Προεδρικές εκλογές 2023: Πολιτικοί αρχηγοί σε απόγνωση

Απέχουμε μεν 13 μήνες από τις επόμενες προεδρικές εκλογές, ωστόσο με βάση τον τρόπο που εξελίσσονται τα πράγματα, φαίνεται ότι ένα σημαντικό στάδιο αυτής της διαδικασίας θα κριθεί περί το τέλος Ιανουαρίου έως και τις αρχές Μαρτίου. Από τη μια η κάθοδος διαφόρων ανεξαρτήτων υποψηφίων, όπως ο Μάριος Ηλιάδης και ο Αχιλλέας Δημητριάδης, και από την άλλη η επίσπευση των διαδικασιών από τα μεγάλα κόμματα, φέρει τις ηγεσίες τους να βρίσκονται προ σημαντικών διλημμάτων. Οι Αβέρωφ Νεοφύτου, Στέφανος Στεφάνου, Νικόλας Παπαδόπουλος και Μάριος Καρογιάν σε πρώτο πλάνο, και Μαρίνος Σιζόπουλος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου και ΕΛΑΜ σε δεύτερο, πρέπει να πάρουν τις επόμενες βδομάδες σημαντικές αποφάσεις που ίσως κρίνουν πολλά και σημαντικά σε ό,τι αφορά την έκβαση της κορυφαίας εκλογικής διαδικασίας στην Κύπρο.

Ο ΔΗΣΥ

Το χορό της επίσπευσης της συζήτησης των προεδρικών αναγκάστηκε να ανοίξει παράκαιρα ο ΔΗΣΥ λειτουργώντας υπό την πίεση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος εδώ και μήνες πραγματοποιεί δική του προεκλογική εκστρατεία, παραγνωρίζοντας τις διαδικασίες του κόμματος. Αναγκαστικά το Πολιτικό Γραφείο του κόμματος άνοιξε τη διαδικασία υποβολής υποψηφιοτήτων εντός του ΔΗΣΥ με χρονοδιάγραμμα την 10η Ιανουαρίου, με την τελική επιλογή να γίνεται αρχές Μαρτίου, αν υπάρξουν βέβαια πέραν του ενός ενδιαφερόμενοι. Σε διαφορετική περίπτωση, στις 10 Ιανουαρίου ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα είναι επίσημα ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ για τις προεδρικές εκλογές του 2023. Αν οι εξελίξεις ακολουθήσουν αυτή τη φορά, σύμφωνα με στέλεχος του ΔΗΣΥ, «αναμένει κάποιος από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να υποστηρίξει δημόσια τον υποψήφιο του κόμματος και σε περίπτωση που ο κ. Χριστοδουλίδης δεν ξεκαθαρίσει τη θέση του, ότι δηλαδή ο ίδιος δεν θα είναι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες υποψήφιος, να τον παύσει από υπουργό Εξωτερικών. Βεβαίως, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει την ευχέρεια να κολοκυνθίσει τα πράγματα και να μην κάνει τίποτα, επιβεβαιώνοντας τη φημολογία ότι εδώ και καιρό έχει δώσει το πράσινο φως στον κ. Χριστοδουλίδη να προχωρήσει. Τι θα μπορούσε να συμβεί αν τα πράγματα οδηγηθούν προς αυτή την κατεύθυνση; Ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα βρεθεί προ ενός διλήμματος: Θα οδηγήσει τα πράγματα σε ρήξη, πέραν του κ. Χριστοδουλίδη και με τον ίδιο τον Πρόεδρο; Σε τέτοια περίπτωση, απειλείται η συνοχή του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει ότι η κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΣΥ θα είναι ιδιαίτερη θερμή στην προώθηση του κυβερνητικού έργου, και ιδιαίτερα τους 3-4 μεταρρυθμιστικούς πυλώνες που θέλει να προωθήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποχωρώντας από την προεδρία.

