους εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ και όσα δικηγορικά γραφεία και δικηγόροι αρνήθηκαν να τα πληρώσουν, παραπέμφθηκαν στο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

Η συνέντευξη

Σε πόσες τελικά υποθέσεις που αφορούν το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) εμπλέκονται δικηγορικά γραφεία που υπέπεσαν σε ποινικά αδικήματα και πόσα παραπέμφθηκαν μέχρι στιγμής ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου;

Όλες οι υποθέσεις που αφορούν το ΚΕΠ και στις οποίες εμπλέκονται δικηγορικά γραφεία και ελέγχονται για ποινικά αδικήματα βρίσκονται ενώπιον δικαστηρίων/Κακουργιοδικείου βάσει των νενομισμένων διαδικασιών. Αυτά εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του γενικού εισαγγελέα. Με την αποπεράτωση των εν λόγω υποθέσεων και αναλόγως της απόφασης, θα κριθεί κατά πόσο χρήζουν παραπομπής στο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Σίγουρα όπου υπάρχει καταδίκη θα υπάρξει και παραπομπή στο Πειθαρχικό. Βρισκόμαστε σε αναμονή για αυτές τις υποθέσεις.

Υπήρξαν και πειθαρχικές καταδίκες δικηγορικών γραφείων για παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας που διέπει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος; Το γεγονός ότι ένα από αυτά τα γραφεία συνδέεται άμεσα με τον απερχόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δεν δικαιολογούσε τη δημοσιοποίηση της καταδικαστικής απόφασης ή έστω της καταδίκης - ποινής;

Για το ξέπλυμα το θέμα ανάγεται στη δικαιοδοσία του συμβουλίου του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου πρωτίστως και όχι του Πειθαρχικού Συμβουλίου. Σε μία περίπτωση που αφορά θέματα διαβατηρίων υπήρξε καταδίκη από το Πειθαρχικό και επεβλήθη πρόστιμο. Η απόφαση έχει εφεσιβληθεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου και εκκρεμεί. Θα πρέπει να διασαφηνιστεί ότι το Πειθαρχικό Συμβούλιο εξετάζει πειθαρχικά παραπτώματα δικηγόρων σε σχέση με τον Κώδικα Δεοντολογίας άσκησης του επαγγέλματος. Η νομοθεσία που διέπει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος είναι ξεχωριστή και συναφώς πρόκειται για μια διαφορετική και ξεχωριστή διαδικασία της οποίας το αρμόδιο σώμα είναι το διοικητικό συμβούλιο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Δεν υπάρχει πειθαρχική καταδίκη σε σχέση με το πρώην γραφείο του Προέδρου.

Πόσες ακόμη υποθέσεις εκκρεμούν προς διερεύνηση από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο που αφορούν το ΚΕΠ και κατά πόσο θεωρείτε ότι η επιβολή προστίμου αποτελεί αποτρεπτική ποινή στις περιπτώσεις αυτές.

Έχουν διενεργηθεί εποπτικοί έλεγχοι που αφορούν πολιτογραφήσεις σε 26 δικηγορικά γραφεία μέχρι στιγμής. Από αυτούς τους ελέγχους:

*Για τέσσερα γραφεία έχει επιδοθεί κατηγορητήριο και εκκρεμεί.

* Για πέντε γραφεία έχει επιδοθεί απόφαση ενοχής και εκκρεμεί ποινή για δύο.

*Για τρία γραφεία επιδόθηκε απόφαση ποινής.

*Για πέντε ετοιμάστηκε έκθεση και μελετάται από το τμήμα AML για πιθανή παρουσίαση στην επόμενη συνεδρία του διοικητικού συμβουλίου στις 13/03/2023.

*Μια υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Κακουργιοδικείου και οι υπόλοιπες οκτώ έχουν αποπερατωθεί χωρίς αρνητικά ευρήματα.

Γιατί δεν δημοσιοποιούνται τα ονόματα των δικηγορικών γραφείων που καταδικάστηκαν πειθαρχικά για την εμπλοκή τους στο σκάνδαλο με τα «χρυσά» διαβατήρια; Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος δεν είναι υπέρ της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας; Γιατί επιτρέπετε τον διασυρμό των δικηγόρων για μια μικρή μειοψηφία που παρανόμησε;

Όπως έχω αναφέρει πιο πάνω, στη μία υπόθεση που υπήρξε πειθαρχική καταδίκη που σχετίζεται με το ΚΕΠ, το Πειθαρχικό Συμβούλιο δεν δημοσιοποίησε το όνομα, πλην όμως προφανώς υπήρξε κάποια διαρροή, με αποτέλεσμα να δημοσιοποιηθεί το όνομα στον Τύπο. Άλλες εφημερίδες άφησαν να νοηθεί για ποιον δικηγόρο πρόκειται.

