Οι διαφωνίες μπλόκαραν... απεσταλμένο και κοινό ανακοινωθέν για την τριμερή

Εδώ και τρεις ημέρες βρισκόμαστε εν αναμονή ενός ανακοινωθέντος από τον ΓΓ του ΟΗΕ, που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εκδοθεί ποτέ, αφού εξακολουθεί να υπάρχει φοβερή δυστοκία σε σχέση με τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό και τις αρμοδιότητες που θα έχει ο ειδικός απεσταλμένος σε περίπτωση που διοριστεί.

Παρότι κατά το γεύμα που παρέθεσε ο ΓΓ του ΟΗΕ στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη τη Δευτέρα στη Νέα Υόρκη υπήρξε συμφωνία στο θέμα διορισμού προσωπικού απεσταλμένου, εντούτοις δεν κατέστη μέχρι σήμερα δυνατό να ανακοινωθεί το πρόσωπο που θα αναλάβει τη θέση. Μάλιστα, η Λευκωσία κατηγορεί την τ/κ πλευρά για υπαναχώρηση από τα συμφωνηθέντα και καλεί διά μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου τον Αντόνιο Γκουτέρες «να προχωρήσει με τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου, όπως είχε συμφωνηθεί στο γεύμα».

[rml_read_more]

Δεν τα βρίσκουν

Αν και η τ/κ πλευρά αποδέχθηκε τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου μετά από τρομερές πιέσεις του ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος επικαλέστηκε και σχετικό αίτημα του Συμβουλίου Ασφαλείας που θέλει να ενημερώνεται και να έχει ρόλο και λόγο στη διαδικασία, στη συνέχεια προέκυψαν σοβαρές διαφωνίες.

Διπλωματικές πηγές ανέφεραν στον «Π» ότι η τ/κ πλευρά ζητά όπως οριστούν οι όροι εντολής του νέου ειδικού απεσταλμένου. Συγκεκριμένα, η τ/κ θέση είναι ότι ο ειδικός απεσταλμένος θα πρέπει να λειτουργεί με βάση συγκεκριμένους όρους που θα αφορούν τα μέτρα καλής γειτονίας. Δίνει, δηλαδή, έμφαση στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τη συνεργασία που πρέπει να αναπτυχθεί μεταξύ των δύο πλευρών.

Αντίθετα, η ε/κ πλευρά θεωρεί ότι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης δεν μπορούν να έχουν αποτέλεσμα αν δεν τεθεί ένα χρονοδιάγραμμα για το πότε θα αρχίσουν συνομιλίες. Συνεπώς, ζητά όπως ο νέος ειδικός απεσταλμένος λειτουργήσει επί της ουσίας με βασική αποστολή την προσπάθεια επανέναρξης του διαλόγου στο Κυπριακό. Μάλιστα ευνοεί το σενάριο του διορισμού ειδικού αντιπροσώπου ο οποίος θα λάβει όρους εντολής από το Συμβούλιο Ασφαλείας, ώστε να διασφαλίσει με αυτό τον τρόπο και το συμφωνημένο πλαίσιο λύσης που ορίζουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Ευθύνες στον ΟΗΕ

Πάντως, διπλωματικές πηγές καταλογίζουν ευθύνες στα Ηνωμένα Έθνη για το σημερινό αδιέξοδο. Θεωρούν, δηλαδή, ότι τα Ηνωμένα Έθνη όφειλαν να επισπεύσουν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος αμέσως μετά το γεύμα εργασίας στη Νέα Υόρκη μεταξύ Γκουτέρες, Αναστασιάδη και Τατάρ, ούτως ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε εμπλοκή στη συνέχεια και ότι η καθυστέρηση που επέδειξαν άφησε έδαφος για να μην γίνεται δυνατή σήμερα η έκδοση του ανακοινωθέντος.

Πού το πάει η τ/κ πλευρά;

Το ταξίδι στη Νέα Υόρκη είχε ως αποτέλεσμα να αντιληφθεί η τ/κ πλευρά το ανέφικτο του στόχου της διεθνούς αναγνώρισης του παράνομου μορφώματος στα κατεχόμενα. Εξάλλου, αυτό παραδέχθηκε σε δηλώσεις του ο Τ/Κ ηγέτης στην ιστοσελίδα Sputnik. Αυτό είχε ως συνέπεια ο Ερσίν Τατάρ και η διαπραγματευτική του ομάδα να δώσουν έμφαση στην κυριαρχική ισότητα.

