Λεζάντα κεντρικής φωτογραφίας: Το σκίτσο του Γιώργου Μιτίδη.
Γιατί η κυβέρνηση επανέφερε τον μηδενικό συντελεστή στις σερβιέτες; Την απάντηση την έδωσε ο σκιτσογράφος μας Γιώργος Μιτίδης τη βδομάδα που πέρασε: «Γιατί περνά δύσκολη περίοδο».
Αν θέλουμε να γενικεύσουμε ανασκοπώντας τους τελευταίους 18 μήνες, την περίοδο δηλαδή της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη, ίσως απαντήσουμε και σε ένα πιο ευρύ ερώτημα. Γιατί φαίνεται να αποτυγχάνει ο Νίκος Χριστοδουλίδης; Μα είναι τελικά τόσο κακός Πρόεδρος;
Το πρόβλημα, κατά την άποψή μας, είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος. Ο οποίος ξεκίνησε με τις καλύτερες προϋποθέσεις, αλλά σε χρόνο-ρεκόρ κατάφερε να επικρίνεται από το 90% του κόσμου.
Η διάλεκτος
Η κυπριακή διάλεκτος διαθέτει εξόχως πολιτικές ορολογίες και μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επινοητική αν είναι να περιγράψει τους ηγέτες της χώρας μας. Τι λέγεται για τον Χριστοδουλίδη; Ό,τι λεγόταν για όλους τους ηγέτες της χώρας. Ο κόσμος έχει μάθει να είναι επικριτικός και δύσκολα εκτιμά τις προσπάθειες των ανθρώπων που κυβερνούν.
Για τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη οι περιγραφές εις άπταιστον κυπριακήν άρχισαν αρκετά ενωρίς σε σχέση με τους προκατόχους του. Δεν υπήρξε ποτέ Πρόεδρος της Δημοκρατίας που οδηγήθηκε τόσο γρήγορα σε απαξίωση όσο ο νυν Πρόεδρος. Οι κριτικές καταγράφονται μέσα από τρεις μικρές προτάσεις με πρώτο μόριο το ΔΕΝ: α) Δεν κουμαντάρει, β) Δεν κουτσιά, γ) Δεν γαΐζει.
Είναι ο χειρότερος;
Παρά το ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν όλα τα πιο πάνω, πιο αντικειμενικοί παρατηρητές υποστηρίζουν, σε σχέση με την αρνητική εικόνα που εμφανίζει σήμερα ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ότι υπάρχει μια μεγάλη δόση υπερβολής. Η διακυβέρνηση Χριστοδουλίδη με όλα τα προβλήματά της πόρρω απέχει από την προβληματική λόγω ακατάσχετου ρουσφετιού διακυβέρνηση Κυπριανού ή την έμπλεο διαφθοράς διακυβέρνηση Αναστασιάδη.
Πού την πάτησε; Επειδή δεν γαΐζει, πίστεψε ότι ο Αβέρωφ θα υποχωρούσε κάποια στιγμή και ότι θα αποχωρούσε από την κούρσα, ώστε το κόμμα να πάει ενωμένο από τον α΄ γύρο. Συνέχισε να ζει με την ψευδαίσθηση ότι ο ΔΗΣΥ έστω στις εκλογές του β΄ γύρου θα τον υποστήριζε καθαρά. Αν ο Μαυρογιάννης δεν έκανε κάποια λάθη ή αν είχε ακόμα καμιά βδομάδα, ίσως και να τον κέρδιζε. Επειδή δεν κουτσιά, στη συνέχεια πίστεψε ότι ο Αναστασιάδης θα του φέρει τον ΔΗΣΥ στο πιάτο μέχρι το φθινόπωρο του 2023. Ίσως γι' αυτό ο Χριστοδουλίδης δέχτηκε να διορίσει ένα αναλώσιμο Υπουργικό Συμβούλιο. Συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 2023 ο Αναστασιάδης άρχισε να το παίζει μεσολαβητής, ο δε Χριστοδουλίδης ξεκίνησε εκκλήσεις για συμμετοχή του ΔΗΣΥ στην κυβέρνηση. Με τη βοήθεια του Αβέρωφ βέβαια, η Αννίτα Δημητρίου πέρασε από το Πολιτικό Γραφείο απόφαση ότι ο ΔΗΣΥ θα παραμείνει στην αντιπολίτευση. Από το σημείο αυτό ο Χριστοδουλίδης άρχισε να αποστασιοποιείται από τον τέως Πρόεδρο για 2 λόγους:
Πρώτον, αντιλήφθηκε ότι ο Νίκος Αναστασιάδης τελικά δεν μπορούσε να του φέρει τον ΔΗΣΥ. Δεύτερον, είχαν ξεκινήσει οι έρευνες στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς, οπότε δεν συνέτρεχε λόγος να χρεωθεί με πολιτικό κόστος για τα σκάνδαλα που τον κατηγορούσαν.
