Με συνέντευξη της στον «Π», η Γερμανίδα πρέσβειρα στην Κύπρο, Anke Schlimm, αναφέρει πως η Γερμανία παραμένει προσηλωμένη στην επίλυση του πολιτικού προβλήματος μέσω των δικοινοτικών συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και στη βάση των παραμέτρων του. Αναφέρει πως η Τουρκία και η Γερμανία έχουν στενές διμερείς σχέσεις, ενώ σε ό,τι αφορά την σχέση ΕΕ και Τουρκίας, η κ. Schlimm τονίζει πως η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει με συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές δράσεις. Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Γερμανίδας πρέσβειρας:
Πιστεύετε ότι στην παρούσα φάση η Γερμανία έχει να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στις διαπραγματεύσεις του κυπριακού προβλήματος; Υπάρχουν προοπτικές για έναν πιο ενεργό ρόλο;
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω επιβεβαιώνοντας ότι η Γερμανία παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην αλληλεγγύη της ΕΕ προς την Κύπρο και σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, δηλαδή μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στις 25 Μαΐου 2023, ο Γερμανός Καγκελάριος Olaf Scholz υποδέχθηκε τον νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη για την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στη χώρα μου. Είχαν μια εποικοδομητική συζήτηση για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εμβάθυνσης των διμερών μας σχέσεων, του ρωσικού επιθετικού πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Όσον αφορά το Κυπριακό, το οποίο είχε εξέχουσα θέση στην ατζέντα, ο Καγκελάριος Scholz επιβεβαίωσε τη γερμανική υποστήριξη για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος με βάση τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Δεδομένου του σημερινού αδιεξόδου στο Κυπριακό θα χρειαστεί θάρρος και προθυμία από μέρους των εμπλεκόμενων μερών για την επανέναρξη των συνομιλιών. Η Γερμανία είναι έτοιμη να βοηθήσει και να συμβάλει έτσι ώστε όλοι στο νησί να αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ο ένας προς τον άλλο. Είμαστε πεπεισμένοι ότι σε αυτή τη διαδικασία η οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι σημαντική. Εάν αυτό είναι επιθυμητό από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, η Γερμανία είναι έτοιμη να υποστηρίξει τη διαπραγματευτική διαδικασία υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Τις τελευταίες ημέρες, με ρωτούν συχνά αν η πρώην Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στην επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό. Αν και το όνομά της αναφέρθηκε σε διάφορες περιπτώσεις στον κυπριακό Τύπο, δεν θα μπορούσα να σχολιάσω αν το δικό της ή άλλα συγκεκριμένα ονόματα συζητήθηκαν από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στις συνομιλίες του με τον Γερμανό Καγκελάριο ή αν η ίδια η πρώην Καγκελάριος έχει ενημερωθεί για το θέμα αυτό .
Η Γερμανία είναι πεπεισμένη ότι τα δικοινοτικά προγράμματα είναι σημαντικά για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήθελα να επισημάνω το πρόγραμμα 'Imagine': Το 'Imagine' υποστηρίζεται από τη γερμανική κυβέρνηση και φέρνει σε επαφή Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους μαθητές και καθηγητές. Το έργο στοχεύει στην προώθηση της εμπιστοσύνης και της ανεκτικότητας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι το 'Imagine' συνεχίζει το σημαντικό του έργο, διευκολύνοντας τις συναντήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών και από τις δύο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής, μεταξύ άλλων μέσω θερινών κατασκηνώσεων, δραστηριοτήτων που προάγουν την ειρήνη, καθώς επίσης και της δικοινοτικής παιδικής χορωδίας 'Songbird'. Η γερμανική πρεσβεία είναι αποφασισμένη να συνεχίσει το πρόγραμμα, ενισχύοντας έτσι τους δεσμούς πέρα από τη διαχωριστική γραμμή και μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Επιπλέον, η ιδέα της επαναπροσέγγισης μέσω του εμπορίου, η οποία έχει δοκιμαστεί με επιτυχία πολλές φορές, παραμένει ενεργή σε δικοινοτικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, δίνω ιδιαίτερη και συνεχή προσοχή στη διευκόλυνση των επαφών μεταξύ εταιρειών και επιχειρηματικών ενώσεων των δύο κοινοτήτων.
