Τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με το αδιέξοδο που παρατηρείται στο Κυπριακό, επτά και πλέον έτη μετά το ναυάγιο των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, κρούει σε αποκλειστική του συνέντευξη στον «Π» ο πρώην ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ενόψει και της πενταμερούς διάσκεψης. Εξαπολύει μάλιστα τα πυρά του εναντίον του Τ/Κ ηγέτη, εκφράζοντας τη θέση ότι ούτε ο ίδιος ο Ερσίν Τατάρ γνωρίζει τι εννοεί όταν μιλά για «κυριαρχική» ισότητα.
Σχολιάζει την ίδια ώρα, τη δυναμική που αναπτύσσεται στα κατεχόμενα, σε σχέση με την ενδεχόμενη εκλογή στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας του ηγέτη του μεγαλύτερου «αντιπολιτευόμενου» κόμματος, Τουφάν Ερχιουρμάν, ενός μετριοπαθούς πολιτικού, ο οποίος στηρίζει το συμφωνημένο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού.
Ποια εικόνα έχεις σχηματίσει μέχρι τώρα για τις εξελίξεις όσον αφορά το Κυπριακό;
Προς το παρόν, πιστεύω ότι βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Δεν παρατηρείται καμιά πρόοδος και δεν υπάρχει τίποτα στο τραπέζι. Στην πραγματικότητα όλοι περιμένουν τη διευρυμένη, ανεπίσημη πενταμερή συνάντηση που θα γίνει τον Μάρτιο.
Αυτή η κατάσταση αδράνειας, τι μπορεί να σημαίνει για την Κύπρο και το Κυπριακό;
Ο χρόνος τελειώνει. Κατ' ακρίβειαν ο χρόνος έχει ήδη τελειώσει για να είμαστε ειλικρινείς. Από την εποχή του σχεδίου Ανάν, έγιναν κάποια βήματα επί εποχής δικής μου και Δημήτρη Χριστόφια, και μετέπειτα επί εποχής Αναστασιάδη - Ακιντζί. Όμως δεν ήταν προσανατολισμένα σε αποτελέσματα διότι δεν προέκυψε αποτέλεσμα. Όλες οι προσπάθειες απέτυχαν, και το μεγαλύτερο βήμα που θα έπρεπε να γίνει ήταν μια λύση που θα ετίθετο σε δημοψήφισμα. Αλλά δεν έγινε. Στο Κραν Μοντανά, όλα κατέρρευσαν. Χάσαμε πολλές ευκαιρίες.
Τώρα, αυτή τη στιγμή, ποιο είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσει η διαδικασία;
Για να ξεκλειδώσει η διαδικασία θα πρέπει να εξασφαλίσουμε την έγκριση και στήριξη της Τουρκίας. Διότι προς το παρόν, η Τουρκία στηρίζει τη θέση του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, που είναι η λύση δύο κρατών. Ένας στόχος, ο οποίος είναι αδύνατο να επιτευχθεί. Αλλά για να ανοίξει η πόρτα για μια λύση, το κλειδί βρίσκεται στα συμφέροντα της Τουρκίας. Για παράδειγμα, το κλειδί μπορεί να βρίσκεται στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα, περιλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά και την πρόσφατη αλλαγή στην ηγεσία των ΗΠΑ. Δηλαδή, περιμένουμε μια θετική κίνηση από πλευράς διεθνούς παράγοντα σε σχέση με την Τουρκία.
Και ο διάλογος Τουρκίας - Ελλάδας είναι σε αυτό το πλαίσιο;
Βεβαίως. Ο διάλογος Τουρκίας - Ελλάδας είναι εξαιρετικά σημαντικός. Αλλά δεν αρκεί. Χρειάζονται και άλλοι υποστηρικτές. Υποστήριξη από το εξωτερικό, υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα αυτά είναι απαραίτητα και πρέπει να είναι και συντονισμένα.
Δύο κράτη, κυριαρχική ισότητα. Τι ακριβώς εννοεί ο Τατάρ όταν προβάλλει αυτές τις θέσεις; Εξηγήστε μου τη διαφορά μεταξύ πολιτικής ισότητας και κυριαρχικής ισότητας; Διότι μας έχει μπερδέψει ο Ερσίν Τατάρ.
Δεν ξέρω τι εννοεί με την κυριαρχική ισότητα ο Ερσίν Τατάρ. Το λέει, αλλά ποτέ δεν το έχει εξηγήσει. Ούτε ο ίδιος γνωρίζει τι εννοεί.
