Η μεγαλόπρεπη αετογερακίνα της Κύπρου (WEB TV)

Στον πλανήτη συναντάμε περισσότερα από 45 διαφορετικά είδη γερακίνων (Buzzard) και τις βρίσκουμε σε ολόκληρο τον πλανήτη, ακόμα και σε αρκτικές περιοχές και ερήμους.

Οι γερακίνες ανήκουν στα ημερόβια αρπαχτικά πουλιά (Bird of prey - Raptor) και είναι καθαρά σαρκοβόρα. Διακρίνονται για τις οξύτατές τους αισθήσεις, όπως την ακοή και ειδικά την όραση και για τα ισχυρά δολοφονικά τους ράμφη και νύχια που κόβουν τη σάρκα σαν λεπίδες.

Οι γερακίνες και γενικά όλα τα αρπαχτικά θεωρούνται πουλιά με οικολογική αξία καθώς δρουν ως καθαριστές της φύσης, αφού ως επί το πλείστον πιάνουν θηράματα τα οποία είναι άρρωστα ή τραυματισμένα εύκολα κι έτσι αποτρέπουν τη μετάδοση ασθενειών. Η διατροφή τους συμπεριλαμβάνει μεγαλόσωμα έντομα όπως ακρίδες και τρωκτικά που είναι πολύ βλαβερά για τη γεωργία.

https://www.youtube.com/watch?v=w9v3nzExE6E



Οι μεγαλοπρεπείς γερακίνες αποτελούν τα μεγαλύτερα και δυνατότερα από τα αρπαχτικά πουλιά μετά τους αετούς και στην Κύπρο συναντάμε τέσσερα είδη γερακίνων, εκ των οποίων μόνο μία είναι μόνιμος κάτοικος της Κύπρου και φωλιάζει εδώ και είναι η αετογερακίνα ή σιαχινολάγουδο Long-legged buzzard (Buteo rufinus) (Cretzschmar, 1829). (Στον ελλαδικό χώρο, η αετογερακίνα απαντά και με τις ονομασίες αετοβαρβακίνα, καστανοβαρβακίνα). Ανήκουν στην οικογένεια Αετίδες (Accipitridae). Τα άλλα τρία είναι αποδημητικά είδη και τα συναντάμε κατά την αποδημία των πουλιών που γίνεται το φθινόπωρο και την άνοιξη.

https://www.youtube.com/watch?v=u_IuCwNAuzw



Η αετογερακίνα είναι αρπακτικό των μεγάλων ανοικτών περιοχών, όπως η στέπα, ημιερημικά ενδιαιτήματα, πετρώδεις και βραχώδεις θέσεις. Επίσης, απαντά σε ανοικτά δάση ή δάση με ξέφωτα, ανοικτές ακαλλιέργητες εκτάσεις, με ψηλούς θάμνους, δέντρα, βράχια ή υψώματα για θέσεις ωοτοκίας. Η κύρια τροφή της αετογερακίνας είναι τα μικρά και μεσαίου μεγέθους θηλαστικά. Τυπικά θηράματα είναι τα τρωκτικά, οι σκαντζόχοιροι αλλά περιλαμβάνονται και φίδια, σαύρες, μικρά πουλιά, βάτραχοι, φρύνοι και μεγαλόσωμα έντομα, όπως ακρίδες. Στις περιοχές διαχείμασης τρέφεται επίσης και με ψοφίμια, όταν υπάρχει έλλειψη τροφής. Κυνηγά και συλλαμβάνει τα θηράματά της πάντα στο έδαφος. Η αετογερακίνα κατά την πτήση μοιάζει πολύ με την πτήση του αετού.

https://www.youtube.com/watch?v=ZguQ4EOMnkw



Η αετογερακίνα είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος από όλες τις γερακίνες και αποτελεί μόνιμο κάτοικο της Κύπρου με περίπου μόνο σαράντα ζευγάρια, ενώ τη συναντάμε και ως σπάνιο χειμερινό επισκέπτη. Κατασκευάζει μια σχετικά ογκώδης φωλιά πάνω σε δένδρα, αλλά σε ανοικτές περιοχές μπορεί να τη φτιάξει σε γκρεμούς. Για την κατασκευή της φωλιάς χρησιμοποιεί ξερά κλαδιά και στο εσωτερικό τοποθετεί μαλακά υλικά που βρίσκει στη φύση. Δυστυχώς στο εσωτερικό της φωλιάς πολλές φορές τοποθετεί διάφορα είδη σπάγκων, τους οποίους επιλέγουν γιατί είναι από μαλακό υλικό αλλά η ενέργεια αυτή πολλές φορές έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα στους νεοσσούς, καθώς οι σπάγκοι μπλέκονται στα πόδια τους με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται στη φωλιά και να πεθαίνουν. Το πρόβλημα αυτό με τους σπάγκους δεν το έχουν μόνο αυτά τα πουλιά αλλά και πάρα πολλά άλλα είδη πουλιών. Πολλές είναι οι φορές που έχω δει νεοσσούς διαφόρων ειδών να κρέμονται από τις φωλιές δεμένα με σπάγκους.

