«Η Κύπρος, η χώρα των γενναίων», του Διονύση Διονυσίου

Στη Λευκωσία τα τελευταία 50 χρόνια γενικώς παίζουμε με τις λέξεις: πατριώτες - προδότες, γενναίοι - δειλοί, απελευθέρωση - επανένωση, Δεν Ξεχνώ, τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια. Οι λέξεις και η σημειολογία τους, μπορεί να εκπροσωπούν κάτι ουσιαστικό, κάτι αληθινό, μπορούν όμως να είναι απλώς λόγια του αέρα. Αν κρίνουμε από τη συζήτηση περί γενναιότητας των τελευταίων ημερών μετά τη συνέντευξη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, μπορούν να κρύβουν και τεράστιες ποσότητες υποκρισίας.

Δεν Ξεχνώ

Πενήντα χρόνια μετά, τι σημασία μπορεί να έχει το σύνθημα «Δεν Ξεχνώ»; Όλοι μεγαλώσαμε με αυτό το σύνθημα, όλοι δακρύσαμε κοιτάζοντας τον Πενταδάκτυλο χαρακωμένο στην απέναντι κατεχόμενη μεριά της Κύπρου. Πενήντα χρόνια μετά σίγουρα δεν ξεχάσαμε, όσοι τουλάχιστον είχαμε κάποιες προπολεμικές παραστάσεις. Τι αναμένεται να γίνει στη συνέχεια; Θα μείνουμε με το σύνθημα ή θα κάνουμε κάτι; Δεν Ξεχνώ μπορεί να σημαίνει ότι ετοιμάζομαι να επιστρέψω και να αποκαταστήσω την τάξη όπως ίσχυε προ του 1974. Αναμένουμε να δούμε τους πολεμιστές μας για να στοιχηθούμε όλοι πίσω τους. Δεν Ξεχνώ, για κάποιους (ίσως τους περισσότερους) σημαίνει θυμάμαι τη βαρβαρότητα των Τούρκων εισβολέων, οπότε δεν μπορώ με τίποτα να συνυπάρξω μαζί τους. Κάπως έτσι τους αφήνω με το 36% του εδάφους, αλλά αγωνίζομαι: Ναι, κάθε χρόνο κάνω αντικατοχική πορεία και φωνάζω «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα 'ναι». Δεν Ξεχνώ, τέλος, θα μπορούσε να σημαίνει κάποιου είδους αυτοκριτική. Για λίγους βέβαια, οι οποίοι επιμένουν ότι δεν πρέπει να ξεχάσουμε τις ανοησίες (Ε/Κ και Τ/Κ μαζί) που κάναμε μετά την ίδρυση αυτού του κράτους το 1960. Γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε έναν συμβιβασμό, αφού δεν ξεχάσαμε, αλλά μάθαμε από τα λάθη μας.

Απελευθέρωση

Αν το προσέξατε σε δηλώσεις κάποιων πολιτικών, αναλόγως και των θέσεών τους στο Κυπριακό, υπάρχει μια διαφοροποίηση στην προσέγγιση της επίλυσής του. Κάποιοι μιλούν για «απελευθέρωση και επίλυση του Κυπριακού». Κάποιοι μιλούν για λύση- επανένωση της Κύπρου. Σε μια περίοδο που όλοι πλέον βαρέθηκαν να διαπληκτίζονται και να χωρίζονται σε ναιναίκους και οχιάδες για το εθνικό μας πρόβλημα κάνουν διακριτές τις θέσεις και τις προσεγγίσεις τους, μέσα από τη σημασία κάποιων λέξεων. Αντικείμενο της σημειωτικής πάντοτε ήταν πώς τα άτομα αποδίδουν, κωδικοποιούν και ανταλλάσσουν σημασίες και νοήματα.

