Όσο κι αν αυτή η διαπίστωση εκνευρίζει μερικούς τα δεδομένα είναι ενώπιόν μας. Δεν τα βλέπουν, μόνο όσοι εθελοτυφλούν: Η Τουρκία ελέγχει το 36% του εδάφους της βόρειας Κύπρου και μπορεί να κινηθεί νοτιότερα όποτε το επιθυμεί, αφού αυτή ελέγχει, λόγω υπεροπλίας, το υφιστάμενο status quo της πράσινης γραμμής. Ελέγχει τον εναέριο χώρο μας, τον οποίο έχει κάνει διάτρητο με τις υπερπτήσεις των πολεμικών της αεροπλάνων. Ελέγχει de facto τη θάλασσα γύρω από την Κύπρο με τα αντιτορπιλικά της επιτρέποντας σε τουρκικά ερευνητικά πλοία και πλατφόρμες να πραγματοποιούν γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, με τελευταία αυτή στο οικόπεδο 8 νοτίως της Λεμεσού.
Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι όλες οι ενέργειες της Τουρκίας είναι παράνομες, αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και στα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Καμία διάθεση διαφωνίας, αν και οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία δεν κινείται ξεκάθαρα υπό καθεστώς παρανομίας αλλά περισσότερο στα όρια της νομιμότητας. Ούτως ή άλλως αυτό που μάλλον θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο είναι ότι κανένας διεθνώς δεν δείχνει ενδιαφέρον να εμπλακεί στην κυπριακή κρίση, πολύ περισσότερο να τείνει χέρι βοήθειας, όπως το εννοεί ο μέσος Κύπριος. Δηλαδή με στρατιωτικά μέσα να θωρακίσει την Κυπριακή Δημοκρατία από ξηράς και θαλάσσης. Με αποτέλεσμα ως κοινωνία να βυθιζόμαστε ξανά στην εσωστρέφεια κατηγορώντας όλους τους διεθνείς παίκτες για υποκρισία. Ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες υψώνεται ένα δριμύ κατηγορώ κατά της ΕΕ για την απάθειά της. Ίσως μια πιο νεωτερική προσέγγιση θα ήταν να δούμε πού στέκουν κάποιοι διεθνείς παίκτες και ποια είναι τα δεδομένα γι’ αυτούς στην περιοχή μας.
Οι ΗΠΑ
Ορθώς κάποιοι αναλυτές υποδεικνύουν εδώ και καιρό ότι για πρώτη ίσως φορά στην κυπριακή ιστορία συντρέχουν τα συμφέροντά μας με αυτά των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αντίθεση με τη Ρωσία η οποία πλέον κινείται, γιατί αυτό επιτάσσουν τα συμφέροντά της, σε κοινούς δρόμους με την Τουρκία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες από το 2015 ακολουθούν μια πολιτική win-win στην περιοχή θέλοντας να φέρουν μαζί όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Ανάπτυξαν την πολιτική του ενεργειακού τόξου με στόχο την οικονομική και την πολιτική συνεργασία χωρών όπως η Αίγυπτος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Τουρκία και η Κύπρος. Για πρώτη φορά στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής η Κύπρος αποκτούσε ως ενεργειακό χαπ γεωπολιτική αξία και οριζόταν ως στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ, αν κρίνουμε από όσα δήλωσε ο τότε Αντιπρόεδρος Μπάιντεν κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο. Σήμερα επί διακυβέρνησης Τραμπ και παρά το ότι το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο είναι διχασμένο, η πολιτική αυτή είναι ακόμα κυρίαρχη, αν και όσο περνούν τα χρόνια η σημασία του φυσικού αερίου υποβαθμίζεται. Με λίγα λόγια το φυσικό αέριο θα πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης ειρήνευσης και συνεργασίας στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής η Κύπρος πήρε το πράσινο φως να συνεχίσει τις γεωτρήσεις της, ήρθαν οι ENI, Total, ExxonMobil με τη σύμφωνη γνώμη και της Τουρκίας, υπό μία προϋπόθεση. Ότι θα λυνόταν το Κυπριακό. Αν το πρόβλημα αυτό λυνόταν η Κύπρος θα βρισκόταν στο επίκεντρο της πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Κυπριακό
Δυστυχώς στην τελευταία ίσως ευκαιρία που είχαμε για λύση του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης δεν μπόρεσε να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Θυμίζοντας τον Τάσσο Παπαδόπουλο ο οποίος τον Ιανουάριο του 2004 πήγε στη Νέα Υόρκη, δέχθηκε χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησία για το σχέδιο Ανάν αλλά στις 24 Απριλίου κάλεσε τον λαό να το καταψηφίσει. Θυμίζουμε ότι ο κ. Ερντογάν και οι Τουρκοκύπριοι που «δεν θέλουν λύση» υπερψήφισαν το Ανάν 5 με 65%. Ο κ. Αναστασιάδης πήγε στο Κραν Μοντανά τον Ιούνιο του 2017, καταφέρνοντας με την επιστροφή του να επιβάλει το αφήγημα ότι η Τουρκία δεν θέλει λύση, ζητώντας από τον κυπριακό λαό… να τον ξαναψηφίσει. Τον Ιανουάριο του 2018 ο κ. Αναστασιάδης πέτυχε απόλυτα τον στόχο του. Επανεξελέγη πανηγυρικά.