[rml_read_more]

Σε δεύτερο πλάνο, ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ακόμα και με τον Νίκο Χριστοδουλίδη υποψήφιο, ήδη κινείται προς την κατεύθυνση της σύμπηξης συνεργασιών πρώτου γύρου, έχοντας ως βασικό του συνομιλητή τον Νικόλα Παπαδόπουλο, ενώ παρόμοια προσέγγιση θα επιχειρήσει και με τον Μάριο Καρογιάν. Η επίσκεψη γοητείας, επίσης, στον Μάριο Ηλιάδη τη βδομάδα που πέρασε, στέλνει το μήνυμα ότι προετοιμάζεται και για πιθανές συνεργασίες με ανεξάρτητους υποψήφιους στον δεύτερο γύρο.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου προς το τέλος της άνοιξης θα έχει βέβαια να αντιμετωπίσει ακόμα ένα δίλημμα πολύ πιο σοβαρό. Η υποψηφιότητά του αναγκαστικά θα περάσει από τη βάσανο κάποιων δημοσκοπήσεων. Αν έως τότε δεν βελτιωθούν κάποια νούμερα, τα οποία δεν έχουν να κάνουν μόνο με τη θετική ψήφο στο πρόσωπό του, αλλά και με το ποσοστό ανοχής των υπολοίπων ψηφοφόρων που κρίνουν τα τελικά ποσοστά των προεδρικών, τότε ίσως χρειαστεί να πάρει κάποιες δύσκολες αποφάσεις.

Το ΑΚΕΛ

Τα διλήμματα για τον Στέφανο Στεφάνου αυτή τη στιγμή φαντάζουν μεγαλύτερα, αφού στην κυριολεξία κινείται σε ένα πολιτικό ναρκοπέδιο. Το ΑΚΕΛ θέλει να κάνει μια επιλογή νίκης στις προεδρικές μέσα από συνεργασίες, αλλά την ίδια στιγμή μέσα από την ιδια διαδικασία επιδιώκει να ενισχύσει τα ποσοστά και τη συνοχή του. Μέχρι στιγμής στο κόμμα, είτε από άτομα είτε από κομματικές ομάδες, κατατέθηκαν αρκετές προτάσεις για πιθανούς υποψήφιους, όπως αυτές του Νικόλα Παπαδόπουλου, του Αχιλλέα Δημητριάδη, της Ερατούς Κοζάκου Μαρκουλλή, του Τάσου Χριστοφίδη, του Γιώργου Παμπορίδη, της Ειρήνης Χαραλαμπίδου κ.ά.

Στο ΑΚΕΛ σε επίπεδο κυρίως παραγόντων της Αριστεράς συζητείται, ή μάλλον συζητήθηκε, το όνομα του Νικόλα Παπαδόπουλου, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες αποδέχεται συνεργασία, υπό την αίρεση ότι θα είναι ο κοινός υποψήφιος των δύο κομμάτων. Υπάρχουν εδώ δύο ερωτηματικά για το ΑΚΕΛ, τα οποία καθιστούν το όλο εγχείρημα σχεδόν αδύνατο. Ένα πολιτικό και ένα αριθμητικό. Το πολιτικό εστιάζεται στις σοβαρές διαφορές των δύο κομμάτων στο Κυπριακό και στην οικονομία. Το αριθμητικό είναι αμφίδρομο. Πόσοι ψηφοφόροι του ΔΗΚΟ θα ακολουθήσουν τον κ. Παπαδόπουλο αν συμπορευθεί με το ΑΚΕΛ, αλλά και πόσοι Ακελικοί θα μείνουν στο κόμμα αν υποστηρίξει Νικόλα Παπαδόπουλο για την προεδρία. Πρόσθετα, η υποψηφιότητα Κολοκασίδη, αν αποδειχθεί τελικά δημοφιλής, ίσως δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα χειρισμών στον Νκόλα Παπαδόπουλο.

Κυκλοφορεί επίσης στο ΑΚΕΛ και η ρηξικέλευθη σκέψη να υποστηριχθεί ο Γιώργος Παμπορίδης, ως ο άνθρωπος που στήριξε φιλολαϊκό μέτρο του ΓεΣΥ, και ως ο άνθρωπος ο οποίος μπορεί να φέρει ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ, ιδιαίτερα αν ως υποψήφιος του κόμματος επιβληθεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Σε αυτό συμφωνεί και ο κ. Χριστοδουλίδης, ο οποίος λέει σε δικούς του ανθρώπους ότι αν επιλεγεί ο κ. Παμπορίδης, κερδίζει τον Αβέρωφ Νεοφύτου, οπότε μόνον ο ίδιος μπορεί να αποτελέσει επιλογή νίκης.

