Δασοβοτανικοί κήποι Αθαλάσσας: Η μαγεία της φύσης στο κέντρο της Λευκωσίας ξεδιπλώνεται σε 4,5 εκτάρια γη και αξίζει να τους επισκεφθείτε (βίντεο-φώτος)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ/ΒΙΝΤΕΟ: ΓΙΩΤΑ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ



Δασοβοτανικοί κήποι Αθαλάσσας. Μια ανάσα από το κέντρο της πόλης, όπου κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες και μελετητές ντόπιοι και ξένοι επισκέπτονται για να δουν από κοντά τα περισσότερα από 300 είδη φυτών, ανάμεσα τους πάνω από 35 εξ' αυτών ενδημικά (δηλαδή θα τα συναντήσουμε μόνο στην Κύπρο). Μια όαση που ξεδιπλώνεται σε 4,5 εκτάρια γης και φτιάχτηκε από το Τμήμα Δασών, όπου παιδιά, νέοι και ηλικιωμένοι, άνθρωποι δηλαδή κάθε ηλικίας, θα ζήσουν - αν επισκεφθούν τους Κήπους-, μια πανέμορφη και ξεχωριστή εμπειρία. Εκεί που συναντά κανείς τον κύκλο της ζωής, αφού συνυπάρχουν αρμονικά τα δέντρα, τα φυτά, τα πουλιά, τα ερπετά.

Το politis.com.cy βρέθηκε στον Δασοβοτανικό Κήπο Β' όπου ξεναγηθήκαμε από τον κ. Γλαύκο Κυριάκου, Βοηθό Περιφερειακό Λειτουργό Λευκωσία, Λάρνακα, Αμμοχώστου και Λειτουργό Διαχείρισης, Γαιών και Προγραμματισμού.



«Την ομορφιά και την μαγεία της φύσης δεν την συναντάμε μόνο στην ύπαιθρο ή στο δάσος αλλά και σε απόσταση αναπνοής από την Πρωτεύουσα. Δύο δασοβοτανικοί κήποι που καταλαμβάνουν μια έκταση 4,5 εκταρίων, στολίζουν το Εθνικό Δασικό Πάρκο της Αθαλάσσας. Βρίσκονται ακριβώς πίσω από τις εγκαταστάσεις του Δασικού Φυτωρίου Αθαλάσσας και την διαχείριση τους έχει η Δασική Περιφέρεια Λευκωσίας, Λάρνακας Αμμοχώστου» δήλωσε στην ιστοσελίδα μας ο κ. Κυριάκου, ο οποίος μας εξήγησε πως. οι Δασοβοτανικοί Κήποι Α' και Β' Αθαλάσσας -όπως αναφέρεται και η ονομασία τους-, είναι δύο κήποι με διάφορα δασικά είδη δέντρων, θάμνων, ποώδη, αγρωστώδη και βολβώδη είδη.»



Οι βασικοί λόγοι εγκατάστασης των δύο εφαπτόμενων δασοβοτανικών κήπων Α' και Β', σύμφωνα με τον κ. Κυριάκου είναι πέντε:

• Η συγκέντρωση ενός μεγάλου αριθμού φυτικών ειδών, τόσο της κυπριακής όσο και της παγκόσμια χλωρίδας σε χώρο που να είναι προσιτός σε μεγάλο αριθμό επισκεπτών.


• Η δημιουργία μιας ζωντανής φυτολογικής συλλογής για σκοπούς έρευνας, εκπαίδευσης και επιμόρφωσης κυρίως για ερευνητές, φοιτητές, μαθητές και οποιονδήποτε άλλο ενδιαφέρεται


• Η προστασία των γενετικών μας πόρων.


• Η χρήση αναπαραγωγικού υλικού όπως σπόρους και μοσχεύματα από το Δασικό Φυτώριο Αθαλάσσας για σκοπούς διάδοσης του πληθυσμού που φιλοξενούνται


• Η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και αγάπης μικρών και μεγάλων για το πράσινο και ειδικά της δικής μας χλωρίδας.