Δύο χρόνια μετά το Κραν Μοντανά επιβάλλεται ωστόσο να συνεκτιμήσουμε τις εξελίξεις και κυρίως να βάλουμε στη βάσανο της λογικής το αφήγημα του Προέδρου Αναστασιάδη. Ακόμα και ο αντιφατικός τέως υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Νίκος Κοτζιάς (συγκεκριμένα σε συνέντευξή του στις 29 Δεκεμβρίου 2019 στον «Φ») είπε κάποιες πικρές αλήθειες: «Στο Κραν Μοντανά κάναμε μια τομή. Θέσαμε το Κυπριακό στην πραγματική του βάση ως διεθνές πρόβλημα, διότι ασφαλώς έχει και εσωτερική πτυχή. Θέσαμε το θέμα της κατάργησης των Συνθηκών Συμμαχίας και Εγγυήσεων, που, για να μην ξεχνιόμαστε, τις εισήγαγε στη δεκαετία του 1950 ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ασφαλώς ανοήτως. Στην επόμενη διαπραγμάτευση πρέπει να ξεκινήσουμε έχοντας ως ‘ένα το κρατούμενο’ τα θέματα που κερδίσαμε στο Κραν Μοντανά. Και αυτό διότι ήταν η πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια που πήραμε και δεν δώσαμε σε μια διαπραγμάτευση».
Ήταν η πρώτη φορά που πήραμε και δεν δώσαμε, λέει ο Κοτζιάς, ο οποίος όμως στις 7 Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντανά έβριζε τον Άιντε ως πράκτορα της Τουρκίας, κατηγορούσε μαζί με τον Αναστασιάδη τη Μογκερίνι, τον Τίμερμανς και τον Χρήστο Στυλιανίδη ότι πίεζαν να προκύψει συμφωνία. Με τον κ. Αναστασιάδη να παίρνει επίσης τον Αλέξη Τσίπρα που ήθελε να μεταβεί στην Ελβετία να κλείσει με τον Μπιναλί Γιλντιρίμ το θέμα των εγγυήσεων και του Κυπριακού αναφωνώντας το επικό: «Αλέξη εσύ κάμνεις ό,τι θέλεις στο χωρκό σου και εγώ ό,τι θέλω στο δικό μου».
Αν αυτές οι συμπεριφορές του κ. Αναστασιάδη δεν συνυπολογισθούν στην κριτική του αφηγήματός του και κρίνουμε κάθε φορά μέσα από τις εμπρηστικές και προς λαϊκή κατανάλωση δηλώσεις Ερντογάν σε συνδυασμό με τα τετελεσμένα που δημιουργούνται, τότε ουδέποτε θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε πώς φτάσαμε ώς εδώ.
Οι αστείες δηλώσεις
Θα αρκεστούμε απλώς να καταγγέλλουμε την Τουρκία και κυρίως να κατηγορούμε τους φίλους και συμμάχους μας ότι δεν κάνουν τίποτα για να μας σώσουν.
- Θα αρκεστούμε στις αφελείς τοποθετήσεις του ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη περί θωράκισης της ΑΟΖ μας και ότι το Γιαβούζ βρίσκεται στο οικόπεδο 8 για λόγους προεκλογικούς στα κατεχόμενα, όπως δήλωσε στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ.
- Θα ζητούμε –πάντα κατά τον κ. Νίκο Χριστοδουλίδη– μέτρα κατά της Τουρκίας τύπου Κριμαίας και εντάλματα σύλληψης εναντίον κάποιων υπαλλήλων της ΤΡΑΟ ενώ η τουρκική ηγεσία συναντάται στο υψηλότερο επίπεδο με διεθνείς ηγέτες και κυβερνήσεις.
- Θα τρέχουμε από πίσω στους διαδρόμους του ΟΗΕ τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου σαν μαθητές πρώτης δημοτικού και θα τον ρωτάμε αν θέλει λύση ομοσπονδίας.
- Θα καλούμε την ΕΕ να αναλάβει δράση –επιτέλους– εναντίον των συνεχών παραβιάσεων της Τουρκίας.