Πρόβλημα δομικό
Κάπως έτσι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, και επειδή δεν κουμαντάρει, προχώρησε τελικά μόνος στον ανασχηματισμό αλλά οι κινήσεις δεν του βγήκαν. Όσες διορθώσεις κι αν έκανε μέσα από τον ανασχηματισμό και άλλες μεμονωμένες παραιτήσεις, η κυβερνητική εικόνα δεν έγινε ποτέ στιβαρή και ευκρινής σε ό,τι αφορά τις πολιτικές που ακολουθεί.
Το πρόβλημα είναι δομικό και αρχιτεκτονικό. Πέρα και πάνω από ανασχηματισμούς ο Πρόεδρος από την πρώτη στιγμή υποβάθμισε το Υπουργικό του Συμβούλιο θεωρώντας ότι οι υπουργοί του είναι διακοσμητικοί και ότι μπορούσε να λειτουργεί μέσα από ένα ευέλικτο σχήμα με έδρα το Προεδρικό.
Το σχήμα λειτούργησε υπό την υφυπουργό Ειρήνη Πική, κάποιους συμβούλους και μια ομάδα κατώτερων δημοσίων υπαλλήλων. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις αυτής της απόφασης; Πρώτο, σε κάποιο βαθμό υποβάθμισε τους υπουργούς, δεύτερον, έβγαλε σχεδόν εντελώς από το κάδρο τους γενικούς διευθυντές των υπουργείων.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, διαχρονικά ομιλούντες, αν σε κάποιες φάσεις της λειτούργησε σωστά αυτό έγινε γιατί είχε στα υπουργεία της κάποιους στιβαρούς γενικούς διευθυντές που κινητοποιούσαν τη δημόσια υπηρεσία και σίγουρα κάποιους έξυπνους και ευέλικτους υπουργούς που τους εμπιστεύονταν. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης άλλαξε εντελώς το σύστημα (δεν γνωρίζουμε πόσο νόμιμο είναι) και αυτό οδήγησε, ιδιαίτερα μετά τον πρόωρο ανασχηματισμό, τους υπουργούς του να λειτουργούν υπό το κράτος του φόβου και τους γενικούς διευθυντές των υπουργείων να το παίζουν σχεδόν αδιάφοροι.
Εν ολίγοις, αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης «δεν κουμαντάρει», «δεν κουτσιά» και «δεν γαΐζει», όπως λένε πολλοί Κύπριοι, αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με τα δικά του μειονεκτήματα όσο κυρίως με το ότι δεν έχει δίπλα του τα στηρίγματα που έχει ανάγκη η διακυβέρνηση αυτής της χώρας.
Η διάλεκτος ως πολιτική γλώσσα
Τι κατά καιρούς λέχθηκε για τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πώς οι Κύπριοι αποκαλούσαν τους ηγέτες τους, αναδεικνύοντας ότι η κυπριακή είναι διάλεκτος ζώσα, λαλέουσα και κυρίως πολιτική;
-
Για τον Μακάριο υπήρχε μια γενική αίσθηση ότι ήταν χαρισματικός, αλλά όταν γινόταν αντιφατικός, ξεροκέφαλος και εριστικός, ο λαός, σε συνδυασμό με το ιερατικό του αξίωμα, τον αποκαλούσε «καλόηρον». Κλασικά πάντως «τράουλλον» τον ανέβαζε, «τραουλλομάσιαιρον» τον κατέβαζε.