Πλέον, ο στόχος της τ/κ πλευράς είναι η δημιουργία ενός δομημένου διαλόγου επί ίσοις όροις με την ε/κ πλευρά, ώστε να ενισχύσει το επιχείρημα της «ύπαρξης δύο χωριστών λαών και δύο κρατών» μέσα από την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας. Για αυτό και τώρα επιχειρεί να κερδίσει χρόνο, προτείνοντας Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και μια σχέση συνεργασίας. Εξ ου και η δήλωση του Ερσίν Τατάρ μετά το γεύμα ότι «δεν βιαζόμαστε».

Τον ίδιο στόχο εξυπηρετεί και η απαίτηση της τ/κ πλευράς να παρέχει τη χωριστή συγκατάθεσή της για κάθε απόφαση του ΓΓ του ΟΗΕ, γεγονός που δυσχεραίνει ακόμη και την προσπάθεια Γκουτέρες για διορισμό ειδικού απεσταλμένου.

Κυριαρχική ισότητα

Η ε/κ πλευρά απορρίπτει a priori την πρόταση του Τ/Κ ηγέτη για κυριαρχική ισότητα και τον καλεί να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις, ώστε να προσπαθήσει μέσα από μια διαδικασία πάρε-δώσε να κερδίσει αυτά που θέλει να εξασφαλίσει εκ των προτέρων. Οι πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι η ε/κ πλευρά θα επιδιώξει μέσα από τις συνομιλίες να κερδίσει κάποια από τα έξι σημεία του πλαισίου Γκουτέρες πριν δώσει την κυριαρχική ισότητα στον Ερσίν Τατάρ.

Βρετανικές προτάσεις

Παρ' όλες τις αντιξοότητες και τα συνεχή αδιέξοδα στο Κυπριακό, γίνεται μια προσπάθεια από πλευράς Βρετανών, οι οποίοι κινούνται στο παρασκήνιο, συζητώντας σε διάφορα επίπεδα κάποιες άτυπες ιδέες για την εξεύρεση κοινού εδάφους.

Αν και οι ιδέες των Βρετανών έχουν προκαλέσει την αντίδραση τόσο της ε/κ όσο και της τ/κ πλευράς, με ορισμένα κόμματα στο εσωτερικό να εκφράζουν φόβους για προσπάθεια μετάβασης σε λογικές συνομοσπονδιακής λύσης, εντούτοις αποτελούν σε αυτή τη φάση τη μοναδική πρόταση που υπάρχει στο τραπέζι.

Μάλιστα, ο Βρετανός ύπατος αρμοστή Στίβεν Λίλι χαρακτήρισε ατυχές ότι κάποιοι επιμένουν να υποστηρίζουν ότι προωθείται λύση συνομοσπονδίας, λέγοντας ότι Βρετανία δεν υποστηρίζει λύση δύο κρατών, καθώς δεν υπάρχει υποστήριξη προς αυτό το μοντέλο, ούτε από τους Ελληνοκύπριους, ούτε από τη διεθνή κοινότητα. «Οι ιδέες αυτές», είπε, «εμπίπτουν στην ολότητά τους στο συμφωνημένο υπό τα ΗΕ πλαίσιο για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα» και εξήγησε ότι αφορούν μια αποκεντρωμένη ομοσπονδία, σύμφωνα και με την πρόταση που κατέθεσε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.

Διεθνές σκηνικό

Την ίδια ώρα, η τουρκική και τ/κ πλευρά φαίνεται να προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί διεθνώς, αποδυναμώνοντας τη θέση του ΓΓ του ΟΗΕ. Η προσοχή των ΗΠΑ στράφηκε προς τον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό και στην προσπάθεια περιορισμού της Κίνας στη θάλασσα, ενώ η Γερμανία, που βρισκόταν σε περίοδο εκλογών, δίνει πλέον έμφαση στην προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης. Η Γαλλία αντιμετώπισε το πρόβλημα με την ακύρωση ενός τεράστιου συμβολαίου υποβρυχίων από την Καμπέρα, μετά και την ανακοίνωση της συμμαχίας AUKUS μεταξύ των ΗΠΑ, της Αυστραλίας και της Βρετανίας στον Ινδο-Ειρηνικό. Ταυτόχρονα, υπάρχει και το αφγανικό ζήτημα που απασχολεί έντονα τον ΟΗΕ και την ΕΕ, με αποτέλεσμα το Κυπριακό να τίθεται σε δεύτερη μοίρα, γεγονός που διευκολύνει τον Ερσίν Τατάρ στην προσπάθειά του να αποφύγει τις πιέσεις για επανέναρξη των συνομιλιών.