Όταν κάποιος μιλά για απελευθέρωση προσεγγίζει επιθετικά το θέμα της λύσης. Τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια, οπότε χρειάζεται ένας αγώνας, είτε ένοπλος είτε έστω πολύ δυναμικός για να αναγκαστεί η Τουρκία (αφού δεν θα αντέξει να πληρώσει το υψηλό κόστος που θα της προκαλέσουμε) να φύγει από την Κύπρο ούτως ώστε να επιστρέψουν όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια και τις περιουσίες τους, αφού προηγουμένως βάλουμε τους κουβαλητούς στα καράβια και τους στείλουμε πίσω στα βάθη της Ανατολίας. Ποιοι υιοθετούν τον όρο απελευθέρωση; Σαφέστατα όσα κόμματα και πολίτες δεν συμφωνούν με λύσεις τύπου ομοσπονδίας.

Όσοι, τουναντίον, μιλούν για επανένωση, εννοούν και παραπέμπουν σε συνομιλίες για λύση ομοσπονδίας και γενικά σε μια πολιτική διευθέτηση του Κυπριακού που θα οδηγήσει σε ειρηνική συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Όλοι αυτοί μοιάζουν με το νερό στα φράγματά μας. Όλο και περισσότερο λιγοστεύουν. Βεβαίως στην περιεκτική Κύπρο ζούμε. Αν ακούσατε τελευταία τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε συνεχείς δηλώσεις τύπου «τάφου Αγίου Νεοφύτου», αγωνιζόμαστε γενικώς για την απελευθέρωση και την επανένωση της Κύπρου μέσα από συνομιλίες για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, απ' εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι αποδεχόμαστε ό,τι να 'ναι. Ως γνωστό ο κ. Πρόεδρος θέλει λύση αλλά όχι την οποιαδήποτε λύση, οπότε όλοι happy.

Επιβίωση

Γενικώς οι περισσότεροι πολιτικοί όταν μιλούν για έναρξη συνομιλιών στο Κυπριακό, πιστεύουν ότι πρέπει να μπούμε στη διαδικασία για να εκθέσουμε την Τουρκία. Πιο στερεότυπη έκφραση, προϊόν πολιτικής στρέβλωσης δεν βρίσκεις στην Κύπρο: Πάμε σε συνομιλίες όχι για να βρούμε λύση, αλλά για να εκθέσουμε τον συνομιλητή μας. Λίγοι είναι αυτοί που θέλουν να μπούμε σε διαδικασία για να λύσουμε επιτέλους το πρόβλημα. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αν κρίνουμε από τον τρόπο που άδειασε προχθές τον Ερσίν Τατάρ, ότι δεν θέλει λύση, ξέρει πολύ καλά το παιχνίδι. Γνωρίζει προφανώς ότι «αν θέλουμε να επιβιώσει ο κυπριακός ελληνισμός» δεν πρέπει να ξανακάνουμε τα λάθη του 2004 και του 2017. Αλήθεια το κατάλαβε αυτό; Στο σχέδιο Ανάν δεχτήκαμε χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες γιατί θεωρούσαμε ότι ο Ντενκτάς θα απέρριπτε το σχέδιο. Τελικά το καταψηφίσαμε εμείς και μάλιστα σε δημοψήφισμα που διοργάνωσε ο ΟΗΕ. Τα ίδια νομίζαμε και στο Κραν Μοντανά, αλλά όταν η Τουρκία δέχτηκε να μπει προς συζήτηση το θέμα της κατάργησης των εγγυήσεων, ο Νίκος Αναστασιάδης τράπηκε σε άτακτο φυγή και επιχείρησε να της χρεώσει την αποτυχία. Αν κρίνουμε από τη συνέντευξη του κ. Χριστοδουλίδη στο Bloomberg πρόσφατα, δεν διαφέρει ούτε από τον Τάσσο, ούτε από τον Αναστασιάδη. Εξακολουθεί να παίζει το διπλωματικό παιχνίδι της επίρριψης ευθυνών. Με λίγα χάνει την ουσία. Εκείνος που ασκεί διπλωματία έλεγε ο Ντισράελι οφείλει να γνωρίζει τρία πράγματα: Να μιλάει γαλλικά, να μην μιλάει καθόλου, να λέει την αλήθεια. Ο κ. Χριστοδουλίδης δεν μιλά γαλλικά, μιλά πολύ και κυρίως τα λεγόμενά του ελάχιστη σχέση έχουν με την αλήθεια. Εν ολίγοις όταν η Τουρκία αποφασίσει ότι ο χρήσιμος ηλίθιος κ. Ερσίν Τατάρ δεν είναι πια χρήσιμος, το πιο πιθανό είναι ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα είναι παντελώς ανέτοιμος, όπως ήταν ο Τάσσος το 2004 και ο Αναστασιάδης το 2017 να αγωνιστεί, όπως είθισται να λέγεται «για τη διάσωση του κυπριακού ελληνισμού».

