Σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την εικόνα ότι η Κύπρος εμπλέκεται σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή επιδίδεται ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, μετερχόμενος περίτεχνα το εργαλείο της προπαγάνδας, στον απόηχο και των απειλών που εξαπέλυσε την προηγούμενη βδομάδα εναντίον της Κύπρου ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Λιβάνου, Χασάν Νασράλα.
Η Άγκυρα κάνει τις δικές της κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα και, εκμεταλλευόμενη πολιτικά τις απειλές Νασράλα, ισχυρίζεται ότι Κύπρος και Ελλάδα «χρησιμοποιούνται (στρατιωτικά) για επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή». Ενδεικτικά, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απευθυνόμενος σε Ελλάδα και Κύπρο ανέφερε «μείνετε μακριά από Μέση Ανατολή, αλλιώς θα έρθει η φωτιά και θα σας βρει», προσθέτοντας ότι «η συμβουλή μας προς τους Έλληνες είναι "μείνετε μακριά από αυτά τα θέματα, γιατί όταν εμπλακείτε με αυτόν τον τρόπο στους εν εξελίξει πολέμους στη Μέση Ανατολή, αν γίνετε μέρος αυτών, θα έρθει η φωτιά και θα σας βρει. Και είμαστε κι εμείς στην ίδια γεωγραφία, οπότε [η φωτιά] θα έρθει και θα μας βρει"».
Ο Χακάν Φιντάν ισχυρίστηκε την ίδια ώρα ότι η Κύπρος «έχει γίνει βάση που χρησιμοποιείται από ορισμένες χώρες, ειδικά σε επιχειρήσεις κατά της Γάζας» και ότι «πρόκειται στην πραγματικότητα για μια στρατιωτική βάση», ενώ υποστήριξε ότι η Τουρκία «προειδοποιούσε» από την αρχή τους Ευρωπαίους και άλλους περιφερειακούς παράγοντες, «ιδιαίτερα την ελληνοκυπριακή διοίκηση της νότιας Κύπρου».
Επικαλούμενος υπηρεσίες πληροφοριών, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ισχυρίστηκε ότι η μετά τις 7 Οκτωβρίου (επίθεση Χαμάς εναντίον Ισραήλ) και τις πρώτες επιχειρήσεις που ξεκίνησε το Ισραήλ ως απάντηση, «η ελληνοκυπριακή διοίκηση της νότιας Κύπρου», όπως αποκάλεσε την Κυπριακή Δημοκρατία, «έχει γίνει βάση που χρησιμοποιείται για πτήσεις συλλογής πληροφοριών και στρατιωτικές πτήσεις, που πραγματοποιούνται συνεχώς από την Κύπρο για τη Γάζα. Όταν θέσαμε το θέμα στην ατζέντα, ανακήρυξαν αίφνης αυτό το μέρος ως βάση υλικοτεχνικής υποστήριξης για τη Γάζα». Ο Χακάν Φιντάν αναφέρεται μάλλον και στις εργασίες που αφορούν τον ανθρωπιστικό διάδρομο «Αμάλθεια», παρόλο που η Παλαιστίνη έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν βλέπει αρνητικά την όποια πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Έκπληξη
Διπλωματική πηγή εξέφρασε πάντως, μιλώντας στον «Π», μεγάλη «έκπληξη» για τις δηλώσεις Φιντάν, λέγοντας ότι «είναι αδιανόητο ένας υπουργός Εξωτερικών κράτους- μέλους του ΝΑΤΟ και με στρατηγική σχέση με την ΕΕ, όπως είναι η Τουρκία, να χρησιμοποιεί τέτοιες υβριδικές μεθόδους για να κάνει προπαγάνδα». Η ίδια πηγή αντέστρεψε μάλιστα τις κατηγορίες παραπέμποντας στη χρήση της βάσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) στο κατεχόμενο Λευκόνοικο από την Τουρκία, «η οποία διενεργεί περιπολίες σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο «για να εντοπίζει στόχους και να δίνει πληροφόρηση στη Χαμάς». Πρόσθεσε ότι η Τουρκία είναι η κυρίαρχη πηγή αποσταθεροποίησης στην περιοχή, «χρηματοδοτώντας την Αλ Κάιντα στη Συρία, τη Χεζμπολάχ, στέλνει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν και μισθοφόρους σε Συρία και Λιβύη και ενισχύει τρομοκρατικές οργανώσεις». Πάντως, το μήνυμα που στέλνεται από τη Λευκωσία είναι ότι οι σχέσεις με τους Παλαιστίνιους είναι εξαιρετικές και σύμφωνα με διπλωματική πηγή, η Παλαιστίνη δεν θεωρεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δρα εις βάρος της.