Δεν ξέρει ούτε ο ίδιος;
Όχι, δεν ξέρει. Το κύριο επιχείρημα είναι η πολιτική ισότητα. Η κυριαρχική ισότητα δεν έχει τεθεί ως ζήτημα σε καμιά φάση της διαπραγματευτικής διαδικασίας για επίλυση του Κυπριακού. Είναι σαφές ότι θα υπάρχει ένα μόνο κράτος, θα υπάρχουν δύο συνιστώσες πολιτείες και η πολιτική ισότητα θα είναι το κύριο στήριγμα της κεντρικής κυβέρνησης. Πάντως, ο ρόλος του Τατάρ δεν είναι και τόσο σημαντικός καθώς ενεργεί σε ευθυγράμμιση με την Τουρκία. Άρα ο κύριος πρωταγωνιστής είναι η Τουρκία.
Αν η Τουρκία επανέλθει στο συμφωνημένο πλαίσιο και ο Τατάρ επιμείνει στα δύο κράτη, τι θα γίνει;
Δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο (να επιμείνει ο Τατάρ αν η Τουρκία αλλάξει στάση).
Τώρα υπάρχει άλλη μια συγκυρία, με τον Τουφάν Ερχιουρμάν. Φαίνεται ότι είναι ένας μετριοπαθής πολιτικός στον οποίο οι Τ/Κ βάζουν θετικό πρόσημο, και ο οποίος τάσσεται υπέρ του συμφωνημένου πλαισίου επίλυσης του Κυπριακού. Πιστεύετε ότι ο Τουφάν Ερχιουρμάν είναι η απάντηση στον Ερσίν Τατάρ και τις διχοτομικές πολιτικές του;
Ο Τουφάν Ερχιουρμάν, αν γίνει ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, θα πρέπει να προβεί σε πολλές συζητήσεις και ενέργειες για να προετοιμάσει το κατάλληλο έδαφος για εξελίξεις. Και για να το καταφέρει αυτό, πρέπει να διατηρεί στενές σχέσεις με την Τουρκία, η οποία είναι ο βασικός παίκτης. Η Τουρκία πρέπει να είναι σαφής όσον αφορά την πιθανή λύση του Κυπριακού. Η άποψη της Τουρκίας είναι πολύ σημαντική σε αυτό το πλαίσιο.
Είναι δυνατόν να αλλάξει θέση η Τουρκία;
Είναι δυνατόν, φυσικά είναι δυνατόν. Η Τουρκία δεν είναι μια χώρα που ενεργεί χωρίς καμιά σύνεση. Διότι η Τουρκία επίσης πιστεύει ότι η λύση του Κυπριακού θα ενισχύσει και τη δική της θέση σε διεθνές επίπεδο, περιλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, όταν η Τουρκία το συνειδητοποιήσει αυτό, θα αλλάξει τη θέση της.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνει η ελληνοκυπριακή πλευρά για να υποβοηθήσει τη διαδικασία και να την κρατήσει ζωντανή;
Ο Ε/Κ ηγέτης είναι ένας από τους βασικούς υπεύθυνους της κατάρρευσης των συνομιλιών στο Κραν Μοντάνα. Συνεπώς, τίθεται θέμα εμπιστοσύνης. Συνεπώς, πρέπει να γίνουν κάποιες σαφείς δηλώσεις σχετικά με αυτά που δεν έγιναν αποδεκτά από τον Αναστασιάδη αναφορικά με την πολιτική ισότητα της τουρκοκυπριακής κοινότητας, όσον αφορά την εφαρμογή της πολιτικής ισότητας με όρους λήψης αποφάσεων. Αν το ξεκαθαρίσει αυτό ο Νίκος Χριστοδουλίδης, τότε θα δημιουργηθεί μια πίεση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και ίσως η Τουρκία να σκεφτεί να αξιοποιήσει αυτήν την ευκαιρία. Δηλαδή, αυτό μπορεί να είναι το καλύτερο για την ελληνοκυπριακή ηγεσία.
Πάντα λέω ότι το μέλλον αυτού του νησιού βρίσκεται στη λύση του Κυπριακού. Και αυτή η λύση καθορίζεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και από τις συσσωρευμένες συγκλίσεις κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων 40 χρόνων. Οπότε πρέπει να βρούμε μια λύση. Η λύση θα είναι το μέλλον αυτής της χώρας.