Από την άλλη βέβαια, κάποιοι στο ΑΚΕΛ υποστηρίζουν ότι, εν τοιαύτη περιπτώσει, τα συναγερμικά στελέχη θα κάνουν ό,τι έκανε ο Αναστασιάδης και οι περί αυτόν το 2008 στον Ιωάννη Κασουλίδη. Τα πράγματα δεν είναι βέβαια απλά. Ο κ. Παμπορίδης υπήρξε υπουργός του Νίκου Αναστασιάδη και εξακολουθεί να είναι μέλος του ΔΗΣΥ. Δεν λείπουν επίσης και κάποιοι του σκληρού πυρήνα του ΑΚΕΛ οι οποίοι διερωτούνται «ποιες είναι οι θέσεις Παμπορίδη στο Κυπριακό ή ακόμα πόσο νεοφιλελεύθερος είναι στην οικονομία». Το πιο κρίσιμο στοιχείο στα της υποψηφιότητας Παμπορίδη είναι ότι ο πρώην υπουργός, πέρα από ένα γενικό ενδιαφέρον για τις προεδρικές υπό προϋποθέσεις, δεν έχει τοποθετηθεί. Ούτε έχει έλθει σε επαφή, είτε με το ΑΚΕΛ είτε με το ΔΗΚΟ. Ούτε θα αποδεχόταν να εγκριθεί ως υποψήφιος μέσα από κάποια Πολιτικά Γραφεία χωρίς να τεθούν προς συζήτηση οι δικές του θέσεις και το δικό του όραμα. Πέραν όλων αυτών, κυκλοφορεί έντονα και η φήμη ότι αν το ΑΚΕΛ επιλέξει Παμπορίδη, η βουλεύτρια Ειρήνη Χαραλαμπίδου θα κατέλθει η ίδια ως υποψήφια. Μήπως λοιπόν η αναφορά στο όνομα Παμπορίδη από το ΑΚΕΛ έχει και άλλες σκοπιμότητες;

Στο ΑΚΕΛ συζητούνται και οι άλλες υποψηφιότητες, όπως αυτή του Αχιλλέα Δημητριάδη, της Ερατούς Κοζάκου Μαρκουλλή, αλλά και του νυν πρύτανη Τάσου Χριστοφίδη. Με βάση τα δεδομένα και διά της εις άτοπον απαγωγής, αυτό που φαίνεται ως πιο ρεαλιστικό αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με στέλεχος του κόμματος, «είναι η ύπαρξη μόνο μιας επιλογής για το ΑΚΕΛ, αυτή του Αχιλλέα Δημητριάδη». Ο οποίος βρίσκεται σε προχωρημένο επίπεδο επαφών με το κόμμα, ενώ ενώπιόν του έχει πολύ ενθαρρυντικές μετρήσεις.

ΔΗΚΟ - ΔΗΠΑ

Αν στην πολιτική ίσχυε η αριθμητική, ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ, χωρίς τη διάσπασή τους το 2016, θα μπορούσαν σήμερα με ένα ποσοστό 17% να ήταν οι απόλυτοι ρυθμιστές των προεδρικών εκλογών. Τα δύο αυτά κόμματα πάντως παρά τον διαχωρισμό τους εξακολουθούν σε επίπεδο βάσης σε αρκετά μεγάλο βαθμό να είναι συγκοινωνούντα δοχεία, με ουσιαστική διαφορά τη μάχη επιβίωσης μέχρι τελικής πτώσεως των ηγετών τους, δηλαδή του Νικόλα Παπαδόπουλου και του Μάριου Καρογιάν.

Και τα δύο αυτά κόμματα, από ιδρύσεως της Δημοκρατικής Παράταξης το 1976 από τον Σπύρο Κυπριανού, λειτουργούν πελατειακά κυρίως σε ό,τι αφορά τα παλαιότερα στελέχη τους. Είτε ως εξουσία, είτε ως πλησίον της εξουσίας, αυξάνονται και πληθύνονται. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος παρέλαβε την άνοιξη του 2013 το ΔΗΚΟ από τον Μάριο Καρογιάν με ένα ποσοστό 15,76% και 63.763 ψηφοφόρους. Στις εκλογές του Μαΐου του 2021, το ΔΗΚΟ πήρε ποσοστό 11,29% και 40.395 ψήφους, είχε δηλαδή μια απώλεια 23.365 ψηφοφόρων, η οποία εν μέρει εξηγείται και από την απόφασή του να αποχωρήσει από τη συγκυβέρνηση. Ο Μάριος Καρογιάν και η ΔΗΠΑ, η οποία ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2018 ως συμπολιτευόμενο κόμμα, κατήλθε στις ευρωεκλογές και πήρε ποσοστό 3,8% και 10.673 ψήφους. Στις βουλευτικές εκλογές (παρότι ανόμοια η σύγκριση) είχε ποσοστό 6,10% και διπλασίασε τους ψηφοφόρους της σε 21.832.

