«Έπρεπε να αποκαλυφθεί ποιος παρεμποδίζει την προσπάθεια»: Συνέντευξη του διαπραγματευτή στο Κυπριακό Μενέλαου Μενελάου

Στάση αναμονής για επόμενα βήματα στο Κυπριακό τηρεί η Λευκωσία, μετά την απόφαση Γκουτέρες να βάλει, προσωρινά τουλάχιστον, στον πάγο την πρόθεσή του να απευθύνει προσκλήσεις προς τους δύο ηγέτες για πραγματοποίηση τριμερούς συνάντησης για το Κυπριακό.

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός εμφανίζεται, σε αυτό το πλαίσιο, σε αποκλειστική του συνέντευξη στην εφημερίδα «Π», ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς, Μενέλαος Μενελάου, σε σχέση με τους λόγους για τους οποίους ναυάγησε η προσπάθεια των ΗΕ για τριμερή συνάντηση των δύο ηγετών με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Σύμφωνα με τον Ε/Κ διαπραγματευτή, η απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας να προβεί σε αποκάλυψη της βολιδοσκόπησης των ΗΕ, έγινε προκειμένου να αποκαλυφθεί ποιος παρεμποδίζει την προσπάθεια, αλλά και για να ασκηθούν πιέσεις με στόχο να υπερπηδηθούν τα εμπόδια και να προχωρήσει η διαδικασία.

Ο Μενέλαος Μενελάου ανέφερε την ίδια ώρα ότι παρά τη στασιμότητα στο Κυπριακό, οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών παραμένουν ενεργοί, έχοντας πραγματοποιήσει 16 συναντήσεις τους τελευταίους 12 μήνες.

Κωδικοποιείστε μας παρακαλώ την κατάσταση στην οποία τώρα βρίσκεται το Κυπριακό, μετά το προσωρινό έστω ναυάγιο της προσπάθειας του ΓΓ για τριμερή συνάντηση

Η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ μετά από τον κύκλο επαφών της έχει υποβάλει την έκθεσή της στον ΓΓ στις 10 Ιουλίου. Ο ΓΓ διά του εκπροσώπου του έχει πει ότι αξιολογεί το περιεχόμενο της έκθεσης και θα προτείνει επόμενα βήματα στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων.

Όπως έχει γίνει γνωστό τις τελευταίες μέρες, είχε γίνει μια προσπάθεια από μέρους των ΗΕ για διεξαγωγή τριμερούς συνάντησης του ΓΓ με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων. Δυστυχώς η προσπάθεια έχει προσκρούσει στην αρνητική στάση της τ/κ ηγεσίας. Ωστόσο η προσπάθεια συνεχίζεται, παρά τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε και που δεν είναι καινούργια. Στόχος, να μπορέσουμε το συντομότερο δυνατό να φτάσουμε στο σημείο όπου θα καταστεί δυνατή η επίτευξη επόμενων απτών βημάτων προς την κατεύθυνση της αναζωογόνησης της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων.

Τι γίνεται με την πρόσκληση που θα ακολουθούσε της βολιδοσκόπησης των ΗΕ για τη συνάντηση. Θεωρείτε ότι ναυάγησε η προσπάθεια των ΗΕ ή ο ΓΓ θα επανέλθει σε κατοπινό στάδιο;

Όπως έχω ήδη αναφέρει η προσπάθεια συνεχίζεται παρά τα εμπόδια τα οποία έχουν παρουσιαστεί. Για να μπορέσουμε να φθάσουμε στο σημείο στο οποίο θα καταστεί ρεαλιστική η προσδοκία για επίτευξη απτής προόδου, θα πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα πραγματοποίησης απευθείας συναντήσεων μεταξύ των δύο πλευρών και στο υψηλότερο επίπεδο, δηλαδή μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων, υπό την αιγίδα των ΗΕ. Έχουν γίνει προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση και στο παρελθόν. Από δικής μας πλευράς είχαμε εκφράσει ετοιμότητα και τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο διάστημα γύρω από τη βδομάδα υψηλού επίπεδου της Γενικής Συνέλευσης. Έγιναν προσπάθειες και στην περίοδο που μεσολάβησε από τότε μέχρι σήμερα, και μετά τον διορισμό προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα. Προσπάθειες, οι οποίες προσέκρουαν στην αρνητική στάση της άλλης πλευράς. Όμως αυτά τα εμπόδια δεν μας αποθαρρύνουν, αντίθετα, εμείς αντιμετωπίζουμε αυτές τις δυσκολίες ως έναν ακόμη λόγο για να πολλαπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας έτσι ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο που θα έχουμε επόμενα απτά βήματα.