Ξεχνώντας κάτι πολύ ουσιαστικό. Ότι στην ΕΕ μπήκαμε για να λύσουμε το Κυπριακό. Όχι για να χρησιμοποιήσουμε την Ευρώπη εναντίον της Τουρκίας. Ότι μας έδωσαν τη δυνατότητα να εξορύξουμε το φυσικό μας αέριο φέρνοντας στην περιοχή μας κολοσσούς, όχι για να παίζουμε με τον Νετανιάχου το παιχνίδι της απομόνωσης της Τουρκίας. Στην Κύπρο λόγω της πολιτικής μας υποκουλτούρας επικρατεί μια αστεία για το μέγεθός μας λογική του μηδενικού αθροίσματος (zero sum game), δηλαδή ή όλα ή τίποτα. Τα μεγάλα κράτη μπορούν να ακολουθήσουν τέτοια πολιτική αφού λόγω ισχύος θα μπορούσαν και να την επιβάλουν. Όταν στην Κύπρο βέβαια ακούς από πολιτικούς να λένε ότι θα πρέπει να ενισχύσουμε την άμυνά μας για να μπορέσουμε να διαπραγματευθούμε καλύτερα ή όταν, χειρότερα, αναμένουμε από το Ισραήλ, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ να θωρακίσουν την ΑΟΖ μας και να καταβυθίσουν τις τουρκικές πλατφόρμες, τότε η συζήτηση καταντά γελοία. Στη Δύση επικρατεί η λογική του Win-Win (όλοι κερδισμένοι) φτάνει να κάτσουν όλοι σε ένα τραπέζι και να λύσουν τα προβλήματά τους. Κυρίες και κύριοι σε αυτό το κλαμπ μπήκαμε. Το κλαμπ της επίλυσης διαφορών μέσα από τον διάλογο, διότι οι άνθρωποι μετά από δύο Παγκόσμιους Πολέμους και 50 εκατ. νεκρούς αποφάσισαν να κλείσουν το κλαμπ πυγμαχίας που διατηρούσαν.
Όσο δεν αλλάζουμε τακτική, όσο επιμένουμε να παίζουμε στο γήπεδο της Τουρκίας, η χώρα αυτή διά της ισχύος θα επιβάλλει τη θέλησή της στην περιοχή.
Είμαστε σχεδόν μια ανάσα και από το χειρότερο σενάριο. Φτάσαμε σήμερα σε σημείο μετά την αλλοπρόσαλλη τακτική μας το 2004 και το 2017 η Τουρκία να έχει επιβληθεί και γεωπολιτικά στην περιοχή αλλά να έχει και υπεροχή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
- Είναι έτοιμη να συνομιλήσει και για διζωνική και για συνομοσπονδία και για δύο κράτη. Εμείς για να συζητήσουμε οτιδήποτε πέρα από διζωνική θα πρέπει να αναγνωρίσουμε τουρκικό κράτος στον βορρά.
- Ενώ απορρίπτει το ενιαίο κράτος επιχειρεί και διά των τελεσμένων καταφέρνει να επιβάλλει ότι οποιαδήποτε λύση κι αν προκύψει η ΑΟΖ θα είναι ενιαία! Αν στη γεώτρηση που κάνει στο οικόπεδο 8 βρει φυσικό αέριο αυτό πρακτικά εκεί θα οδηγήσει.
- Έχει πετύχει εν πολλοίς να πείσει τη διεθνή κοινότητα ότι οι Ε/Κ δεν δέχονται λύση του Κυπριακού διότι ελέγχουν το αναγνωρισμένο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οπότε κάθε φορά που διαμαρτυρόμαστε για τις παραβιάσεις της Τουρκίας η επωδός είναι γνωστή. Έχετε τη συμπαράστασή μας, ξέρουμε ποια είναι η Τουρκία αλλά πρέπει να λύσετε το Κυπριακό, για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε.
Η πολιτική παρτούζα
Εν κατακλείδι για να λύσουμε το Κυπριακό κάποιοι δικηγόροι που μας κυβερνούν πρέπει να επιστρέψουν στα βασικά της επιστήμης τους. Πριν ξεκινήσει μια δίκη υπάρχει η διαδικασία της παραδοχής γεγονότων, για να ξέρει και το δικαστήριο πού στέκεται. Πέρα από συναισθηματισμούς εμείς πού στεκόμαστε στο Κυπριακό; Αν θέλουμε διζωνική ομοσπονδία τότε δεν έχουμε άλλη οδό από το να εγκύψουμε στο πλαίσιο Γκουτέρες και να το κλείσουμε. Αν δεν θέλουμε Τούρκους μέσα στα πόδια μας, όπως λένε κάποιοι, τότε ας συμφωνήσουμε ότι θέλουμε δύο κράτη. Αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ξέρει, όπως δείχνει, τι του γίνεται, έστω και με ρίσκο τη διεθνή γελοιοποίηση ας ζητήσει τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος. Τι θέλετε; Διζωνική, συνομοσπονδία ή δύο κράτη; Ένα δεσμευτικό αποτέλεσμα θα θωρακίσει τον κ. Πρόεδρο να πάει να συνομιλήσει ουσιαστικά.
Όπως καταλαβαίνετε μέρος ενός τέτοιου δημοψηφίσματος δεν μπορεί να είναι το status quo. To status quo τα τελευταία χρόνια έχει γίνει διάτρητο από την Τουρκία, έχει μετατραπεί σε κυλιόμενη επεκτατική πολιτική και λειτουργεί απελπιστικά εις βάρος μας. Είμαστε ο αδύναμος κρίκος της Ανατολικής Μεσογείου. Κάποιος λοιπόν να βάλει τέλος σε αυτή την πολιτική παρτούζα στην οποία η Κύπρος συμμετέχει δεμένη χειροπόδαρα. Κάποιος να ανάψει το φως. Επιτέλους να οργανωθούμε!