Λάδι στη φωτιά
Επίσης υψηλόβαθμος Παλαιστίνιος αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε στον «Π» με την προϋπόθεση να διατηρηθεί η ανωνυμία του, έστειλε το μήνυμα ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών «ρίχνει λάδι στη φωτιά διότι αυτό τον συμφέρει» και επανέλαβε ότι οι σχέσεις της Παλαιστίνης με την Κυπριακή Δημοκρατία είναι άριστες «και εργαζόμαστε με προσήλωση ώστε να τις βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο». Διπλωματική πηγή από την Παλαιστίνη διεμήνυσε ότι «ποτέ δεν είπαμε ότι είμαστε δυσαρεστημένοι με την Κυπριακή Δημοκρατία διότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει». Η ίδια πηγή κατέστησε σαφές ότι μετά τη ξεκάθαρη τοποθέτηση της Λευκωσίας ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εμπλέκεται με κανέναν τρόπο στις πολεμικές συρράξεις και δεν έχει παράσχει και ποτέ δεν θα παράσχει διευκολύνσεις για οποιανδήποτε επιθετική ενέργεια κατά οποιασδήποτε χώρας, «το θέμα σε σχέση με τις υπόνοιες εναντίον της Κύπρου θεωρείται λήξαν και δεν υπάρχει λόγος να το ανασκαλεύουμε».
«Άγνοια» για συνθήκη εγγυήσεως;
Εντύπωση προκαλούν όμως οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών και για άλλον έναν λόγο, αφού οι αναφορές του σχετίζονται και με τις υπόνοιες αναφορικά με τον ρόλο των κυρίαρχων ΒρετανικώνΒάσεων στην Κύπρο. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Χακάν Φιντάν δείχνει να «αγνοεί» όχι μόνο τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία δεν αναγνωρίζει ως κράτος, αλλά και τη Συνθήκη Εγγυήσεως, την οποία η Άγκυρα έχει προσυπογράψει και την οποία μάλιστα επικαλείται συχνά στην προσπάθειά της να «νομιμοποιήσει» τόσο την εισβολή του 1974 όσο και τη συνεχιζόμενη κατοχή.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 1 της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης, το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας συνίσταται από τη νήσο Κύπρο, με την εξαίρεση των δύο Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας, οι οποίες παραμένουν στην κυριαρχία του ΗΕ. Μιλώντας στον «Π», ο δικηγόρος Αχιλλέας Δημητριάδης επεσήμανε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία «γεννήθηκε» με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης, από την οποία απορρέει το καθεστώς των βρετανικών βάσεων.
Το καθεστώς των βάσεων επαναβεβαιώνεται και μέσα από τη Συνθήκη Εγγυήσεως, σύμφωνα με την οποία το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί ανέπαφα τα δικαιώματά του και τη χρήση αυτών στις περιοχές που κατέχει. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το Άρθρον III της Συνθήκης Εγγυήσεως, «η Δημοκρατία της Κύπρου, η Ελλάς και η Τουρκία αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν όπως σέβωνται την ακεραιότητα των κατά τον χρόνον της εγκαθιδρύσεως της Δημοκρατίας της Κύπρου διατηρηθεισών υπό την κυριαρχίαν του Ηνωμένου Βασιλείου περιοχών και εγγυώνται την υπό του Ηνωμένου Βασιλείου χρήσιν και απόλαυσιν των διασφαλισθησομένων εις τούτο υπό της Δημοκρατίας της Κύπρου δικαιωμάτων συμφώνως τη υπογραφείση εν Λευκωσία υπό σημερινήν ημερομηνίαν συνθήκη περί εγκαθιδρύσεως της Δημοκρατίας της Κύπρου».
Ένταξη σε ΕΕ και BREXIT
Ο Αχιλλέας Δημητριάδης αναδεικνύει παράλληλα άλλα δύο στοιχεία που αφορούν το κυρίαρχο καθεστώς των βάσεων και αφορούν αφενός το πρωτόκολλο προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ και την ανησυχία που εξέφραζε τότε η Βρετανία για τυχόν επηρεασμό των βάσεών της στην Κύπρο, αλλά και τις διευθετήσεις που έπρεπε να γίνουν το 2016 με το BREXIT. Ενδεικτικά, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προέκυψε ανάγκη για διευθετήσεις προς συνέχιση της εφαρμογής του ευρωπαϊκού κεκτημένου στις Βρετανικές Βάσεις. Στόχος ήταν η διασφάλιση των δικαιωμάτων των Κυπρίων πολιτών που ζουν και εργάζονται στις Βάσεις και η αποφυγή επιβολής τελωνειακών ή/και άλλων συνοριακών ελέγχων ανάμεσα στις Βρετανικές Βάσεις και την υπόλοιπη Κύπρο. Ο στόχος αυτός επετεύχθη με τη συμφωνία επί νέου Πρωτοκόλλου για τις Βάσεις, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Συμφωνίας Αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την πλευρά του, ο νομικός Αχιλλέας Αιμιλιανίδης εξήγησε μιλώντας στον «Π» ότι η Βρετανία έχει τα δικαιώματα κατοχής των Βάσεων στη βάση των όρων της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, επισημαίνοντας ότι και η Συνθήκη Εγγυήσεως περιλαμβάνει πρόταση με βάση την οποία οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, Ελλάδα, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο, οφείλουν να εγγυώνται το καθεστώς των Βρετανικών Βάσεων.