Ο Τ/Κ ηγέτης δεν απαντούσε στη βολιδοσκόπηση με αποτέλεσμα να μπει στον «πάγο» η προσπάθεια Γκουτέρες για τριμερή συνάντηση. Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επικρίνεται ότι με την αποκάλυψη περί της βολιδοσκόπησης ουσιαστικά βοήθησε τον Ερσίν Τατάρ να ανατινάξει την προσπάθεια.

Εμείς δεν έχουμε έγνοια το παιχνίδι επιμερισμού ευθυνών. Η δική μας πρωταρχική έγνοια είναι να βρούμε διέξοδο και να πετύχουμε διάρρηξη του αδιεξόδου. Προς αυτή την κατεύθυνση στρέφονται οι προσπάθειές μας, και τώρα και τους προηγούμενους μήνες. Εξάλλου, τα όποια βήματα έχουν καταστεί εφικτά το τελευταίο διάστημα, οφείλονται, κατά κύριο λόγο στις δικές μας προσπάθειες σε συνεργασία με τα ΗΕ, την ΕΕ, την ελληνική κυβέρνηση. Όπως έχω πει, σε αυτήν την προσπάθεια έχουμε αντιμετωπίσει επανειλημμένα αυτές τις παρελκυστικές τακτικές από μέρους της άλλης πλευράς.

Κάποια στιγμή, ειδικά όταν έγινε ένας κύκλος επαφών της προσωπικής απεσταλμένης και τα πράγματα έφτασαν στο σημείο να γίνεται προσπάθεια για πραγματοποίηση συνάντησης των ηγετών των δύο κοινοτήτων με τον ΓΓ των ΗΕ, θα έπρεπε να καταστεί γνωστό ποιος είναι εκείνος ο οποίος παρεμποδίζει την προσπάθεια και την επίτευξη επόμενων απτών βημάτων. Ακριβώς με γνώμονα να ασκηθεί η αναγκαία πίεση έτσι ώστε να μπορέσουμε να υπερβούμε αυτά τα εμπόδια και να προχωρήσουμε προς τα εμπρός.

Η επιμονή των Τουρκοκυπρίων

Γιατί επιμένει η τουρκοκυπριακή ηγεσία στα δύο κράτη ή στην κυριαρχική ισότητα, αφού γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αποδεκτό από κανέναν; Είναι παιχνίδι τακτικής;

Η τουρκική πλευρά, δηλαδή τόσο η τ/κ ηγεσία όσο και η Τουρκία, ενδεχομένως να επιδιώκουν να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο για να ακυρώσουν ή για να προκαλέσουν κάποια εκτροπή από το καθορισμένο πλαίσιο, όπως προβλέπεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Με απώτερο στόχο τη νομιμοποίηση των τετελεσμένων της εισβολής και της κατοχής, τη νομιμοποίηση της διχοτόμησης, ως πρώτο βήμα για να προχωρήσουν στη συνέχεια και σε περαιτέρω απαράδεκτες διεκδικήσεις.