Ο Μάριος Καρογιάν και ο Νικόλας Παπαδόπουλος, παρά τις διαφορές τους, έχουν και έναν κοινό στόχο. Και οι δύο θέλουν το 2023 να βρίσκονται στο στρατόπεδο των νικητών, με τον Νικόλα Παπαδόπουλο να το δηλώνει ξεκάθαρα σε συνέντευξή του. Έχουν, βέβαια, και μια ανυπέρβλητη δυσκολία. Τουλάχιστον με όσα δείχνουν μέχρι στιγμής, δεν είναι διατεθειμένοι να συστρατευθούν με τον ίδιο υποψήφιο. Αν αυτό επαληθευτεί, και με δεδομένο ότι οι ψηφοφόροι του Κέντρου θα λειτουργήσουν ως καλοί πολιτικοί πελάτες, το 2023, πέρα από το ποιος θα είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ίσως κριθεί και ποιος από τους δύο θα επιβιώσει ως ο ηγέτης του κεντρώου χώρου. Τι προκύπτει από τις κινήσεις έως σήμερα των δύο ηγετών του Κέντρου; Ότι ο Νικόλας Παπαδόπουλος έχει προβλήματα συνοχής στο κόμμα του, είτε κινηθεί προς αριστερά είτε προς δεξιά, από τη στιγμή μάλιστα που η υποψηφιότητα Κολοκασίδη επιδιώκει να συσπειρώσει τους αντιομοσπονδιακούς του ενδιάμεσου χώρου. Τα διλήμματά του είναι τεράστια από τη στιγμή που το ΑΚΕΛ δεν δείχνει διατεθειμένο να στηρίξει δική του υποψηφιότητα για την προεδρία. Οπότε, τι επιλογές έχει; Να συμπορευθεί με το ΑΚΕΛ με κοινό τρίτο υποψήφιο; Να συνεργαστεί με τον ΔΗΣΥ από τον πρώτο γύρο; Να κρυφτεί πίσω από την υποψηφιότητα Κολοκασίδη, απεμπολώντας με αυτό τον τρόπο τη θέση ότι στηρίζει τη λύση ομσπονδίας με το σωστό περιεχόμενο; Αν κρίνουμε από τις τοποθετήσεις κάποιων βουλευτών του ΔΗΚΟ κατά τη διάρκεια της συζήτησης των προϋπολογισμών, το ΔΗΚΟ είναι τριχοτομημένο. Η Χριστιάνα Ερωτοκρίτου και ο Χρύσης Παντελίδης άσκησαν δριμεία κριτική στον Πρόεδρο Αναστασιάδη και στον ΔΗΣΥ. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος άσκησε κριτική μόνο στην κυβέρνηση Αναστασιάδη. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Παύλος Μυλωνάς τοποθετήθηκε στο Κυπριακό ως αντιομοσπονδιακός, ξεπερνώντας τη γραμμή του κόμματός του.

Από την άλλη, ο Μάριος Καρογιάν, από τη στιγμή που ο Νίκος Αναστασιάδης δεν θα είναι ξανά υποψήφιος, δείχνει να έχει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Αν αποδείξει ότι μπορεί να συζητά έχοντας πίσω του ένα συμπαγές κόμμα πέραν του 6%, μπορεί να αποδειχθεί ότι βρίσκεται σε καλύτερη διαπραγματευτική θέση από τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Ο πρόεδρος της ΔΗΠΑ, βέβαια, δεν άνοιξε ακόμα τα χαρτιά του, αν και έστειλε την Παρασκευή ένα μήνυμα στο ΑΚΕΛ καταψηφίζοντας τους προϋπολογισμούς για το γραμματειακό προσωπικό του Νίκου Αναστασιάδη στο Προεδρικό Μέγαρο.