Όσον αφορά καταδίκες για πειθαρχικά στις οποίες αναφέρεστε, όλες οι αποφάσεις δημοσιοποιούνται και σε κάποιες περιπτώσεις δημοσιοποιούνται και τα ονόματα. Όσον αφορά τη δημοσιοποίηση αποφάσεων, ακολουθείται η διαδικασία της ανωνυμοποίησης ως ακολουθείται και στα δικαστήρια, εκτός αν μία απόφαση κριθεί ότι πρέπει να κοινοποιηθεί χωρίς την ανωνυμοποίηση συγκεκριμένων στοιχείων για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προστασίας του κοινού. Για παράδειγμα, σε σχέση με καταδικαστικές αποφάσεις όπου δικηγόροι διαγράφονται από το Μητρώο των Ασκούντων τη Δικηγορία, δημοσιεύονται χωρίς ανωνυμοποίηση για την προστασία του κοινού. Σε κάποιες περιπτώσεις που κρίνουμε ότι είναι πολύ σοβαρές και αξίζει να δημοσιοποιηθούν τα ονόματα, θα πρέπει να υπάρξει η σχετική έγκριση από την επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, ανταποκρινόμενος στην ευθύνη της εποπτείας της άσκησης του δικηγορικού λειτουργήματος από τα μέλη του, έχει το αρμόδιο όργανο, το Πειθαρχικό Συμβούλιο, στο οποίο θα πρέπει να καταγγέλλεται επωνύμως και τεκμηριωμένα οποιαδήποτε έκνομη συμπεριφορά και ενέργεια ούτως ώστε να ακολουθούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Τονίζεται ότι ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος επιδεικνύει μηδενική ανοχή στα θέματα διαφθοράς και αντιδεοντολογικής εκτροπής. Η διαφάνεια και η δημόσια λογοδοσία είναι αδιαπραγμάτευτες και προς την κατεύθυνση αυτήν έχουμε ενισχύσει το Πειθαρχικό Συμβούλιο και συνάμα έχουμε δημιουργήσει ειδική ενότητα στην ιστοσελίδα μας για ανάρτηση των σημαντικότερων αποφάσεων. Αδίκως, λοιπόν, κατηγορείται συλλήβδην το δικηγορικό σώμα για τυχόν εκτροπές κάποιων δικηγόρων ή δικηγορικών γραφείων.

Με αυτήν την ευκαιρία, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή ότι, οποιεσδήποτε γενικόλογες τοποθετήσεις χωρίς τεκμηρίωση και παράθεση στοιχείων, στοχεύουν απλώς και μόνο στην αμαύρωση των μελών του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και στη δημιουργία εντυπώσεων, οι οποίες εν τέλει πλήττουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στον θεσμό της δικαιοσύνης με όλες τις συνεπακόλουθες επιπτώσεις.

