Έλεγχος των λομπιστών από ανεξάρτητη Αρχή κατά Διαφθοράς - Ποιοι θα εξασφαλίζουν άδεια και πώς θα ελέγχονται

Προχωρεί με γοργούς ρυθμούς η νομοθετική ρύθμιση για τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των λομπιστών από την ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, η οποία, την περασμένη Τετάρτη απέστειλε στη Βουλή για σκοπούς ενημέρωσης τα έντυπα που θα χρησιμοποιεί στο πλαίσιο των ελέγχων που θα διεξάγει.

Ο νόμος που διέπει τον έλεγχο των λομπιστών στην Κύπρο, αν και ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 4/3/2022, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη, διότι, εκκρεμούν προς ψήφιση οι κανονισμοί που προβλέπουν τη δημιουργία ονομαστικού μητρώου για τους λομπίστες και καθορίζουν τις διαδικασίες ελέγχου. Οι εν λόγω κανονισμοί ετοιμάστηκαν από την Αρχή κατά της Διαφθοράς, κατατέθηκαν στη Βουλή και σήμερα αποτελούν αντικείμενο συζήτησης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών. Μέχρι την ψήφιση των κανονισμών, οι λομπίστες θα συνεχίζουν να προωθούν συμφέροντα εκατομμυρίων ευρώ πίσω από τις κλειστές πόρτες κρατικών αξιωματούχων, κοινοβουλευτικών κομμάτων, βουλευτών, δημόσιων υπαλλήλων… Με την ψήφιση των επίμαχων κανονισμών, οι κάθε λογής λομπίστες θα είναι υπόλογοι στην Αρχή κατά της Διαφθοράς. Θα είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν γραπτώς την Αρχή για τα συμφέροντα που προωθούν, οικονομικά ή άλλως πώς, καθώς και για το περιεχόμενο των συναντήσεων που θα πραγματοποιούν με κρατικούς και αιρετούς αξιωματούχους ή και με λειτουργούς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, στον οποίον περιλαμβάνεται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Την ίδια υποχρέωση για ενημέρωση της Αρχής κατά της Διαφθοράς θα υπέχουν οι αξιωματούχοι και τα μέλη της δημόσιας υπηρεσίας που θα συναντούν τους λομπίστες. Ο νόμος καθιστά σαφές ότι θα επιτρέπεται να συναντούν μόνο λομπίστες που θα είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο και, στη συνέχεια, θα πρέπει να ετοιμάζουν σχετικό πρακτικό στο οποίο θα καταγράφουν τα όσα διαμείφθηκαν στις εν λόγω συναντήσεις. Το μητρώο με τους αδειούχους λομπίστες θα είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Αρχής κατά της Διαφθοράς.

Τι θα δηλώνουν

Με βάση τα δύο έντυπα (βλέπε φωτοαντίγραφα) που ετοίμασε η Αρχή κατά της Διαφθοράς και απέστειλε στη Βουλή για ενημέρωση, θα συμπληρώνεται ξεχωριστό έντυπο όταν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο και διαφορετικό όταν τον ρόλο του λομπίστα αναλαμβάνει νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, όπως είναι για παράδειγμα μια δικηγορική εταιρεία ή εταιρεία δημοσίων σχέσεων, ένα λογιστικό γραφείο κ.ο.κ.

Συγκεκριμένα, το έντυπο που θα είναι υποχρεωμένοι να συμπληρώνουν οι λομπίστες και να υποβάλλουν ανά εξάμηνο στην Αρχή κατά της Διαφθοράς θα πρέπει να περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία όταν αφορά φυσικά πρόσωπα:

* Την ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος για λογαριασμό της οποίας έχουν εμπλακεί σε διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων.

*Τα ονόματα των αξιωματούχων ή και μελών κρατικής υπηρεσίας ή και μελών του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή και εργαζόμενων προς όφελος αξιωματούχων τους οποίους συνάντησαν στο πλαίσιο εμπλοκής τους σε διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων.

*Τον χρόνο και τον τόπο στον οποίο έλαβαν χώρα οποιεσδήποτε συναντήσεις και επικοινωνίες με τα πιο πάνω πρόσωπα.

* Ποιο είναι το αντικείμενο της εμπλοκής τους στις υπό αναφορά διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων και ποιο το αποτέλεσμα στο οποίο αποσκοπούσε.

