Μια ευρεία συναίνεση αλλά και συνοχή στη συμμετοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας στην τριμερή συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη καταγράφηκε χθες από το σύνολο σχεδόν της πολιτικής ηγεσίας διά του Εθνικού Συμβουλίου. Η συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου αποτέλεσε στην ουσία μια γρήγορη ανταλλαγή εκτιμήσεων και κυρίως αξιολόγησης της κρισιμότητας της Τριμερούς παρά τη δυστοκία η οποία φαίνεται να υφίσταται από το απρόσμενο που μπορεί να διαμορφωθεί εξαιτίας των τουρκικών θέσεων. Είναι σαφές πως ουδείς εκ της πολιτικής ηγεσίας είναι σε θέση να αποτυπώσει με σαφήνεια τις όποιες κινήσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς, από τη στιγμή κατά την οποία ο Ερσίν Τατάρ, και παρά την αλλαγή ύφους, επιμένει στο αφήγημά του, το οποίο δεν αποτελεί παραγωγική αφετηρία μιας νέας προσπάθειας. Εκείνο ωστόσο το οποίο είναι αναγκασμένη η πολιτική ηγεσία να αξιολογήσει, είναι το γεγονός πως μετά από επίπονες προσπάθειες, αλλά και σε μια ιδιαίτερα δύσκολη διεθνή συγκυρία, ο Γενικός Γραμματέας και οι συνεργάτες του έχουν συγκαλέσει την τριμερή συνάντηση, όχι τύποις, αλλά με στόχο να επιμετρηθεί ως ένα βήμα με το οποίο θα χτιστεί μια νέα, μετά από επτά συναπτά έτη, προσπάθεια στο Κυπριακό. Αυτή είναι μια γενική αίσθηση η οποία διαφάνηκε μέσα από τη χθεσινή ανταλλαγή απόψεων στο Εθνικό.
Σενάρια
Κατά τη χθεσινή συνεδρία του Εθνικού Συμβούλιο έγινε αναφορά σε διάφορα σενάρια τα οποία είναι πιθανόν να τεθούν κατά τη διάρκεια της συνάντησης από τη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών. Κυρίως για μια πιθανή παρότρυνση στα μέρη να αξιοποιήσουν το επόμενο διάστημα για να συζητήσουν θέματα όπως η διακυβέρνηση, οι εγγυήσεις και την παρουσία των στρατευμάτων. Ωστόσο, ουδείς γνωρίζει επακριβώς για το πώς αναμένεται να εξελιχθεί η πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα. Είναι προφανές πάντως πως μια τέτοια προσπάθεια ποσώς έχει συγκληθεί με κίνδυνο να επιδεινώσει το ήδη βεβαρημένο κλίμα, αλλά για να το εκτονώσει. Με βάση επομένως αυτή τη λογική, ο Αντόνιο Γκουτέρες και οι συνεργάτες του θα προσπαθήσουν να υλοποιήσουν ή να πετύχουν, έστω και τα ελάχιστα από τη συνάντηση.
Η στάση του Προέδρου
Στο Εθνικό Συμβούλιο δεν είναι κατανοητό, και αυτό εκ των πραγμάτων, το μέγεθος των προσδοκιών του ΓΓ με τη συγκεκριμένη του πρωτοβουλία να φέρει τις πλευρές σε μια συνάντηση-δείπνο. Ο Πρόεδρος επανέλαβε για πολλοστή φορά στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου ότι ο ίδιος πάει στην τριμερή με καθαρή διάθεση αλλά και πολιτική βούληση για να κρατήσει οποιαδήποτε διάλογο στο πλαίσιο του συμφωνημένου πλαισίου και κυρίως «διασφαλίζοντας», κατά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, «το κεκτημένο της προηγούμενης διαπραγματευτικής διαδικασίας».
Δεν είναι ωστόσο σε θέση η ελληνοκυπριακή πλευρά να προκρίνει τι ακριβώς θα συμβεί στη συνάντηση από τη στιγμή κατά την οποία δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση για το πώς θα αντιδράσει η άλλη πλευρά. Ωστόσο, μέσα από τις δηλώσεις των τελευταίων ημερών επιχειρείται ο μετριασμός φραστικών ακροτήτων του Ερσίν Τατάρ περί της εκ των προτέρων αναγνώρισης, διά της ύπαρξης στοιχείων τα οποία να οδηγούν σε λογικές δύο κρατών. Εκτιμήσεις και απόψεις, που δεν υπάρχει θέμα να τεθούν στο πλαίσιο οποιαδήποτε συζήτησης. Σύμφωνα δε με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, «οι όροι εντολής αυτού που συγκαλεί αυτή τη συνάντηση απορρέουν από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία με σαφήνεια και κάθε φορά επαναλαμβάνουν το συμφωνημένο πλαίσιο»
Είναι σαφές πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είτε ο ίδιος είτε οι συνεργάτες του, τονίζουν συνεχώς τις προσπάθειες της ελληνοκυπριακής πλευράς για δημιουργία συνθηκών διαλόγου. Κυρίως, παρουσιάζουν την κοινή συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου ως πρωτοβουλία και μόνο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, «είναι αυτονόητο ότι η πλευρά μας επιδιώκει τον διάλογο, γιατί ακριβώς έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στην ορθότητα των θέσεών μας, αλλά και στα οφέλη που μπορούν να προκύψουν από την επίλυση του Κυπριακού, στη βάση πάντοτε του συμφωνημένου πλαισίου. Αυτό δηλαδή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα», ανέφερε χθες μετά τη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου.
