Οι πέντε μεγαλύτερες νυχτοπεταλούδες της Κύπρου (web tv)

Ένα πολύ μεγάλο μέρος της εκπληκτικής βιοποικιλότητας του τόπου μας αποτελούν τα έντομα με τον εκπληκτικό αριθμό τους να ξεπερνά τα 7.000 διαφορετικά είδη, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται, αφού συνεχώς καταγράφονται νέα είδη για την Κύπρο.

Ένα πολύ μεγάλο μέρος από αυτά τα έντομα κατέχουν οι νυχτοπεταλούδες (σκόροι). Σε ολόκληρο τον πλανήτη υπάρχουν πέραν των 160.000 διαφορετικά είδη νυχτοπεταλούδας. Στην Κύπρο μέχρι στιγμής υπολογίζεται ότι υπάρχουν πέρα από 1.000 διαφορετικά είδη νυχτοπεταλούδας. Δεν υπάρχει κάποιος ακριβής αριθμός για το πόσα είδη νυχτοπεταλούδας έχουμε αφού δεν έχουν γίνει μελέτες σε βάθος αν και πολλοί ντόπιοι αλλά και ξένοι ερευνητές και επιστήμονες μελετούν και καταγράφουν τα κυπριακά είδη νυχτοπεταλούδας. Προσωπικά έχω βρει και φωτογραφίσει μερικά είδη τα οποία παρά τις προσπάθειές μου δεν κατέστη δυνατό να τις αναγνωρίσω. Σίγουρα θα έχουμε στην Κύπρο σπάνια είδη και πολλά νέα είδη για την επιστήμη.



https://www.youtube.com/watch?v=yBI7zor-hoE



Λεπιδόπτερα

Οι νυχτοπεταλούδες όπως και οι πεταλούδες ανήκουν στην τάξη των λεπιδόπτερων στα αρθρόποδα και στην τάξη των εντόμων.

Ο κύκλος ζωής των νυχτοπεταλούδων είναι ο ίδιος με των πεταλούδων αφού μόλις βγουν από τα αβγά που γεννούν είναι σε μορφή κάμπιας. Αφού ολοκληρώσουν τη ζωή τους ως κάμπιες κλείνονται σε κουκούλι και μετατρέπονται σε χρυσαλλίδες, όπου μετά από ένα χρονικό διάστημα βγαίνουν από το κουκούλι ως τέλεια έντομα, τις νυχτοπεταλούδες, με τη μορφή που ξέρουμε. Οι περισσότερες νυχτοπεταλούδες δραστηριοποιούνται από τη δύση μέχρι και την ανατολή του ήλιου. Λέω οι περισσότερες διότι υπάρχουν και αρκετά είδη νυχτοπεταλούδας που δραστηριοποιούνται την ημέρα. Οι ενήλικες νυχτοπεταλούδες τρέφονται συνήθως με νέκταρ λουλουδιών.

Οι περισσότερες νυχτοπεταλούδες αναλόγως του είδους γεννούν τα αβγά τους σε συγκεκριμένα φυτά ή σε μια οικογένεια φυτών τα οποία με αυτά τρέφονται οι κάμπιες τους. Τα φυτά αυτά ονομάζονται φυτά-ξενιστές. Πολλά άλλα είδη νυχτοπεταλούδας στο στάδιο της κάμπιας τρέφονται με ανθρώπινα τρόφιμα, με ζωοτροφές, με ίνες από μάλλινα ρούχα, με μέλι και κηρήθρα από τις κυψέλες και πολλά άλλα προκαλώντας τεράστιες ζημιές στους ανθρώπους κυρίως στους γεωργούς που τους καταστρέφουν ολόκληρες φυτείες. Ορισμένα είδη προκαλούν και τεράστιες ζημιές στα δάση. Φυσικά υπάρχουν και πολλά ωφέλιμα είδη για τον άνθρωπο όπως μερικά είδη μεταξοσκώληκα που καλλιεργούνται και μας δίνουν το μετάξι.

Οι νυχτοπεταλούδες ως τέλεια έντομα άλλα και ως κάμπιες προσφέρουν μια πολύ σημαντική πηγή τροφής σε χιλιάδες άλλα είδη όπως ερπετά, πουλιά, αμφίβια, νυχτερίδες και αμέτρητα άλλα.

Σχεδόν όλα τα είδη νυχτοπεταλούδας προσελκύονται από τα φώτα και όλοι έχουμε δει τα βράδια κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες νυχτοπεταλούδες να μπαίνουν μέσα στο σπίτι και να πετούν κάνοντας κύκλους γύρω από μια λάμπα. Ακόμα είναι άγνωστο γιατί αυτά τα έντομα το κάνουν αυτό.



Είδη του τόπου μας

Πέντε από τις νυχτοπεταλούδες αποτελούν τις μεγαλύτερες και πιο εντυπωσιακές από όλα τα είδη που συναντούμε στον τόπο μας.

