Ρίχνει άγκυρα στο δυτικό στρατόπεδο και επισήμως η Κύπρος, μετά την καθοριστικής σημασίας θεσμοθέτηση του Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ ΗΠΑ και Κυπριακής Δημοκρατίας, που καθιστά τη Λευκωσία έναν αξιόπιστο εταίρο για την Ουάσιγκτον.
Οικονομία, ενέργεια, άμυνα και ασφάλεια, έρευνα, τεχνολογία, κυβερνοασφάλεια, διαχείριση κρίσεων και αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, είναι μερικοί από τους πυλώνες πάνω στους οποίος στηρίζεται η νέα αμερικανοκυπριακή εταιρική σχέση, η οποία σύμφωνα με αναλυτές αποτελεί πλέον τον δεύτερο ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.
Η θεσμοθέτηση και έναρξη του Στρατηγικού Διαλόγου, που προνοεί ετήσιες συναντήσεις σε ανώτατο επίπεδο μεταξύ αντιπροσωπειών των δύο κρατών, ανακοινώθηκε στο πλαίσιο της συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών Κωνσταντίνου Κόμπου με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μάλιστα, η πρώτη συνάντηση στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου θα φιλοξενηθεί στην Κύπρο το φθινόπωρο, ενώ τέτοιας φύσης θεσμοθετημένο διάλογο διατηρούν οι ΗΠΑ με συνολικά 30 χώρες, εκ των οποίων οι 13 είναι κράτη μέλη της ΕΕ.
Το στίγμα της προσέγγισης των ΗΠΑ έδωσε ο ίδιος ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος έστειλε το μήνυμα ότι «αν δείτε τη συνεργασία μας στο εμπόριο, στην επιστήμη και την τεχνολογία, στην ασφάλεια, στην εκπαίδευση αλλά και στις σχέσεις των δύο λαών, θα δείτε μία συμμαχία, μία σχέση που δυναμώνει συνεχώς και γίνεται βαθύτερη. Είναι ενδεικτικό του γεγονότος πως η Κύπρος είναι ένας σημαντικός παίκτης στην περιοχή, και ένας σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών που εκτιμούμε βαθιά».
Από την πλευρά του, ο Κωνσταντίνος Κόμπος διαβεβαίωσε τον Αμερικανό ομόλογό του ότι «η Κύπρος είναι ένας αξιόπιστος και προβλέψιμος σύμμαχος για τις Ηνωμένες Πολιτείες» και διεμήνυσε ότι «στην πολύ περίπλοκη περιοχή μας, το μήνυμά μας είναι ότι η Κύπρος είναι μέρος της λύσης, η Κύπρος είναι μέρος της απάντησης. Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να προσεγγίσουμε τις πέντε δεκαετίες κατοχής της Κύπρου από την Τουρκία και σε αυτό υπολογίζουμε στη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών».
Στρατιωτική συνεργασία
Οι νέες προοπτικές που διανοίγονται για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κύπρου δεν περιορίζονται πλέον στο ρητορικό επίπεδο. Ενδεικτικά, στον τομέα της στρατιωτικής συνεργασίας και γενικότερα της άμυνας και ασφάλειας, Κύπρος και ΗΠΑ κατασκευάζουν από κοινού τη βάση ελικοπτέρων στο Μαρί, η οποία θα φιλοξενεί αμερικανικά ελικόπτερα τύπου Chinook. Στόχος της κυπριακής κυβέρνησης, σύμφωνα με τις πληροφορίες, είναι να παραληφθούν μέχρι τον Σεπτέμβρη προκειμένου να παρουσιαστούν στη στρατιωτική παρέλαση της 1ης Οκτωβρίου.
Την ίδια ώρα, τα Υπουργεία Άμυνας Κύπρου – ΗΠΑ βρίσκονται κοντά στην υπογραφή συμφωνίας, πιθανώς τον Σεπτέμβριο, που θα περιλαμβάνει κοινή στρατιωτική εκπαίδευση με τη συμμετοχή των ειδικών δυνάμεων των δύο χωρών αλλά και των υπόλοιπων σωμάτων του στρατού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο βρίσκεται σε εξέλιξη η προετοιμασία μιας μεγάλης κοινής άσκησης.
Στρατιωτική πηγή που μίλησε στον «Π» ανέδειξε άλλη μια παράμετρο, λέγοντας ότι ο πόλεμος στη Γάζα έδειξε ότι η Κύπρος είναι μια αξιόπιστη χώρα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, παρέχοντας διευκολύνσεις προς τις ΗΠΑ, διαθέτοντας λιμάνια, αεροδρόμια, στρατιωτικές υποδομές κ.λπ. Γεγονός, που σύμφωνα με την ίδια πηγή, αναδεικνύει τη γεωστρατηγική αξία της Κύπρου.