Αυτό όμως το οποίο πρέπει να είναι σαφές, και είναι σαφές, είναι ότι όλοι, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, οι σημαντικοί διεθνείς δρώντες, τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στέλνουν το ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε εκτροπή από αυτό το καθορισμένο πλαίσιο και ότι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός είναι η πραγματοποίηση συνομιλιών, η αναζωογόνηση της διαδικασίας των συνομιλιών για την επίτευξη πολιτικής λύσης στη βάση αυτού του πλαισίου. Κάτι το οποίο εξάλλου είναι και το βασικό μήνυμα, το οποίο θα πρέπει να αντλείται και από τις ευρύτερες εξελίξεις, οι οποίες επισυμβαίνουν αυτό το διάστημα, τόσο περιφερειακά όσο και διεθνώς.

Οι διαπραγματευτές είστε ενεργοί; Ποιος είναι ο ρόλος σας τώρα που δεν υπάρχει διαπραγμάτευση σε εξέλιξη;

Ναι, πραγματοποιούνται συναντήσεις. Τους τελευταίους 12 μήνες έχουμε πραγματοποιήσει 16 συναντήσεις, κατά τις οποίες, βέβαια, είμαστε αντιμέτωποι και εκεί με τις ίδιες θέσεις όσον αφορά την ουσία, και την ίδια παρελκυστική προσέγγιση όσον αφορά τις προσπάθειες τις οποίες καταβάλλουμε για να επικεντρωθούν οι συζητήσεις στο πιο ουσιαστικό πολιτικό κομμάτι, δηλαδή προς την κατεύθυνση της αναζωογόνησης της διαδικασίας συνομιλιών. Έχουν γίνει προσπάθειες και για πραγματοποίηση συναντήσεων της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ με τους διαπραγματευτές, που επίσης έχουν προσκρούσει στα ίδια εμπόδια. Αλλά συνεχίζουμε τις προσπάθειες, παρά τα εμπόδια, με στόχο να μπορέσουμε το συντομότερο δυνατό να φτάσουμε στο σημείο όπου θα είναι εφικτή η πιο ουσιαστική εμπλοκή.

Σε επίπεδο διαπραγματευτών δεν παρατηρούνται κάποια σημάδια ευελιξίας;

Υπήρξαν σε κάποιες στιγμές, κάποιες αμφίσημες θα έλεγα ενδείξεις από μέρους της τουρκοκυπριακής πλευράς, οι οποίες κάθε φορά που γινόταν προσπάθεια από δικής μας πλευράς να ξεκαθαριστούν προκειμένου να έχουμε μπροστά μας έναν καθαρό ορίζοντα ως προς το ποιο είναι το πλαίσιο στη βάση του οποίου συζητούμε, ότι είναι αυτό που προβλέπεται από τα ψηφίσματα του ΣΑ, ότι η προσπάθεια θα πρέπει να συνεχιστεί από εκεί που έμεινε στο Κραν Μοντανά και να επικεντρωθούμε στο πώς διανύουμε την εναπομείνασα απόσταση, εν τέλει, η προσέγγιση της τ/κ πλευράς ήταν να επανέρχεται στις θέσεις της περί «κυριαρχικής ισότητας» και «ισότιμου διεθνούς καθεστώτος», που ισοδυναμεί ουσιαστικά με θέση για δύο χωριστά κράτη.

Στη γενική συνέλευση

Τώρα τι αναμένετε; Είναι η γενική συνέλευση η επόμενη ευκαιρία για κάποιες εξελίξεις;

Εμείς είμαστε έτοιμοι και τα ΗΕ γνωρίζουν αυτή μας την ετοιμότητα. Θα δούμε με ποιον τρόπο θα εξελιχθούν τα πράγματα το επόμενο διάστημα και ευελπιστούμε ότι θα έχουμε έναν πιο καθαρό ορίζοντα, κάτι το οποίο βεβαίως προϋποθέτει διαφοροποίηση της στάσης την οποία έχει μέχρι στιγμής η τουρκική πλευρά. Από εκεί εξαρτάται το πώς θα προχωρήσουν τα πράγματα το επόμενο διάστημα τόσο ως προς το θέμα της πραγματοποίησης κάποιας συνάντησης όσο και ως προς το πιο ουσιαστικό κομμάτι που έχει να κάνει με το περιεχόμενο των συζητήσεων και τη διαμόρφωση επόμενων απτών βημάτων για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.