[video width="576" height="320" mp4="[migrated]/Politis/wp-content/uploads/2022/05/video-1651565686.mp4"][/video]





[video width="576" height="320" mp4="[migrated]/Politis/wp-content/uploads/2022/05/video-1651570212.mp4"][/video]





Ο Δασοβοτανικός Α' εγκαταστάθηκε το 1964 και περιέχει 1000 περίπου φυτά από 173 διαφορετικά είδη δένδρων και θάμνων που ανήκουν σε 130 γένη και 36 οικογένειες, ενώ ο Δασοβοτανικός Β' εγκαταστάθηκε το 1994 και περιλάμβανε 290 διαφορετικά είδη φυτών. Η προσπάθεια του Τμήματος Δασών ήταν να συγκεντρώσει σε αυτό το χώρο κυρίως αυτοφυούς θάμνους, ποώδη, αγρωστώδη και βολβώδη φυτά του τόπου μας.

Η καταστροφή το 2010 και η σημερινή μορφή

Από το 2010 μέχρι το 2013 έγιναν βαθιές εκσκαφές σε ολόκληρο το κήπο σε έρευνες  για ανεύρεση τουρκοκύπριων αγνοουμένων. Ο κήπος καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς. Από το 2014 μέχρι σήμερα άρχισε μια τεράστια προσπάθεια ανάπλασης του δασοβοτανικού κήπου Β' πάνω σε νέα βάση. Ο Δασοβοτανικός κήπος έγινε πιο θεματικός, αλλά και πιο ελκυστικός, αφού περιλαμβάνει περισσότερα από 5000 φυτά από 300 διαφορετικά είδη φυτών από τα οποία τα 37 είναι ενδημικά είδη. Ο δασοβοτανικός Β'εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα είδη από την Κυπριακή Χλωρίδα.

Επιπλέον μέσα στα πλαίσια του σκοπού εξυπηρέτησης της βιοποικιλότητας έχουν εισαχθεί νέες καινοτομίες λαμβάνοντας υπόψη την πανίδα αλλά και την εκπαίδευση και ενημέρωση όλων των πολιτών.

Σημαντικό να τονιστεί πως ο κήπος καθώς και τα μονοπάτια, οι χώροι υγιεινής και το υπερυψωμένο εκπαιδευτικό σκίαστρο που κατασκευάστηκε, είναι σχεδιασμένα για να έχουν πρόσβαση όλοι οι συμπολίτες μας ειδικά άτομα με ειδικές ανάγκες.













Καινοτομίες που έφεραν τον κόσμο κοντά

«Η περιοχή που ήταν εγκαταστημένος ο Δασοβοτανικός κήπος ήταν επίπεδη. Τώρα είναι ανάγλυφη. Η επίπεδη επιφάνεια δεν αρέσει ούτε στα φυτά αλλά ούτε και στο ανθρώπινο μάτι. Γι' αυτό και έχουν δημιουργηθεί μικρά υψώματα με ανάλογη ποιότητα εδαφικών απαιτήσεων των φυτών αλλά και με πετρώματα που τους δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες επιβίωσης και ανάπτυξης» μας ανέφερε ο κ. Κυριάκου. Ενώ όσον αφορά τη φροντίδα των φυτών σημείωσε ότι «κάθε φυτό χρειάζεται συγκεκριμένες κλιματεδαφικές συνθήκες για να επιβιώνει δίχως να καταπονείτε ή να οδηγείται στα όρια αντοχής του. Για παράδειγμα το κυκλάμινο προτιμά την σχισμή του βράχου όπως λέγει και το τραγούδι».

Αλλά και το ανθρώπινο μάτι θέλει να βλέπει εναλλαγή τοπίου...

Περπατώντας στο χώρο θα πρέπει τα ερεθίσματα του εξωτερικού περιβάλλοντος να είναι ευχάριστα στις αισθήσεις του, όπως της Όσφρησης, της όρασης, της Ακοής, της Αφής αλλά ακόμη και η Γεύσης. Για αυτό το λόγο έχει εισαχθεί και το υγρό στοιχείο στο δασοβοτανικό με την δημιουργία μικρού υγροβιότοπου και καταρράκτη.