* Εάν η εμπλοκή τους στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων έγινε κατόπιν εξουσιοδότησης εγγεγραμμένου νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, θα πρέπει να δηλώνουν τα στοιχεία ταυτότητας τού εν λόγω νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου.

Στις περιπτώσεις που τον ρόλο του λομπίστα αναλαμβάνουν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, θα δηλώνονται στην Αρχή κατά της Διαφθοράς, πέραν των πιο πάνω, και τα στοιχεία των φυσικών προσώπων που έχουν εμπλακεί σε διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων για λογαριασμό αυτών των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, όπως είναι για παράδειγμα, ο κατά νόμο υπεύθυνος ή μέλος του προσωπικού του, είτε αιρετό είτε δεόντως εξουσιοδοτημένο. Επίσης, θα πρέπει να δηλώνονται τα ονόματα των βασικών μετόχων και οι τόποι διαμονής τους.

Από την πλευρά τους, οι κρατικοί και αιρετοί αξιωματούχοι, όπως και οι υπάλληλοι του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα που θα συναντούν λομπίστες, θα είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν πρακτικό με όλα τα παραπάνω στοιχεία το οποίο θα κοινοποιούν στην Αρχή κατά της Διαφθοράς για σκοπούς ενημέρωσης.

Η Αρχή κατά της Διαφθοράς ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα πρέπει να ελέγχει κατά πόσο συμφωνούν μεταξύ τους οι αναφορές που θα υποβάλλονται από λομπίστες με τα έντυπα επικοινωνίας που θα υποβάλλονται από αξιωματούχους ή υπαλλήλους του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα που είχαν συναντήσεις με τους λομπίστες.

Ποινές φυλάκισης και βαριά πρόστιμα

Ο νόμος που διέπει τον έλεγχο των λομπιστών προβλέπει ποινικά αδικήματα και ποινές για τα πρόσωπα που θα επιχειρήσουν να αποφύγουν τους ελέγχους ή αποκρύψουν στοιχεία από την Αρχή κατά της Διαφθοράς για τα συμφέροντα που εκπροσωπούν ή και προσπαθήσουν να την παραπλανήσουν.

Συγκεκριμένα, προβλέπονται τα εξής:

1. Πρόσωπο το οποίο υπέχει υποχρέωση εγγραφής στο μητρώο εγγραφής λομπιστών και εμπλέκεται σε διαδικασίες λήψης δημόσιων αποφάσεων χωρίς να είναι εγγεγραμμένο σε αυτό, είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

2. Οποιοδήποτε πρόσωπο εξασφαλίζει εγγραφή στο μητρώο εγγραφής λομπιστών με ψευδείς παραστάσεις, είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €30.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

3. Λομπίστας που παραλείπει να υποβάλει στην Αρχή κατά της Διαφθοράς αναφορά για τα συμφέροντα που εκπροσωπεί και για τις συναντήσεις που είχε με αξιωματούχους και δημόσιους λειτουργούς, είναι ένοχος αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

4. Λομπίστας που υποβάλλει στην Αρχή κατά της Διαφθοράς παραπλανητική αναφορά για τις δραστηριότητες και τα συμφέροντα που εκπροσωπεί, είναι ένοχο αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €20.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

5. Αξιωματούχος, μέλος κρατικής υπηρεσίας ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή εργαζόμενος προς όφελος αξιωματούχου, που παραλείπει να συμπληρώσει έντυπο επικοινωνίας με το οποίο θα ενημερώνεται η Αρχή κατά της Διαφθοράς για το περιεχόμενο των συναντήσεων με λομπίστες, είναι ένοχος αδικήματος και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €5.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.

6.Ο νόμος δίνει την εξουσία στην Αρχή κατά της Διαφθοράς στις περιπτώσεις που διαπιστώσει ότι πρόσωπο προβαίνει σε πράξη ή παράλειψη, είτε κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου, είτε κατά παράβαση των προνοιών των κανονισμών που θα ψηφιστούν, να επιβάλλει διοικητικό πρόστιμο μέχρι €100.000 ή να αναστέλλει και να ανακαλεί την εγγραφή προσώπου από το μητρώο εγγραφής λομπιστών, ανεξαρτήτως εάν η πράξη αυτή ή η παράλειψη επισύρει ποινική ευθύνη.