Οι μικροί

ΕΔΕΚ και Οικολόγοι αναμένεται να κινηθούν περιθωριακά στις προεδρικές. Όχι γιατί δεν επιθυμούν να έχουν κάποιο ρόλο, αλλά διότι ο πολυκερματισμός και οι δικαστικές διαδικασίες, που έχουν υποκαταστήσει τις πολιτικές διεργασίες, έχουν ήδη προδιαθέσει τους ψηφοφόρους τους σε επιλογές κατά βούληση. Η κύρια τάση των Οικολόγων πάντως μέχρι στιγμής δείχνει ιδιαίτερη συμπάθεια προς την υποψηφιότητα του Αχιλλέα Δημητριάδη, ενώ κάποια στελέχη της ΕΔΕΚ, για λόγους συνέπειας στο Κυπριακό, αναμένεται να στοιχιθούν πίσω από την υποψηφιότητα Γιώργου Κολοκασίδη. Το ΕΛΑΜ έχει την πολυτέλεια να κατέλθει με δικό του υποψήφιο, είτε να συμπορευθεί με κάποιον τρίτο υποψήφιο εφόσον συμφωνεί μαζί του. Οι επιλογές του σε τέτοια περίπτωση εστιάζονται στα ονόματα του Γιώργου Κολοκασίδη ή του Νίκου Χριστοδουλίδη, οι οποίοι φαίνεται να έχουν κάποια επιρροή στην ακροδεξιά. Στον δεύτερο γύρο, το ΕΛΑΜ δεν έχει επιλογή. Θα ψηφίσει τον συνασπισμό στον οποίο δεν θα ανήκει το ΑΚΕΛ.

Μπορούν να γίνουν υπερβάσεις;

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη μεταξύ του Αβέρωφ Νεοφύτου και του ανεξάρτητου υποψηφίου Μάριου Ηλιάδη, τέθηκε προς συζήτηση και το εν πολλοίς συζητούμενο θέμα των πολιτικών υπερβάσεων στις προεδρικές. Τι εξυπονοείται με αυτό; Ότι ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ αναζητώντας συναίνεση με στόχο την επίλυση καυτών προβλημάτων, όπως η λύση του Κυπριακού, η μεταρρύθμιση σε σημαντικούς τομείς του κράτους, η ενίσχυση των θεσμών και η εμπέδωση της κοινωνικής δικαιοσύνης, θα μπορούσαν μέσα από μια συμφωνία ορισμένου χρόνου να εκλέξουν έναν κοινά αποδεκτό υποψήφιο το 2023

Στο θέμα αυτό που ήγειρε ο Μάριος Ηλιάδης, ο κ. Νεοφύτου συμφώνησε και δήλωσε έτοιμος να συζητήσει και έναν κατάλογο υποψηφίων, συμπεριλαμβανομένου του ονόματος και του Μάριου Ηλιάδη, αλλά και άλλων. Υποστήριξε πάντως ότι το ΑΚΕΛ δεν είναι έτοιμο για τέτοια κίνηση, κάτι που αποδείκτηκε στην εκλογή προέδρου της Βουλής που υπέβαλε ο Μάριος Καρογιάν.

Όπως μας λέχθηκε από το επιτελείο του ανεξάρτητου υποψηφίου, αν κάποιος ζητούσε από τον Μάριο Ηλιάδη να ετοιμάσει αυτόν τον κατάλογο, θα έβαζε προς συζήτηση εν αρχή δύο ονόματα: του Χρήστου Στυλιανίδη και του ιδίου, ο οποίος, λόγω ηλικίας, διεκδικεί την προεδρία μόνο για μία θητεία, οπότε θα προκαλούσε λιγότερους προβληματισμούς. Βεβαίως, μέσα από μια συζήτηση και με άλλα κόμματα για μια κυβέρνηση εθνικής ευθύνης δεν αποκλείονται και άλλα ονόματα. Στην Κύπρο όμως δεν υπάρχει η πολιτική κουλτούρα για μια τέτοια κίνηση. Η πλειοψηφία κομμάτων και ψηφοφόρων δεν δείχνουν να κατανοούν πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα για τη χώρα μας σε σχέση με το Κυπριακό, τα θέματα διαφθοράς και κοινωνικής δικαιοσύνης. Η εξουσία στη χώρα μας αντιμετωπίζεται ακόμα ως λάφυρο και όχι ως μέσο άσκησης πολιτικής για την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων του λαού.