Οι «παράξενοι» επισκέπτες 

Τον υγροβιότοπο επισκέπτονται καθημερινά εκατοντάδες πουλιά όπως φάσσες, περδίκια, ερωδιοί, τσαλαπετινοί, σπουργίτια, σκαρδίλια και το ενδημικό σπετσοπούλλι. Επίσης έχουμε τον τελευταίο καιρό και φίλους από το ζωικό μας βασίλειο όπως τον λαγό και την αλεπού.

Μόνο με φωτοβολταϊκά

Να σημειώσουμε εδώ ότι οι ηλεκτρικές  ανάγκες στα πάρκα καλύπτονται από τρία φωτοβολταϊκά πάνελ που συσσωρεύουν ρεύμα σε μπαταρίες που τροφοδοτούν τους χώρους υγιεινής και την αντλία νερού του καταρράκτη. Με αυτό τον τρόπο προωθείται η αειφόρος ανάπτυξη αλλά και εκπαιδεύονται οι μαθητές, φοιτητές και άλλοι επισκέπτες.













Μοναδική η πανίδα και η χλωρίδα της Κύπρου



Ο κ. Κυριάκου, φέρνει ως παράδειγμα την Μεγάλη Βρετανία και την Γερμανία, ώστε να μας τονίσει πόσο πλούσια και μοναδική είναι η πανίδα και η χλωρίδα της Κύπρου. «Αρκεί να σας πω, ότι αυτές οι χώρες έχουν 15 με 25 ενδημικά φυτά, και η Κύπρος 140! Και αυτό γιατί το νησί αναδύθηκε από την θάλασσα, οπότε το έδαφος είναι ιδιαίτερο». Ερωτηθείς για το πως αντιδρούν οι επισκέπτες και ειδικότερα τα παιδιά ο κ. Κυριάκου εξήγησε πως «σίγουρα δεν περιμένουμε από τα παιδιά και τους επισκέπτες να γίνουν βοτανολόγοι μεταφέροντας τους γνώσεις κατά την διάρκεια της επίσκεψης τους. Θέλουμε να γνωρίσουν από κοντά, μέσα από ένα ευχάριστο περιβάλλον μιας διαδρομής, βιωματικά, την ομορφιά της χλωρίδας και πανίδας μας, την προσπάθεια που έκαναν κάποιοι συμπολίτες μας, ειδικά στα παλιά χρόνια με τα εκθεσιακά εργαλεία που βλέπουν, να την αγαπήσουν και να προβληματιστούν». Αυτό, είπε, γίνεται βιωματικά βλέποντας τα φυτά, τα πουλιά, τις εκατοντάδες πεταλούδες αλλά και γνωρίζοντας την αξία που είχαν για τους πρόγονους μας, καθώς επίσης την σύνδεση τους με την θρησκεία και κουλτούρα μας.

Εκπαίδευση στη φύση

Τα παιδιά, είτε με τους γονείς, είτε μέσω σχολικών εκδρομών μαθαίνουν επίσης να κατασκευάζουν φωλιές για τα πουλιά από νεροκόλοκα τα οποία παράγουμε στο δασοβοτανικό κήπο. Τα παιδιά σε ομάδες τους μαθαίνουν να μετατρέπουν τα νεροκόλοκα σε φωλιές πουλιών, να τα ζωγραφίζουν και να τα στερεώνουν σε διάφορα σημεία στα δένδρα.









Το δεύτερο παράδειγμα αφορά τον βιωματικό τρόπο εκμάθησης σημαντικών αυτοφυών ειδών της χλωρίδας μας. Σε ένα μικρό τεχνητό λοφίσκο έχει κατασκευαστεί με φυτά τον χάρτη της Κύπρου. Το σχήμα της Κύπρου δημιουργείται με φυτά που αυτοφύονται σε κάθε περιοχή. Ο σιδερίτης του Πενταδακτύλου σχηματίζει την Οροσειρά του Πενταδακτύλου. Την χερσόνισο του Ακάμα η Κενταύρια του Ακάμα και η κυπριακή τουλίπα. Τα λουτρά της Αφροδίτης με την εφόρπια της Αφροδίτης. Το χωριό Πολέμι με τη τουλίπα του Πολεμιού. Το κάβο Γκρέκο με τον αόρατο. Το Τρόοδος με την δάφνη και το μερσίνι. Παραλιακά έχουμε την σχοινιά και τα κυκλάμινα.