Πιστεύετε ότι είναι εφικτή η ενεργός συμμετοχή της ΕΕ σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις, χωρίς τη συμμετοχή του ΟΗΕ;
Τονίζω και πάλι: Η Γερμανία παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος βάσει των παραμέτρων του ΟΗΕ. Μια λύση δύο κρατών δεν είναι αποδεκτή.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης παρουσίασε την πρόταση της κυβέρνησής του για μια πιο ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή της ΕΕ στην επίλυση του αδιεξόδου. Μετά τις εκλογές στην Τουρκία είναι σημαντική η ευελιξία όλων των εμπλεκόμενων μερών, καθώς και η προθυμία για συμβιβασμούς προκειμένου να προχωρήσουμε μπροστά. Αναμένουμε τα επόμενα βήματα και μια καλύτερη κατανόηση για το ποιες είναι οι προσδοκίες απέναντι στα Ηνωμένα Έθνη και την ΕΕ. Κατά την άποψή μας, τον δρόμο θα ανοίξουν βήματα με προσανατολισμό τον συμβιβασμό για την επανέναρξη της διαδικασίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Η Γερμανία, μαζί με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, είναι έτοιμη να συμβάλει. Η Γερμανία υποστηρίζει την επίλυση του Κυπριακού και, πέραν αυτού, τις σχέσεις καλής γειτονίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα ζητήματα στην περιοχή μπορούν να επιλυθούν μόνο μέσω διαλόγου και στη βάση του διεθνούς δικαίου. Όπως είπε άλλωστε και ο Καγκελάριός μας, αυτό ισχύει και για τις σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, καθώς επίσης και για ολόκληρη την Ευρώπη.
Πώς αντιλαμβάνεται η Γερμανία τη σχέση της χώρας (δηλ. της Γερμανίας) με την Τουρκία;
Η Γερμανία και η Τουρκία έχουν στενές σχέσεις ως εταίροι σε διμερές επίπεδο και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Ένας μοναδικός παράγοντας της διμερούς μας σχέσης είναι τα περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία που έχουν ρίζες στην Τουρκία. Αυτές οι επαφές μεταξύ των ανθρώπων προσθέτουν ένα εξαιρετικό στοιχείο στους πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των χωρών μας. Ως στενοί εταίροι, ο λαός της Τουρκίας μπορεί να υπολογίζει στη συνεχή μας υποστήριξη και βοήθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών των καταστροφικών σεισμών. Η Γερμανία και η Τουρκία διατηρούν έναν ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων - συμπεριλαμβανομένων θεμάτων για τα οποία οι απόψεις μας διαφέρουν. Αυτό αφορά ιδίως την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Τουρκία, καθώς και ορισμένες πτυχές της πολιτικής της Τουρκίας στην περιοχή. Όπως γνωρίζετε, η Γερμανία έχει εμπλακεί πολύ ενεργά στην υποστήριξη των προσπαθειών για αποκλιμάκωση και διάλογο στην Ανατολική Μεσόγειο και θα συνεχίσει να προσφέρει τις καλές της υπηρεσίες. Η Γερμανία τονίζει την πλήρη δέσμευσή της για μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος στις συζητήσεις της με την Τουρκία. Παράλληλα, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να επιδείξουν ευελιξία και πολιτική δέσμευση προκειμένου να αναζωογονηθεί η διαδικασία υπό την αιγίδα του OΗΕ.
