Σε κίνδυνο η απασχόληση

Η Κύπρος είναι ένα από τα πέντε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα οποία η απασχόληση στον τουριστικό τομέα παρουσιάζει υψηλό επίπεδο πιθανού ρίσκου λόγω της κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού, σύμφωνα με μελέτη του Cedefop, του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης, με τίτλο «Εξελίξεις και τάσεις δεξιοτήτων στον τομέα του τουρισμού» (Skills developments and trends in the tourism sector).

Οι μελετητές αναφέρουν ότι το φετινό καλοκαίρι οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να στηριχθούν στον εγχώριο τουρισμό, κάτι όμως που για χώρες όπως η Μάλτα, η Κροατία και η Κύπρος πιθανώς να μην είναι αρκετό για να αντισταθμίσει την πτώση της διεθνούς ζήτησης.

Το εκτιμώμενο μερίδιο της τουριστικής απασχόλησης στην ΕΕ είναι περίπου 5% με την Κύπρο, τη Μάλτα, την Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Ισπανία να εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης, πέραν του 10%. Από το 2000, ο τουριστικός τομέας έχει γίνει ένας από τους ισχυρότερους πυλώνες της οικονομίας της ΕΕ. Η αύξηση της απασχόλησης στον τουρισμό –16% από το 2000– ήταν πάνω από 3 φορές υψηλότερη σε σύγκριση με τη συνολική αύξηση της απασχόλησης στην οικονομία της ΕΕ. Μεταξύ 2000 και 2017, περισσότερες από 1,8 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν στον τομέα στην ΕΕ και αύξησαν τη συνολική απασχόληση σε περίπου 13 εκατομμύρια άτομα. Επιπλέον, ο τουριστικός τομέας δημιουργεί απασχόληση και σε άλλους τομείς, ιδίως στον τομέα των κατασκευών, στο λιανεμπόριο και στην υγειονομική περίθαλψη.

[rml_read_more]

«Οι περισσότερες θέσεις εργασίας στον τουρισμό επηρεάζονται βαρέως από την πανδημία και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Επιπλέον, πολλές από τις εργασίες που γίνονται στο πλαίσιο αυτών των επαγγελμάτων, μπορούν να αυτοματοποιηθούν σε έναν βαθμό και η πανδημία πιθανώς θα επιταχύνει τη διαδικασία», αναφέρεται στην ίδια μελέτη.

Η μελέτη του Cedefop, για να εκτιμήσει το πλήγμα που δέχεται η απασχόληση λόγω της πανδημίας ανέλυσε δύο σετ δεδομένων: α) τη βαρύτητα των διεθνών αφίξεων για τον τουριστικό τομέα της χώρας και β) το μερίδιο των μικρών τουριστικών επιχειρήσεων στην απασχόληση.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται όλες στον ίδιο βαθμό από τον διεθνή τουρισμό. Η Μάλτα, χώρα με λιγότερο από μισό εκατομμύριο άτομα, φιλοξένησε πάνω από 2,5 εκατομμύρια ξένους τουρίστες το 2018, ή 5,3 ανά μόνιμο κάτοικο, ενώ η Σλοβακία με σχεδόν 5,5 εκατομμύρια κατοίκους καλωσόρισε 2,3 εκατομμύρια ξένους τουρίστες ή 0,4 ανά κάτοικο.

Σε ό,τι αφορά τις μικρές επιχειρήσεις, η μελέτη αναφέρει ότι η προσεχής περίοδος θα είναι δύσκολη για όλες τις τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά οι μικρές επιχειρήσεις με λιγότερους πόρους είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις συμβάλλουν σημαντικά στην απασχόληση του τουριστικού τομέα σε ορισμένα κράτη μέλη όπως η Ιταλία, η Πολωνία, το Βέλγιο και η Κροατία.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο σημαντικών παραγόντων έδειξε υψηλό επίπεδο δυνητικού κινδύνου για τον τουριστικό τομέα σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες: Μάλτα, Κροατία, Κύπρος, Αυστρία και Ελλάδα.

Σημειώνεται ότι η δέσμη μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον τουρισμό και τις μεταφορές αντιμετωπίζει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον τομέα, όπως η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και σε πόρους, η οποία μπορεί να μετριάσει την πίεση στα επίπεδα απασχόλησης για εκατομμύρια εργαζόμενους της ΕΕ.

Αλλαγές σε δεξιότητες

Η ίδια μελέτη διερευνά και τις επιπτώσεις της πανδημίας στις ζητούμενες δεξιότητες.

Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι περισσότερες θέσεις εργασίας στον τουρισμό επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα μέτρα κοινωνικής απόστασης. Πολλές εργασίες που εκτελούνται σε αυτές τις θέσεις μπορούν να αυτοματοποιηθούν σε κάποιο βαθμό και η πανδημία είναι πιθανό να επιταχύνει τη διαδικασία. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στη μεταποίηση τροφίμων επηρεάζονται από την αύξηση των τροφίμων και ποτών που προσφέρονται μέσω αυτόματων πωλητών σε ξενοδοχεία. Αναμένεται ότι η ζήτηση για ψηφιακές δεξιότητες θα αυξηθεί, καθώς ειδικά τα ξενοδοχεία θα στραφούν σε online και απομακρυσμένο check-in και check-out. Στα εστιατόρια, τα ψηφιακά μενού και η απομακρυσμένη παραγγελία θα συμβάλουν επίσης στην αύξηση της ζήτησης για ψηφιακές δεξιότητες, τόσο σε επίπεδο χρηστών (σερβιτόροι, μάγειρες) όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο (ανάπτυξη και συντήρηση των διαδικτυακών εργαλείων).

Τέλος, η συμμόρφωση με τα μέτρα υγιεινής (απαίτηση που αφορά και την εμπιστοσύνη των πελατών) ενισχύει τον ρόλο των καθαριστών, η εργασία των οποίων μπορεί να αυτοματοποιηθεί μόνο σε ορισμένο βαθμό. Η ζήτηση για εργαζόμενους που είναι υπεύθυνοι για τη διατήρηση και τη βελτίωση των προδιαγραφών καθαριότητας και υγιεινής μιας εγκατάστασης αναμένεται να αυξηθεί.