Στηρίζουν αλλά...
Από τη στάση των κομμάτων στο Εθνικό Συμβούλιο προκύπτει πως η πλειοψηφία των κομμάτων αντιμετωπίζουν με θετικό πρόσημο τη συνάντηση, παρά τις επιμέρους γνωστές εμμονές των κομματικών θέσεων, όπως αυτές εκφράστηκαν κυρίως από τα μικρότερα κόμματα. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον πως, πλην του ΕΛΑΜ, καταγράφηκε μια σαφής στήριξη των προσπαθειών Χριστοδουλίδη, ενώ η τριμερής συνάντηση θεωρείται σημαντικό στοιχείο στην προσπάθεια αναζωογόνησης του διαλόγου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΔΗΣΥ, διά της προέδρου του Αννίτας Δημητρίου, εκφράζει την πεποίθηση πως η ε/κ πλευρά θα πρέπει να επιμένει στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με διαφύλαξη του διαπραγματευτικού κεκτημένου. Αυτό, όπως εξήγησε, αφορά τα ζητήματα της διακυβέρνησης, την πολιτική ισότητα, τα 6 σημεία του πλαισίου Γκουτέρες. «(Αυτά) πρέπει να γίνει σαφές ότι αποτελούν θέσεις της δικής μας πλευράς», ανέφερε, προσθέτοντας πως «η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει άλλα 5 ή 7 χρόνια για να αναζητήσει λύση, γιατί θα είναι πολύ αργά».
Σχεδόν στο ίδιο μοτίβο και το ΑΚΕΛ, με τον Στέφανο Στεφάνου να αποτιμά ως θετικό γεγονός ότι μετά από μια μακρά περίοδο στασιμότητας και έλλειψης εξελίξεων, ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει συγκαλέσει αυτή την άτυπη συνάντηση», προσθέτοντας ότι θα πρέπει σε αυτό το δείπνο η ε/κ πλευρά να πάει με θετικό και δημιουργικό πνεύμα. Ο γ.γ. του ΑΚΕΛ θεωρεί πως από τη στιγμή που ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει αποφασίσει να συγκαλέσει αυτή την άτυπη συνάντηση, σημαίνει ότι «ο ΟΗΕ έχει στο μυαλό του ποια ενδεχομένως να είναι τα επόμενα βήματα. Εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι για τη συνάντηση και το πώς θα συνεχίσουμε παρακάτω», σημειώνει ο κ. Στεφάνου.
Ως σημαντική και θετική εξέλιξη χαρακτηρίζει την επικείμενη συνάντηση και ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος. Όπως ανέφερε, «θεωρούμε πως αυτή η συνάντηση θα πρέπει να διεξαχθεί στο συγκεκριμένο πλαίσιο που καθορίζουν τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ». Ξεκαθάρισε ωστόσο πως «σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποδεχθεί η δική μας πλευρά την αλλαγή της βάσης της διαπραγμάτευσης του Κυπριακού σε αυτό που επιδιώκει η τουρκική πλευρά, δηλαδή, στη βάση των δύο κρατών».
Η ΕΔΕΚ, διά του προέδρου της Μαρίνου Σιζόπουλου, ανησυχεί μήπως υπάρξουν κινήσεις για επίρριψη ευθυνών στην ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ οι Οικολόγοι διά του α' αντιπροέδρου τους, Κυριάκου Τσιμίλλη, θεωρούν ότι «πρέπει να διασφαλιστεί μια λύση σύμφωνη με τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου». Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΔΗΠΑ, Μάριος Καρογιάν, υποστήριξε ότι όλα γύρω από το Κυπριακό βρίσκονται σε ένα λεπτό σημείο, ενώ εξέφρασε τη στήριξή του στις προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Μοναδική παραφωνία ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ, Χρίστος Χρίστου, ο οποίος θεωρεί πως στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις και το κατάλληλο κλίμα ώστε να γίνουν θετικές συζητήσεις για επίλυση του κυπριακού προβλήματος και το ζητούμενο θα έπρεπε να είναι να χαραχτεί μια νέα στρατηγική, η οποία θα έχει ως στόχο να περιορίσει τη στρατηγική που ακολουθεί η Τουρκία.
