Το τελευταίο δένδρο αφήστε το για να κρεμαστούμε

Με το καλοκαίρι να έχει ξεκινήσει μόλις πριν από 2-3 βδομάδες (ημερολογιακά)μ καταφέραμε ήδη και φέτος να κάψουμε ένα σημαντικό μέρος της χώρας μας. Το λιγοστό πράσινο που έχει καταφέρει να μείνει στην Κύπρο, το αγαπούν λίγοι και το προστατεύουν ακόμα πιο λίγοι. Το κράτος και η κυβέρνηση ως θεσμοί, μάλλον το υποτιμούν, αφού δεν εξηγείται διαφορετικά η επαναλαμβανόμενη ανεπάρκεια στο να σβήνουμε τις φωτιές όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Τις περισσότερες φορές η συζήτηση για μία μεγάλη φωτιά εξαντλείται στην έλλειψη των εναέριων μέσων πυρόσβεσης που για ακόμα μια χρονιά ως κράτος δεν καταφέραμε να έχουμε διαθέσιμα όσα μέσα χρειάζεται η Κύπρος. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι τα εναέρια μέσα είναι μόνο μία πτυχή καταστολής των φωτιών, με σημαντική βαρύτητα αλλά μέχρι ενός σημείου. Ενόσω λοιπόν η συζήτηση εξαντλείται στα πόσα και ποια εναέρια μέσα έχουμε, όλα τα υπόλοιπα δεν συζητιούνται στην πραγματική τους διάσταση.

Αρχικά πρέπει να παραδεχθούμε και να βρούμε λύσεις με τους παράνομους σκουπιδότοπους. Οι φωτιές, είτε ξεκινούν, είτε επεκτείνονται από παράνομους σκουπιδότοπους σε λαξιές και ποταμούς. Τους ξέρουμε και υπάρχουν καταγεγραμμένοι ακόμα και σε χάρτες. Πόσο δύσκολο είναι να τελειώνουμε με αυτούς; Ας κάνουμε την αρχή. Στο ίδιο πλαίσιο είναι και γενικότερα η καθαριότητα της υπαίθρου και των δασών. Δυστυχώς η ύπαιθρός μας έχει γεμίσει με ξηρά χόρτα, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο φωτιών. Ακριβώς το ίδιο και η ΑΗΚ, αν καθίσουν σε ένα τραπέζι με το Δασών και όλα τα επικίνδυνα σημεία για βραχυκυκλώματα να τα διορθώσουν. Παράλληλα, η εγκατάλειψη της καλλιεργήσιμης γης (που τη γεμίσαμε φωτοβολταϊκά) έχει καταργήσει στην πράξη μεγάλες φυσικές αντιπυρικές ζώνες που είχαμε στο παρελθόν. Ενδιαφέρεται κανείς γι’ αυτό ή σε κάθε φωτιά θα δίνει το κράτος μερικές αποζημιώσεις και τελειώσαμε; Ακόμα και τα φράγματα είναι παρατημένα. Ποιος ξεχνά την υπόθεση με το φράγμα Σαϊττά; Αν αύριο πάρει φωτιά το Τρόοδος, μετά θα κλαίμε επί ερειπίων ξανά.

Και επειδή όλα τα πιο πάνω είναι για μένα αυτονόητα, πάμε και στα λίγο πιο δύσκολα. Με το πράσινο να αποτελεί είδος προς εξαφάνιση σε όλη την Κύπρο, το κράτος θα πρέπει να το πάρει πολύ πιο σοβαρά και να επενδύσει πραγματικά στην προστασία του. Δεν μιλάμε για αχανείς εκτάσεις που είναι δύσκολο να ελεγχθούν, κάθε άλλο. Πλέον η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι τέτοια που δίνει επιλογές ακόμα και για αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης μέσα στα δάση. Η αξιοποίηση αυτόματων καμερών μέσα στο δάσος για ανίχνευση καπνού μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας για την Κύπρο. Είναι όμως θέμα προτεραιοτήτων. Εδώ τα οχήματα της Πυροσβεστικής και του Τμήματος Δασών δεν είναι η τελευταία λέξη της τεχνολογίας και παρουσιάζουν προβλήματα επιχειρησιακά σε δύσκολες συνθήκες (φθαρμένα ελαστικά, χωρίς gps κ.λπ.), μερικά δεν έχουν καν αφρό για να φτιάξουν γρήγορα αντιπυρική ζώνη. Τα drones εμφανίζονται κατά κανόνα μόνο όταν έχουμε επιδείξεις και εκπαιδεύσεις. Στο πεδίο τα βλέπουμε σπάνια. Η μεγαλύτερη επιτυχία είναι η πρόληψη, λένε κάποιοι. Ωραία! Τι κάνουμε μέσα στα δάση μας για να περιορίσουμε τις φωτιές; Ό,τι και αν κάνουμε, προφανώς δεν αρκεί.

Άφησα τελευταίο το σοβαρότατο θέμα του συντονισμού. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια βελτιώθηκε το κομμάτι αυτό, αλλά ακόμα έχουμε να καλύψουμε δρόμο. Ειδικά εκεί όπου μια φωτιά είναι στα όρια αρμοδιοτήτων Τμήματος Δασών και Πυροσβεστικής, υπάρχει πρόβλημα. Όχι στους πυροσβέστες που τα δίνουν όλα, αλλά στον επιτελικό ρόλο του συντονισμού. Και αυτό δεν μπορεί να περιγραφεί. Όλοι όσοι όμως βρέθηκαν κοντά σε κάποιο κέντρο συντονισμού την ώρα μιας μεγάλης πυρκαγιάς, γνωρίζουν καλά τι εννοώ. Χρειάζεται αρκετή ώρα να ξεπεραστεί το χάος. Ίσως η ίδρυση Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας να είναι η λύση, για να μην κάνει άλλα η Πολιτική Άμυνα, άλλα το Δασών και άλλα η Πυροσβεστική. Άστε που τα καδενοφόρα και τα βυτιοφόρα τα έχουν οι επαρχιακές διοικήσεις και οι Δήμοι. Μπάχαλο κανονικό.

Και επειδή όπως πάντα στην Κύπρο δεν θα ανακαλύψουμε τον τροχό, ας παραδειγματιστούμε από βέλτιστες και πρότυπες πρακτικές του εξωτερικού. Δεν είναι δύσκολο. Η Κύπρος είναι μια χώρα με εξαιρετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο για να καίγονται κατοικίες, καλλιέργειες, δάση και ζώα σε φωτιές. Η κλιματική κρίση είναι εκεί και μας δείχνει τα δόντια. Δεν πρέπει να είναι, όμως άλλοθι, για κανέναν.