Από τις συστημικές στις συστημικότερες

Για ακόμη μια φορά ακούμε τα ίδια. Για ακόμη μια φορά οι πολιτικοί και οι άμεσα εμπλεκόμενοι τεχνοκράτες αρνούνται ή δεν θέλουν (δεν τους συμφέρει) να αντιληφθούν το πρόβλημα. Το αποτέλεσμα: οι τραπεζικές κρίσεις θα γίνονται όσο περνά ο χρόνος μεγαλύτερες και πολύ πιο καταστροφικές.

Τη συζήτηση αυτή την είχα όταν Ευρωπαίος επίτροπος επισκέφθηκε την Κύπρο μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από 15 χρόνια. Του είχα αναφέρει ότι «τα μέτρα που προωθείτε θα οδηγήσουν σε λιγότερες και πιο συστημικές τράπεζες, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και τις επιλογές με αποτέλεσμα η επόμενη κρίση θα είναι πολύ χειρότερη». Η απάντηση που είχα πάρει ήταν «πού σου νέφκω πού πάεις». Από μέσα μου είπα πως μάλλον δεν το είχα εξηγήσει καλά. Οι εξελίξεις μάλλον δείχνουν πως δεν αντιλαμβανόταν τον κίνδυνο.

Επιπρόσθετα, τραπεζικές κρίσεις έχουν και στις ΗΠΑ. Όμως ένας από τους λόγους που τις ξεπερνούν πιο εύκολα είναι ότι η οικονομία τους βασίζεται πολύ λιγότερο στο τραπεζικό σύστημα. Μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης γίνεται με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα οι αμερικανικές επιχειρήσεις αντλούν αναλογικά 2 με 3 φορές περισσότερα κεφάλαια μέσω της έκδοσης ομολόγων. Έτσι όταν παγώσει το τραπεζικό σύστημα ή πτωχεύσει ακόμη και μια συστημική τράπεζα, η αμερικανική οικονομία μπορεί να αντιδράσει πιο άμεσα και αποτελεσματικά. Οι συστημικές τους τράπεζες είναι λιγότερο συστημικές από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές.

Όμως στην ευρωζώνη επιδιώκουμε να τις κάνουμε ακόμη πιο συστημικές επιβάλλοντας απίστευτη γραφειοκρατία και διαδικασίες με την ψευδαίσθηση ότι οι εποπτικές αρχές μπορούν ευκολότερα και πιο αποτελεσματικά να ασκούν τον ρόλο τους … ε ΔΕΝ. Οι μεγάλες οι τράπεζες, που αυτές έχουν την πολιτική επιρροή, άλλο που δεν θέλουν. Οι επικεφαλής και τεχνοκράτες της ΕΚΤ, της ΕΒΑ, του ESA, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επίσης βολεύονται. Αποκτούν δύναμη και σημασία.

Σύντομα θα προχωρήσουμε και με την τραπεζική ενοποίηση και τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού και ενιαίου συστήματος εγγύησης καταθέσεων. Δηλαδή οι τράπεζες θα γίνουν ακόμη πιο συστημικές.

Δεν υποστηρίζω την απορρύθμιση και την απουσία εποπτείας. Από τη στιγμή που ο φορολογούμενος εγγυάται τους πελάτες-προμηθευτές των τραπεζών (δηλαδή τους καταθέτες) πρέπει να έχει και λόγο στα των τραπεζών. Αυτό όμως που γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες είναι κάτι το διαφορετικό. Μια στρατηγική που οδηγεί, όπως προανέφερα, σε όλο και περισσότερο μεγαλύτερες και πιο συστημικές τράπεζες με την ψευδαίσθηση ότι η καλύτερη ρύθμιση και εποπτεία θα αποτρέψει τις λανθασμένες αποφάσεις από τις τράπεζες.

Αυτό που χρειάζεται η ευρωζώνη είναι η δημιουργία συνθηκών απεξάρτησης -όσο γίνεται- της οικονομίας από το τραπεζικό σύστημα. Γι' αυτό χρειάζονται πολιτικές αποφάσεις. Σίγουρα η ΕΚΤ δεν πρόκειται να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Σίγουρα οι τράπεζες δεν θα υποστηρίξουν κάτι τέτοιο. Το ερώτημα είναι ποιος; Ποιος θα τολμήσει να ταράξει τα νερά του σημερινού κατεστημένου πριν μας ταράξουν ξανά αυτές;