Στην Κύπρο κυρίως προτιμά να φωλιάζει σε απόκρημνους γκρεμούς, σε θέσεις από τις οποίες μπορεί να εποπτεύει τη γύρω περιοχή. Από τις δέκα φωλιές αετογερακίνας που έχω δει μόνο η μία ήταν πάνω σε δέντρο. Γεννά από δύο μέχρι τέσσερα αβγά, αλλά συνήθως εκκολάπτονται και επιζούν μόνο τα δύο μικρά. Η επώαση πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα, κυρίως όμως από το θηλυκό. Τη σίτιση αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Η περίοδος αναπαραγωγής αρχίζει από τα μέσα Μαρτίου και φθάνει μέχρι τα τέλη Απριλίου. Η επώαση διαρκεί περίπου έναν μήνα, ενώ οι φωλεόφιλοι (αργούν να εγκαταλείψουν τη φωλιά τους) νεοσσοί πετάνε περίπου στις 40 ημέρες από τη φωλιά.

https://www.youtube.com/watch?v=9oA0MP4GtzY



Ένα ζευγάρι φωλιάζει εδώ και πέντε χρόνια στους γκρεμούς του Αγίου Σωζόμενου κοντά στη Λευκωσία. Κτίζει τη φωλιά του στον γκρεμό πολύ κοντά και πάνω από τον αυτοκινητόδρομο δίνοντας τη σπάνια ευκαιρία στους μελετητές και παρατηρητές πουλιών να τα μελετήσουν μέσα από το αυτοκίνητο, καθώς τα πουλιά έχουν συνηθίσει τα αυτοκίνητα και την ανθρώπινη παρουσία και δεν ενοχλούνται καθόλου. Φέτος (2019) κατά την αναπαραγωγική περίοδο το ζευγάρι γέννησε πάλι στο ίδιο σημείο, οι νεοσσοί αρχίσαν να μεγαλώνουν και να στέκονται στα πόδια τους και αρχίσαν να φαίνονται από τον δρόμο όπου διαπιστώσαμε με έκπληξη ότι στη φωλιά υπήρχαν τέσσερις αρκετά μεγάλοι νεοσσοί, πράγμα που είναι εξαιρετικά σπάνιο για το είδος αυτό. Περάσαμε αμέτρητες ώρες εκεί παρακολουθώντας τα μικρά και τους γονείς να τους κουβαλούν τροφή. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό θέαμα να βλέπεις ένα τέτοιο μεγαλόπρεπο πουλί να πετά και να κρατά στα πόδια του έναν σκαντζόχοιρο ή ένα φίδι και να το παίρνει στη φωλιά του για να ταΐσει τους νεοσσούς του.

Πού φωλιάζει η αετογερακίνα

Μια μέρα επισκεφτήκαμε τη φωλιά και με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι τα τέσσερα μικρά δεν ήταν μέσα στη φωλιά. Είχα αποκλείσει την περίπτωση να πέταξαν διότι τα πουλιά δεν ήταν ακόμα έτοιμα. Ανακαλύψαμε τα μικρά στο έδαφος ανάμεσα σε ψηλά χόρτα και πολύ κοντά στον δρόμο ο οποίος ήταν γεμάτος κενά φυσίγγια κυνηγετικού όπλου. Κάθε χρόνο η Υπηρεσία Θήρας εκδίδει ειδικές άδειες για καταπολέμηση των κορακοειδών. Την προηγουμένη μέρα μια τέτοια ομάδα βρισκόταν κάτω από τη φωλιά και πυροβολούσε τους κολιούς που φωλιάζουν στους ιδίους γκρεμούς όπου φωλιάζει και η αετογερακίνα, με αποτέλεσμα τα μικρά να τρομάξουν και να πέσουν κάτω από τη φωλιά τους κινδυνεύοντας να τα φάνε οι αλεπούδες, να τα πατήσουν τα αυτοκίνητα ή να τα πιάσουν κάποιοι από τους πολλούς ασυνείδητους που έχουμε στον τόπο μας. Ευτυχώς τα μικρά μέσα σε δύο μέρες σιγά-σιγά αναρριχήθηκαν και επέστρεψαν στη φωλιά τους. Είναι ανεπίτρεπτο να δίνονται τέτοιες άδειες για καταπολέμηση των κορακοειδών σε περίοδο αναπαραγωγής όλων των πουλιών και εκτός από αυτό συγκαταλέγουν τον κολιό μέσα στα επιβλαβή είδη. Ο κολιός τρέφεται κυρίως με σπόρους και με βλαβερά έντομα για τη γεωργία, όπως ακρίδες, κολοκυθάδες και κάμπιες, συνεπώς έπρεπε να συγκαταλέγεται στα ωφέλιμα είδη και όχι να τους στήνουν καρτέρι την ώρα που επιστρέφουν στη φωλιά τους για να ταΐσουν τα μικρά τους και να τους αποδεκατίζουν, με αποτέλεσμα να πεθάνουν και τα μικρά από την πείνα.

https://www.youtube.com/watch?v=hs7i1A_fJ2U

Εκτός από την Κύπρο την αετογερακίνα τη συναντάμε στην Ευρώπη, Ασία και Αφρική σε δύο υποείδη Buteo rufinus rufinus και Buteo rufinus cirtensi.

Στην Κύπρο πολλές φορές βρέθηκαν σκοτωμένα πουλιά από ασυνείδητους κυνηγούς, αλλά και από δηλητηριασμένα δολώματα τα οποία κάποιοι βάζουν παράνομα για αλεπούδες. Παλιά συχνές ήταν και οι δηλητηριάσεις από επικίνδυνα φυτοφάρμακα. Κίνδυνο αποτελούν και οι συγκρούσεις με ηλεκτροφόρα καλώδια.

Να αναφέρω ότι η αετογερακίνα αλλά και όλα τα είδη γερακίνων προστατεύονται με αυστηρή νομοθεσία.