Υπάρχουν ευκαιρίες για μεγαλύτερη ενσωμάτωση της Τουρκίας στην ΕΕ στο πλαίσιο μιας πιο ρεαλιστικής σχέσης π.χ. στη βάση μιας ειδικής σχέσης;
Η Τουρκία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Σύμφωνα με την ατζέντα του διαλόγου ΕΕ-Τουρκίας, παραμένουμε έτοιμοι να συνεργαστούμε με την Τουρκία στο πλαίσιο μιας σταδιακής, ανάλογης και αναστρέψιμης προσέγγισης για την ενίσχυση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Σε τομείς πιθανής στενότερης συνεργασίας, όπως ο εκσυγχρονισμός της τελωνειακής ένωσης, η τουρκική πλευρά δεν έχει ακόμη προχωρήσει στις βασικές μεταρρυθμίσεις. Είναι η σειρά της Άγκυρας να επιδείξει την απαραίτητη μεταρρυθμιστική βούληση με συγκεκριμένες δράσεις.
Πώς αντιλαμβάνεται η Γερμανία την ανάπτυξη έργων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο; Μπορεί η ενέργεια να αποτελέσει καταλύτη για μια μεγαλύτερη περιφερειακή ενοποίηση;
Όσον αφορά το φυσικό αέριο, πάντα το θεωρούσαμε ως ένα μεταβατικό ορυκτό καύσιμο. Καθώς εγκαταλείπουμε ταυτόχρονα τον άνθρακα και την πυρηνική ενέργεια, είχαμε την πρόθεση, προς το παρόν, να χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο -που έχει χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από τον άνθρακα και το πετρέλαιο- ως το ορυκτό καύσιμο που θα γεφυρώσει την οικονομία μας προς την πλήρη απεξάρτηση από τον άνθρακα. Δεδομένης της ενεργειακής κρίσης του 2022, που ξεκίνησε από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και επιδεινώθηκε από τη χρήση της ενέργειας από τη Ρωσία ως όπλο κατά πολλών ευρωπαϊκών χωρών, ο ρόλος του φυσικού αερίου - και για τη γερμανική οικονομία - έχει περιοριστεί. Το μοντέλο εφοδιασμού μας με φυσικό αέριο έχει μετατοπιστεί πλήρως από την Ανατολή στη Δύση: Δεν εισάγουμε πλέον σχετικά φθηνό ρωσικό αέριο, αλλά προμηθευόμαστε LNG από διάφορα μέρη, το οποίο έρχεται κατά μέσο όρο σε διπλάσια τιμή από τις προηγούμενες εισαγωγές αερίου. Το γεγονός ότι το LNG θα είναι ακριβότερο και ταυτόχρονα ότι η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να επιταχυνθεί, μας οδηγεί στις ακόλουθες δύο κατευθύνσεις: στην αύξηση της εξοικονόμησης ενέργειας και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το συμπέρασμα είναι ότι: Στη Γερμανία, και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, θα εγκαταλείψουμε το φυσικό αέριο πολύ νωρίτερα από ό,τι προβλεπόταν.
Τώρα, όσον αφορά το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου: Μεσοπρόθεσμα βλέπουμε έναν ρόλο για τo LNG που έρχεται από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς τη Δυτική Ευρώπη για να μας βοηθήσει στη μεταβατική περίοδο. Ωστόσο, έχω αμφιβολίες ότι ο χρονικός ορίζοντας για το φυσικό αέριο στη Δυτική Ευρώπη θα έπειθε έναν ιδιώτη επενδυτή να επενδύσει σε μεγάλα έργα υποδομής για το συγκεκριμένο θέμα. Όσον αφορά το μέλλον του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, ιδίως όσον αφορά την προοπτική της εξερεύνησής του, τα ενδιαφερόμενα κράτη, οι εταιρείες και άλλοι παράγοντες της αγοράς, θα πρέπει επομένως να επανεκτιμήσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να διαμορφωθούν αυτοί οι πόροι φυσικού αερίου, ώστε να συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια που είναι βιώσιμη, αειφόρος και κερδοφόρα. Μπορεί να αποδειχθεί ότι το 'φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου' θα είναι η αφορμή για μια προηγμένη ενεργειακή υποδομή που θα συνδέει διεθνή ενεργειακά κέντρα βάρους, τα οποία επί του παρόντος βρίσκονται μόνα τους, και ότι το θέμα είναι κάτι περισσότερο από τον εντοπισμό πηγών φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σίγουρα πιστεύουμε ότι η ενέργεια μπορεί να γίνει καταλύτης για περιφερειακή συνεργασία και συμφιλίωση, ακόμη και στην ίδια την Κύπρο. Και σε αυτό το πλαίσιο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Για να γίνει η ενεργειακή μετάβαση, πρέπει να δημιουργήσουμε ενεργειακές υποδομές, ιδίως το δίκτυο, και πρέπει να επενδύσουμε σε δυνατότητες παραγωγής ενέργειας, δηλαδή αιολικής και ηλιακής. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν πολύ πιο αποτελεσματικά σε περιφερειακό και διασυνοριακό επίπεδο. Πάρτε μόνο τα δύο μεγάλα έργα διασύνδεσης (Interconnectors) ως παράδειγμα.
