Σας τηλεφωνά ο χρηματοοικονομικός σας σύμβουλος και σας εισηγείται, σπρώχνει «αγόρασε μετοχές της Τέσλα. Θα παν' πάνω». Θέλετε να ελέγξετε αν η συμβουλή του είναι αξιόπιστη και έχει κάποια βαρύτητα για να αποφασίσετε κατά πόσο θα επενδύσετε. Ποια ερώτηση; Τι στοιχεία θα του ζητήσετε;
Αν ρωτήσετε έναν καθηγητή χρηματοοικονομικών, ή έναν χρηματιστή, θα σας πει για δείκτες κερδοφορίας (p/e ratio, dividend yield), για ρευστότητα, τις επενδύσεις και τα προϊόντα που αναπτύσσει, την κυβερνητική πολιτική για επιδότηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και πολλές άλλες αχρείαστες πληροφορίες.
Αν ρωτήστε όμως έναν στατιστικολόγο θα σας πει: «Ανοησίες. Η μόνη (χρήσιμη) ερώτηση που χρειάζεται να υποβάλετε είναι: για να μην σπαταλάμε άδικα τον χρόνο μας, από αυτά που θα μου πεις, τι είναι αυτό που γνωρίζεις εσύ και δεν το γνωρίζουν οι άλλοι;»
Η λογική είναι απλή. Αν αγοράζει κάποιος, σημαίνει πως κάποιος άλλος πουλά. Αυτός που πουλά, επίσης δέχτηκε συμβουλές από ειδικούς. Αν μιλάμε για μια συναλλαγή, τότε ναι, μπορεί να υπάρχει ασυμμετρία πληροφόρησης ή ακόμη και ικανοτήτων και άρα κάποιος μπορεί να κάνει «λάθος» και κάποιος «ορθή» εκτίμηση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, όπως και σε εκατομμύρια άλλες, μιλάμε για έναν τεράστιο αριθμό συναλλαγών που γίνονται μεταξύ και μέσω δεκάδων χιλιάδων επενδυτών, αναλυτών και συμβούλων που έχουν κατά 99,99% (θα μπορούσα να γράψω και 100%) την ίδια πληροφόρηση, γνώσεις και εργαλεία διαθέσιμα. Πώς γίνεται λοιπόν το 50% ενός τεράστιου πληθυσμού να θεωρεί πως είναι καλή κίνηση η αγορά και το άλλο 50% η πώληση;
Τα πράγματα είναι χειρότερα. Η κάθε συναλλαγή έχει πολλά έξοδα. Άρα, η διαφορά στην εκτίμηση δεν πρέπει να είναι απλά οριακή, αλλά σημαντική για να καλύψει και αυτά τα έξοδα – που δεν είναι λίγα - και τον χρόνο / κόπο σας.
Βεβαίως και η τιμή της μετοχής θα πάει είτε πάνω είτε κάτω και κάποιος θα «δικαιωθεί». Το ερώτημα παραμένει: «Γιατί αυτός ο κάποιος να είστε εσείς και αν αυτό έγινε λόγω ικανοτήτων ή λόγω ζαριού. Αν αυτός ο οποιοσδήποτε κάποιος είχε τέτοια ικανότητα, σίγουρα δεν θα συμβούλευε και σήμερα θα ήταν ιδιοκτήτης όλης της υφηλίου. Όπως όμως βλέπουμε, τη μια μέρα έχουμε χρηματιστές/ επενδυτές «θεούς» και την άλλη να ζητιανεύουν οι ίδιοι... ή χειρότερα, οι πελάτες τους.
Δυστυχώς τα πράγματα είναι άσχημα για τους ειδικούς… ένα ζάρι θα μπορούσε να φέρει το ίδιο αποτέλεσμα. Αυτό με κάνει να θυμηθώ μια ιστορία με συνάδελφο στον «Πολίτη», του οποίου ο χρηματιστής την περίοδο της φούσκας του 1999-2000 τον είχε συμβουλέψει να πουλήσει μετοχές Α και να αγοράσει Β, μετά να πουλήσει Β και να αγοράσει Γ… μέχρι το Κ. Στο τέλος είχε κερδίσει Ψ. Τόσο σίγουρος ήμουν, που του είπα «ας κοιτάξουμε τι θα άξιζαν οι Α σήμερα αν τις κρατούσες και μάλιστα χωρίς να έχεις τα έξοδα συναλλαγών»… Καλά μαντέψατε, το κέρδος του θα ήταν πολύ υψηλότερο του Ψ. Τόσο απλά.
Φυσικά και οι χρηματιστές και αυτοί που τους διδάσκουν (πουλούν διπλώματα) θα σας πουν πως αυτά είναι ανοησίες… Αν όμως δεν είναι ανοησίες, τότε τα δύο τρίτα όλων αυτών δεν θα είχαν δουλειά.
Υ.Γ. Το άρθρο δεν πρέπει να εκληφθεί ως συμβουλή για να αρπάξετε ένα ζάρι και να αρχίσετε τις επενδύσεις.