Άρση εμπάργκο
Η άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κύπρο είναι άλλο ένα σημαντικό ζήτημα που βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς σε αυτή τη φάση η Κυπριακή Δημοκρατία τυγχάνει ετήσιας αξιολόγησης προκειμένου να συνεχίσει να είναι σε θέση να εξοπλίζεται με αμερικανικό οπλισμό. Στόχος της κυπριακής πλευράς είναι να διευρυνθεί η περίοδος αξιολόγησης από μια φορά τον χρόνο σε μια φορά την τριετία. Η αξιολόγηση που γίνεται από αμερικανικής πλευράς αφορά τη συμμόρφωση της Κύπρου σε θέματα ξεπλύματος, εφαρμογής των ρωσικών κυρώσεων κ.λπ. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κυπριακή πλευρά υπέγραψε ήδη συμφωνία με αμερικανική εταιρεία για αγορά ατομικού οπλισμού για τον κυπριακό στρατό.
Η Κύπρος θα παραλάβει τον εν λόγω εξοπλισμό εντός του 2025, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υποβάλει και σχετικό κατάλογο στρατιωτικών αναγκών στις ΗΠΑ (άρματα μάχης κ.λπ.), αλλά, σύμφωνα με αρμόδια πηγή, «ακόμα δεν έχουμε ενταχθεί σε εκείνη την κατηγορία των χωρών που δικαιούνται δωρεάν αμερικανική στρατιωτική βοήθεια». Στο μεταξύ, η Κύπρος αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους να παραλάβει και έξι γερμανικά στρατιωτικά αεροσκάφη τύπου Airforce, τα οποία θα σταθμεύσουν στη στρατιωτική Βάση της Πάφου.
Ενέργεια
Την ίδια ώρα, ο αμερικανικός παράγοντας ιεραρχεί ψηλά και τον τομέα της ενέργειας και ενεργειακής ασφάλειας, με ενδεικτικό το έμπρακτο ενδιαφέρον που επιδεικνύουν οι ΗΠΑ για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, Great Sea Interconnector. Το κρατικό αμερικανικό fund DFC εξέφρασε ήδη το ενδιαφέρον του για συμμετοχή στο έργο, ενώ το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης βρέθηκε στην ατζέντα της συνάντησης του υπουργού Εξωτερικών με τον Αμερικανό βοηθό υπουργό Εξωτερικών για τους Ενεργειακούς Πόρους, Geoffrey Pyatt, ο οποίος εξέφρασε την ισχυρή υποστήριξή των ΗΠΑ στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αλλά και στην υπεράκτια ανάπτυξη του φυσικού αερίου και των φυσικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου με στόχο τη «βαθύτερη περιφερειακή ολοκλήρωση».
Κατάργηση βίζας
Άλλη μια παράμετρος η οποία αποτελεί ισχυρή ένδειξη της ευρύτερης ενίσχυσης της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και ΗΠΑ είναι η υπογραφή διμερούς συμφωνίας για ένταξη της Κύπρου στο πρόγραμμα κατάργησης βίζας για είσοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, η κατάργηση της βίζας για Κύπριους πολίτες που θέλουν να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ είναι μια διαδικασία που τρέχει ανεξάρτητα από τη θεσμοθέτηση του Στρατηγικού Διαλόγου και στόχος είναι να τεθεί σε ισχύ περί τα τέλη του χρόνου.
Το Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων των ΗΠΑ (Visa Waiver Program) θα επιτρέψει στους Κύπριους πολίτες να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ για επαγγελματικούς λόγους ή για τουρισμό για διαμονή έως και 90 ημέρες χωρίς θεώρηση διαβατηρίου τύπου «B» όπως συμβαίνει έως σήμερα. Η Κύπρος, η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Η Κύπρος εργάζεται εντατικά και σε στενό επίπεδο με τις ΗΠΑ επί του θέματος στη βάση ενός συγκεκριμένου διμερούς Σχεδίου Δράσης. Σχολιάζοντας το ζήτημα, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι «εργαζόμαστε εντατικά με τις αμερικανικές Αρχές για την ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα κατάργησης θεωρήσεων εισόδου που θα επιτρέπει στους Κύπριους πολίτες να ταξιδεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς την ανάγκη εξασφάλισης εκ των προτέρων άδειας εισόδου». Την ίδια ώρα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε μεγάλη ικανοποίηση για τη συμφωνία θεσμοθέτησης Στρατηγικού Διαλόγου της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής που επιτεύχθηκε κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Κωνσταντίνου Κόμπου στις ΗΠΑ, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα ότι πλέον οι κυπροαμερικανικές σχέσεις ενισχύονται σημαντικά.