Πιστεύετε ότι τα έργα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να περιλαμβάνουν και την Τουρκία;
Όπως μόλις είπαμε, βλέπουμε έναν μεταβατικό ρόλο για το LNG της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη από τώρα μέχρι την ημέρα που θα είμαστε κλιματικά ουδέτεροι, δηλαδή το αργότερο το 2050. Ωστόσο, για να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά οι πόροι φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου θα χρειαστούν περιφερειακές αγορές που θα αγοράζουν αυτό το φυσικό αέριο σε μεγαλύτερη κλίμακα. Έτσι, αν εξετάσουμε τις περιφερειακές αγορές φυσικού αερίου, οι δύο μεγαλύτερες, η Αίγυπτος και η Τουρκία, πρέπει ενδεχομένως να ληφθούν υπόψη. Πιστεύουμε λοιπόν ότι αν πρόκειται να αξιοποιηθεί το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου με οικολογικά βιώσιμο τρόπο, το ζήτημα της συνεργασίας με την Τουρκία θα πρέπει ενδεχομένως να τεθεί επί τάπητος.
Η δίωξη στον Κενάν αφορά αδικήματα που πιθανόν να διέπραξε στη Γερμανία
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η Γερμανία θα παραδώσει τον Κενάν Αγιάζ στην Τουρκία, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή του. Ποιο είναι το σχόλιό σας σχετικά με αυτό;
Επιτρέψτε μου να διευκρινίσω ορισμένα στοιχεία σε σχέση με την υπόθεση αυτή. Ο Ομοσπονδιακός Γενικός Εισαγγελέας της Γερμανίας επιβεβαίωσε σε δελτίο Τύπου ότι ασκεί δίωξη κατά του Kenan Ayaz για αδικήματα που πιθανολογείται ότι διέπραξε στη Γερμανία, στο Αμβούργο και τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, ως ανώτερος διοικητής του PKK - μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που περιλαμβάνεται στον κατάλογο της ΕΕ . Για τον λόγο αυτό εκδόθηκε ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης από τη Γερμανία. Η έκδοση του Kenan Ayaz από την Κύπρο στη Γερμανία με βάση το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης είναι ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί μεταξύ των δικαστικών αρχών της Γερμανίας και της Κύπρου. Εντός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό δεν είναι ένα θέμα στο οποίο εμπλέκονται οι κυβερνήσεις των χωρών μας. Σύμφωνα με τους κανόνες του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να συναινέσει εάν ο Kenan Ayaz εκδοθεί περαιτέρω, π.χ. από τη Γερμανία στην Τουρκία. Αντιλαμβάνομαι ότι οι δικαστικές αρχές της Κύπρου έχουν αποκλείσει κάτι τέτοιο. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να γίνει έκδοση του Kenan Ayaz στην Τουρκία. Οποιαδήποτε έκδοση από τη Γερμανία αποφασίζεται από τα γερμανικά δικαστήρια. Η διαδικασία αυτή διασφαλίζει ότι τα προσωπικά δικαιώματα ενός υπόπτου είναι εγγυημένα, και ιδίως ότι το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη θα γίνει σεβαστό.