-
Ο Σπύρος είχε πάντα αυτή την εικόνα του καλοκάγαθου ανθρώπου αλλά ο κόσμος τον θεωρούσε και ολίγον «ππούφφον», τουτέστιν μαλλαππάππαν και εν γένει άτομο πλαδαρής σκέψης. Κάποτε βέβαια γινόταν (στα νιάτα του) ιδιαίτερα εριστικός, οπότε ο σοφός λαός τον αποκαλούσε και «αρκόσπυρον».
-
Ο Γιώργος Βασιλείου κατάφερε να αλλάξει το πρωτόκολλο στις σχέσεις με τους απλούς ανθρώπους. Ήταν ιδιαίτερα διαχυτικός και αυτό μεταφραζόταν σε μια σήμα κατατεθέν χειραψία η οποία ονομάστηκε «καππακωτή», οπότε τον φώναζαν «ο κύριος Καππακωτός». Ήταν ο άνθρωπος που κατά τη ρήση Ντενκτάς «μπορούσε να πουλήσει ψυγείο σε Εσκιμώους».
-
Ο Γλαύκος Κληρίδης, άλλως «ζιβάνας», ήταν ιδιαίτερα αγαπητός και είχε τη φήμη του τίμιου και συνάμα ευχάριστου ανθρώπου και κουριόζου (ο χωρατατζής). 'Οταν δεν είχε όρεξη να είναι κοινωνικός και να λέει ανέκδοτα, σιωπούσε και γινόταν απόμακρος. Ο Μανώλης Χριστοφίδης τον αποκαλούσε «ο Γεροβούς», τα λιγότερο πειρακτήρια του ΔΗΣΥ τον φώναζαν «ο Βούδας».
-
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος από νεανίας ήταν γνωστός στην πιάτσα ως το «τσιακκούδιν», αφού ήταν ο μάγκας της πλατείας. Τον περιμάζεψε βέβαια ο Μακάριος από νωρίς, με αποτέλεσμα να θεωρείται το «πολιτικόν γιούδι» του Εθνάρχη. Στην πορεία προσπάθησε να γίνει και αυτός Εθνάρχης και εν μέρει τα κατάφερε το 2004. Αυτό που σίγουρα κατάφερε ήταν μέσω του δικηγορικού του γραφείου να γίνει πολυεκατομμυριούχος, οπότε ο νοήμων λαός τον αποκαλούσε και «σσιεσολίρη».
-
Για τον Χριστόφια στην αρχή ήταν όλα καλά και ρόδινα αφού ήταν συμπαθής και ιδιαίτερα δημοφιλής. Όσο η θητεία του πλησίαζε στο τέλος της και τα προβλήματα μεγάλωναν με το Μαρί και τα μνημόνια, όλοι άρχισαν να θυμούνται τις ιδεολογικές του καταβολές. «Κοτσσινόφτερον» τον ανέβαζαν, «κοτσσινόκωλον» τον κατέβαζαν.
- Ο Αναστασιάδης ξεκίνησε με τις καλύτερες προδιαγραφές. Εξελέγη το 2013 ως ο «Νίκαρος» ο οποίος θα σώσει την Κύπρο. Στην πορεία κάποιοι άρχισαν να τον αποκαλούν «Νικούιν», ιδιαίτερα μετά τα κουρέματα. Κατάφερε βέβαια να επιβιώσει λόγω των διασυνδέσεών του και της τύχης του. Όπως λέει ο σοφός λαός ακόμα και σήμερα, «όπου σηκώσεις πέτραν θα τον έβρεις πουκάτω». Μετά τα βιβλία του Μακάριου Δρουσιώτη βέβαια, μέσω των οποίων αναγορεύτηκε σε εντιμότατο, τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Όπως σήμερα λένε οι απλοί άνθρωποι στους καφενέδες, «βουρούν τον που πίσω τζαι κατουρούν του οι σσύλλοι».