Τα πέντε αυτά είδη είναι:

1)   Death's-head Hawk moth (Acherontia Atropos)

2)   Hummingbird hawk-moth (Macroglossum stellatarum)

3)   Levant Hawk Moth (Theretra Alecto)

4)   Oleander hawk-moth (Daphnis nerii)

5)   Striped hawk-moth (Hyles livornica)



Acherontia Atropos

Η Acherontia Atropos Death's-head Hawk moth ονομάζεται και ιπτάμενη νεκροκεφαλή επειδή έχει ένα σχέδιο στο πάνω μέρος του θώρακά της που μοιάζει με ανθρώπινο κρανίο. Έχει διάφορα φυτά ως ξενιστές και ένα από αυτά είναι η πατάτα. Όταν η κάμπια της ολοκληρώσει τη ζωή της ως κάμπια θάβεται στο χώμα και μετατρέπεται σε χρυσαλλίδα και κατόπιν βγάνει στην επιφάνεια ως τέλειο έντομο. Το είδος αυτό ως τέλειο έντομο κάνει επιδρομές τη νύχτα σε μελίσσια, μπαίνει μέσα στην κυψέλη και τρέφεται με μέλι. Μπορεί να μπει ανενόχλητη στις κυψέλες επειδή μπορεί να μιμείται το άρωμα των μελισσών, πολλές φορές όμως το μελίσσι τις παίρνει χαμπάρι και τις σκοτώνει. Το είδος αυτό έχει μια ασυνήθιστη ιδιαιτερότητα καθώς όταν ενοχληθεί εκπέμπει ένα δυνατό τρίξιμο για να φοβίσει και να αποτρέπει τους θηρευτές να πλησιάσουν. Πρόκειται για μεγάλη νυχτοπεταλούδα και μπορεί να φτάσει το μέγεθος των 9 πόντων.



https://www.youtube.com/watch?v=ILBvOjsymTc



Macroglossum stellatarum

Η Macroglossum stellatarum ονομάζεται και Hummingbird hawk-moth επειδή το αεικίνητό της πέταγμα μοιάζει πολύ με το πουλί κολίβριο. Είναι ένα ασύλληπτα γρήγορο έντομο που δραστηριοποιείται τη μέρα και τρέφεται πάντα εν πτήσει με νέκταρ λουλουδιών, συχνά σε κήπους σπιτιών. Έχει ως ξενιστή του μερικά είδη φυτών όπου το θηλυκό μπορεί να γεννήσει πέραν των 200 αυγών. Το είδος αυτό το συναντούμε σε θερμά κλίματα κυρίως της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.

https://www.youtube.com/watch?v=QucKCBrHCsA



Theretra Alecto

Η Theretra Alecto έχει ως ξενιστή της τα είδη σταφυλιού Vitis (grapevines). Η κάμπια της είναι εντυπωσιακά μεγάλη πράσινου χρώματος. Το είδος αυτό το συναντούμε σε θερμά κλίματα του πλανήτη. Είναι η πιο γνωστή στους ανθρώπους από τις πέντε που αναφέρω επειδή όσοι έχουν κληματαριές στον κήπο τους τη βλέπουν συχνά και ως κάμπια άλλα και ως τέλειο έντομο.





Levant Hawk Moth - Theretra alecto (Linnaeus, 1758)







Daphnis nerii

Η Daphnis nerii Oleander hawk-moth ονομάζεται και σφίγγα της πικροδάφνης καθώς ένα από τα φυτά που έχει ως ξενιστή της είναι το φυτό oleander (Nerium oleander) τη γνωστή μας αροδάφνη ή πικροδάφνη που είναι ένα από τα πιο τοξικά και δηλητηριώδη φυτά στον κόσμο. Το ενήλικο έντομο τρέφεται με νέκταρ από μια μεγάλη ποικιλία λουλουδιών. Η κάμπια της είναι επίσης εντυπωσιακά μεγάλη και τα χρώματά της ποικίλουν αναλόγως της ηλικίας της. Ονομάζεται και army green moth επειδή τα χρώματά της μοιάζουν με στρατιωτικό ρούχο παραλλαγής. Πρόκειται για μια από τις ομορφότερες νυχτοπεταλούδες της Ευρώπης.



Oleander hawk-moth (Daphnis nerii)



Hyles livornica

Τη Hyles livornica τη συναντούμε στην Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία. Έχει μεγάλη ποικιλία φυτών-ξενιστών όπως φυτά του γένους Galium, Gossypium, Rumex, Vitis, Euphorbia, Linaria, Epilobium, Antirrhinum, Scabiosa, Linum, Fuchsia και Asphodelus. Το ενήλικο έντομο τρέφεται και αυτό με νέκταρ από μια μεγάλη ποικιλία λουλουδιών. Το είδος αυτό είναι μεταναστευτικό από την Αφρική στην Ευρώπη. Και τα πέντε αυτά είδη ανήκουν στην οικογένεια Σφιγγίδες (Sphingidae) που περιλαμβάνει πάνω από 1.450 γνωστά είδη. Τα είδη αυτής της οικογένειας αποτελούν τα πιο γρήγορα ιπτάμενα έντομα στον πλανήτη.



Striped hawk-moth - Hyles livornica