Κυπριακός ελληνισμός

Τι εννοούμε όταν μιλάμε για τη διάσωση του κυπριακού ελληνισμού; Γιατί στ' αλήθεια από το 1960 όταν ιδρύθηκε αυτό το κράτος η μεγαλύτερη κοινότητα μιλά συνεχώς για τη διάσωση και την επιβίωσή της; Ο κυπριακός τουρκισμός, μαρωνιτισμός, αρμενισμός, καθολικισμός, έτσι για να συνεχίσουμε το παιχνίδι των λέξεων, δεν πρέπει να επιβιώσουν; Κατά βάθος όλοι κατανοούμε τι κρύβεται πίσω από τη φράση αυτή. Ο κυπριακός ελληνισμός στην πράξη εκπροσωπεί έναν ιδιότυπο εθνικισμό, ο οποίος εν πρώτοις τον διαχωρίζει από τους υπόλοιπους κατοίκους αυτής της χώρας, οι οποίοι είναι... φιλοξενούμενοι. Επιπλέον στέλνει το μήνυμα ότι οι Έλληνες της Κύπρου διαχειρίζονται ένα δεύτερο ελληνικό κράτος. Με λίγα λόγια δεν υπάρχει μόνο ένα ελληνικό κράτος αλλά τουλάχιστον δύο, με την ίδια σημαία και τον ίδιο εθνικό ύμνο. Οπότε οι κάτοικοι της Ελλάδας δεν πρέπει να ονομάζονται Έλληνες, αλλά Ελλαδίτες, από το όνομα προέλευσης (Appellation d’Origine Contrôlée). Κάπως έτσι η Κύπρος, ο Κύπριος και εν γένει κάθε τι κυπριακό φαντάζει σε αρκετούς όρος παρεξηγημένος στη χώρα μας. Αν είστε παρατηρητικοί θα το δείτε και μόνοι σας. Πόσο πιθανό είναι να βρει κανείς σε γήπεδα όπως αυτά του ΑΠΟΕΛ, του Απόλλωνα και της Ανόρθωσης έστω και μια κυπριακή σημαία; Οι γενναίοι της Κύπρου ανεμίζουν μόνο τη γαλανόλευκη.

Ο Γεραπετρίτης

Κάπως έτσι την πάτησε και αυτός ο κακομοίρης ο Γεραπετρίτης, που επεσήμανε ότι για την επίλυση του Κυπριακού απαιτήθηκε γενναιότητα η οποία όμως δεν υπήρξε. Η επίλυση του Κυπριακού κύριε Γεραπετρίτη μας δεν διασώζει τον κυπριακό ελληνισμό. Πιθανόν να διασώσει την Κύπρο και όλους τους κατοίκους της, αλλά καταργεί το σύνθημά μας ότι η Κύπρος είναι ελληνική. Τη θέλουμε μισή αλλά ελληνική. Προφανώς δεν τη θέλουμε ολόκληρη και ευρωπαϊκή.