Η καλύτερη εποχή να επισκεφθείς τους Κήπους

Κάθε εποχή έχει την δική της ομορφιά. Κάθε εποχή συντηρεί τα δικά της φυτά που πιθανόν να μην τα δούμε άλλη εποχή. Επίσης η περίοδος άνθισης είναι διαφορετική και την συναντούμε ανάλογα με τα είδη σε διαφορετικούς μήνες. ΓΙ' αυτό οι δασοβοτανικοί κήποι έχουν ολόχρονα επισκεψημότητα. Αυτό που δυσκολεύει είναι οι καιρικές συνθήκες. Βασικά οι βροχερές μέρες και οι ψηλές θερμοκρασίες. Ειδικά η περιοχή της Αθαλάσσας συγκεντρώνει πολύ ψηλές θερμοκρασίες το Καλοκαίρι.

Για προστασία των επισκεπτών από τον ήλιο αλλά και για να είναι περισσότερο ευχάριστη η επίσκεψη τους, κατασκευάσαμε κατά μήκος των μονοπατιών αψίδες που έχουν αναρριχηθεί και καλυφθεί με κυπριακά αναρριχητικά φυτά. Κατά μήκος της διαδρομής οι επισκέπτες γνωρίζουν μεταξύ άλλων και τα διάφορα αυτοφυεί είδη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυλόκηπους. Εδώ αντιλαμβάνονται βιωματικά την ομορφιά και αξία της κυπριακής χλωρίδας, η οποία είναι η πλέον κατάλληλη στους αυλόκηπους και χώρους πρασίνου. Τα Κυπριακά φυτά είναι ξηρανθεκτικά και προσαρμοσμένα στις κλιματεδαφικές συνθήκες του νησιού μας.

Να τονιστεί επίσης πως όλα τα μονοπάτια έχουν υπόστρωμα από πουρί, που δεν λασπώνει και δεν γλιστρά με διαστάσεις και προδιαγραφές για ΑΜΕΑ και δύο σκέπαστρα με τραπεζοκαθίσματα για ξεκούραση. Το ένα από αυτά είναι υπερυψωμένο, με θέα το δασοβοτανικό, επίσης με ράμπα προδιαγραφών ΑΜΕΑ.







Η Κατερίνα και η Κυριακή

Στην ερώτηση πόσο δύσκολο είναι η εγκατάσταση και συντήρηση όλων αυτών των φυτών, ο κ.Κυριάκου εξηγεί ότι Η εγκατάσταση των φυτών στο δασοβοτανικό, έγινε με κάθε προσοχή, λαμβάνοντας υπόψιν τις απαιτήσεις του κάθε φυτού και την θεματική κατάταξη του χώρου. «Η συντήρηση είναι το δυσκολότερο κομμάτι του έργου μας», εξηγεί. Αναφέρεται στις δύο φύλακες στους Κήπους, την κα Κατερίνα και την κα Κυριακή. Δύο γυναίκες που αφιερώνουν κόπο και χρόνο για να φροντίζουν καθημερινά τους κήπους, με τις ίδιες να δηλώνουν πως ναι είναι μια αρκετά κουραστική δουλειά μεν αλλά εξηγούν παράλληλα πως «άθε φυτό χρειάζεται ξεχωριστή φροντίδα. Για να επιβιώσουν όλα αυτά τα φυτά χρειάζονται γνώσεις, αγάπη και μεράκι»

















































Πως μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τον κήπο;

Ο κήπος είναι ανοικτός καθημερινά κατά την διάρκεια του δημοσιοϋπαλληλικού ωραρίου. Μετά είναι κλειστός για προστασία των φυτών και των υποδομών. Οποιοσδήποτε μπορεί να τον επισκέπτεται. Επειδή υπάρχει μεγάλη επισκεψημότητα οι μεγάλες ομάδες, θα πρέπει να τηλεφωνούν για ραντεβού στο 22403733 ή 22403741.