Καταδίκες από το συμβούλιο για παραβιάσεις της νομοθεσίας AML (σ.σ. για ξέπλυμα μαύρου χρήματος) επισύρουν ποινές προστίμου. Το συμβούλιο δεν δύναται να διαγράψει δικηγόρο από το Μητρώο των δικηγόρων με βάση την κείμενη νομοθεσία. Αυτό το συμβούλιο έχει παραπέμψει στο Πειθαρχικό Συμβούλιο καταδικασθέντες για παράβαση της νομοθεσίας AML, όσους δικηγόρους δεν έχουν συμμορφωθεί με την καταβολή των προστίμων που ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Σαν αποτέλεσμα της παραπομπής, πέραν του 90% των δικηγόρων έχουν συμμορφωθεί και έχουν καταβάλει τα πρόστιμα έστω και αν έχουν προσβάλει την απόφαση στο δικαστήριο. Δημοσιοποίηση ονόματος δικηγόρου ή δικηγορικού γραφείου σε αυτές τις περιπτώσεις συνεπάγεται το κλείσιμο του γραφείου από άποψη τραπεζικών συναλλαγών. Το μέτρο αυτό θεωρούμε ότι είναι πολύ δυσανάλογο γιατί στις πλείστες των περιπτώσεων για καταδίκες δεν εμπλέκονται τα γραφεία σε ξέπλυμα, αλλά σε παραβιάσεις κυρίως τυπικές όσον αφορά τις αρχές που διέπουν τη λεπτομερή έρευνα της πηγής των εισοδημάτων των πελατών, ως επίσης και στην ταυτοποίηση των πελατών. Συνεπώς, μέχρι στιγμής δεν κρίναμε ότι υπάρχει κάποια απόφαση η οποία θα δικαιολογούσε τη δημοσιοποίηση του ονόματος με τις δυσανάλογες υπό τας περιστάσεις επιπτώσεις. Αν κρίνουμε ότι μελλοντικά υπάρξουν π.χ. συστηματικές παραβιάσεις από δικηγόρο ή δικηγορικό γραφείο παρά τις προηγούμενες καταδίκες και συστάσεις, ενδεχομένως να προβούμε σε δημοσιοποίηση. Ή αν διαπιστωθεί εμπλοκή δικηγόρου σε ξέπλυμα θα εξετάσουμε πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο δημοσιοποίησης. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής, όμως, όπως προκύπτει από τα πιο πάνω στατιστικά στοιχεία, το Τμήμα Εποπτείας και Συμμόρφωσης του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου έχει εξετάσει έναν μεγάλο αριθμό εμπλεκομένων δικηγορικών γραφείων που είχαν κάνει τον μεγαλύτερο ίσως αριθμό διαβατηρίων. Είμαστε ικανοποιημένοι με την πρόοδο και αναμένω ότι τους προσεχείς μήνες θα έχουν συμπληρωθεί όλες οι έρευνες σχεδόν σε όλα τα δικηγορικά γραφεία που είχαν ουσιαστική εμπλοκή στο θέμα. Όμως, να μην ξεχνούμε ότι εγγεγραμμένοι δικηγόροι είναι της τάξης των 4.000 κατά τον ουσιώδη χρόνο με μεγάλο αριθμό επίσης εταιρειών υπηρεσιών. Από αυτόν τον μεγάλο αριθμό, ένα πολύ μικρό ποσοστό των δικηγόρων ασχολήθηκε με το ΚΕΠ και σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων υπήρξαν απαλλαγές αλλά υπήρξαν και καταδίκες με επιβολή προστίμων δεκάδων χιλιάδων ευρώ. Θεωρούμε ότι έχει σταλεί το μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι το συμβούλιο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου δεν θα ανεχθεί οποιαδήποτε παραβατική συμπεριφορά.

Δικηγορικά γραφεία Προέδρων, βουλευτών…..

Προκύπτουν ή όχι ζητήματα δεοντολογίας και ηθικής τάξεως από εταιρικές οντότητες που φέρουν τα ονόματα κρατικών και αιρετών αξιωματούχων; Στο παρελθόν ήταν το δικηγορικό γραφείο του Τάσσου Παπαδόπουλου, στη συνέχεια μας προέκυψε το δικηγορικό γραφείο του Νίκου Αναστασιάδη και αρκετών βουλευτών. Προκύπτει ή όχι ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού από τα δικηγορικά γραφεία αυτών των αξιωματούχων; Πιστεύετε ότι θα πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά το ζήτημα;

Η προσωπική μου άποψη, την οποία έχω θέσει και ενώπιον της Επιτροπής Δεοντολογίας του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, είναι ότι προκύπτει θέμα. Το είχα αντιμετωπίσει και εγώ ως δικηγόρος όταν υπουργοποιήθηκε ο πατέρας μου Φοίβος Κληρίδης, το 1982, αναλαμβάνοντας τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση του Σπύρου Κυπριανού. Γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι όντως δικηγορικά γραφεία Προέδρων, υπουργών, ανεξάρτητων και κρατικών αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα οποία εξακολουθούν να φέρουν το όνομα του αξιωματούχου, δυνατό να επηρεάζουν την πελατεία των γραφείων αυτών ευνοϊκά. Συνεπώς, είχα εισηγηθεί στην Επιτροπή Δεοντολογίας να μελετήσει το θέμα με στόχο την τροποποίηση των κανόνων δεοντολογίας. Δυστυχώς, η επιτροπή είχε διαφορετική άποψη από τη δική μου, όμως, εγώ θα επιμένω και μέσα στο πλαίσιο αναθεώρησης των κανονισμών δεοντολογίας που επίκειται, θα θέσω θέμα ούτως ώστε να μπει συγκεκριμένη πρόνοια σύμφωνα με την οποία, δικηγόρος ο οποίος αναλαμβάνει αξίωμα να υποχρεούται να τροποποιεί το όνομα του δικηγορικού του γραφείου. Το θέμα θα το θέσω ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης που υποχρεωτικά θα κληθεί για να εγκρίνει τους νέους κανονισμούς δεοντολογίας.