Τρεις εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές, ο υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας, πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού, Αβέρωφ Νεοφύτου, σε συνέντευξή του στον «Π» εξηγεί πώς θα διαχειριστεί τα μεγάλα προβλήματα του τόπου, εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Κληθείς να πει γιατί θεωρεί πως μπορεί να ξεκλειδώσει το Κυπριακό, το οποίο είναι παγωμένο τα τελευταία πέντε χρόνια, απάντησε ότι η διεθνής κοινότητα περιμένει να δει ποιος θα είναι ο νέος Πρόεδρος και οι συνεργάτες του, για να κάνει ή να μην κάνει κινήσεις. «Ξέρετε, την 1η του Μάρτη θα έχουμε νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Από την πρώτη ημέρα που θα καθίσει στην καρέκλα, θα έχει δύο διαφορετικές κρίσιμες αξιολογήσεις από το εξωτερικό. Η μία είναι η διεθνής κοινότητα που ασχολείται με τα διεθνή προβλήματα και η άλλη από τις αγορές. Θα δουν ποιος είναι ο Πρόεδρος, ποιο είναι το ιστορικό του στο Κυπριακό, ποιοι είναι δίπλα του. Θα έχουν, για παράδειγμα, έναν Μαυρογιάννη, ο οποίος προσαρμοζόταν με όλους τους Προέδρους, δεν είχε πρόβλημα να προωθεί όλες τις θέσεις, ασχέτως εάν ήταν διαφορετική η φιλοσοφία στο Κυπριακό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αβέρωφ Νεοφύτου.
Ο κ. Μαυρογιάννης έχει πει ότι το έκανε για το καλό της πατρίδας.
Ο κ. Μαυρογιάννης δεν είχε πρόβλημα να προωθεί τις θέσεις του Τάσσου, τις θέσεις του Χριστόφια και τις θέσεις του Αναστασιάδη, και να πει και του ΑΚΕΛ ότι είχε λάθος στην ανάγνωσή του για το Κραν Μοντανά. Και ότι δεν ψήφισε ποτέ «ναι», σε κανένα σχέδιο. Αν εκλεγεί ο κ. Χριστοδουλίδης, θα τους λέει αυτά που δεν θέλει. Δεν θέλει λέει την κυριαρχική ισότητα. Καλά, τον ρώτησε κανένας για την κυριαρχική ισότητα; Για την πολιτική ισότητα μάς λένε. Δεν μπορεί κανείς να παίζει με τη διεθνή κοινότητα και να νομίζει ότι είναι και έξυπνος. Ούτε τους Κυπραίους μπορείς να τους γελάσεις, εάν νομίζουν κάποιοι ότι μπορεί να τους περιπαίξουν.
Η χορωδία
Ναι, αλλά ο κ. Χριστοδουλίδης ήταν καλός για την κυβέρνηση Αναστασιάδη για εννέα χρόνια, τώρα χάλασε;
Αφήστε κατά μέρος αυτά τα κλισέ. Οι ξένοι θα κοιτάξουν και ποιοι είναι δίπλα μας. Αυτοί που είναι δίπλα στον κ. Χριστοδουλίδη, τα κόμματα που είναι δίπλα του, δεν είναι από το Κραν Μοντανά που ήταν αρνητικά στο Κυπριακό, είναι από τον καιρό που έχει Κυπριακό. Όποτε έρθει ο διεθνής παράγοντας να αναλάβει μια πρωτοβουλία, βγαίνει ο ένας πίσω από τον άλλο, και αυτοί και οι προηγούμενοι αρχηγοί αυτών των κομματικών σχηματισμών, και λένε ότι είναι προδοσία να πάμε σε συνομιλίες. Γιατί τους ρωτάτε αν συμφωνούν με το πλαίσιο Γκουτέρες, αφού όλοι αυτοί διαφωνούσαν στο να πάμε καν στο Κραν Μοντανά! Διαφωνούσαν να πάμε σε διαπραγμάτευση για το σχέδιο Ανάν. Πότε ΔΗΚΟ ή ΕΔΕΚ, όταν εκδηλώθηκε προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού, αποδέχθηκαν να μπούμε σε διάλογο; Δεν βλέπετε τι μας γράφει ο ΓΓ του ΟΗΕ στην έκθεσή του για την ανανέωση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ; Και έχουμε και έναν Ερντογάν που μιλά για δύο κράτη...
«Με ξέρουν»
Ο Πρόεδρος τού θύμωσε του κ. Γκουτέρες.
Και εγώ θυμώνω. Από την άλλη, όμως, είναι γνωστές οι θέσεις του Αβέρωφ και για το 2004, και για το κατά πόσον έπρεπε να πάμε σε συνομιλίες. Είναι γνωστή η θέση του και για το πλαίσιο Γκουτέρες. Εμένα με είπαν προδότη, γιατί έκανα κίνηση για να αναστήσω το Κυπριακό. Όμως, εάν δεν ήταν ο «προδότης» -για κάποιους- Αβέρωφ, να πηγαίνει στα κατεχόμενα και να συναντά τον Ακιντζί, δεν θα είχε Κραν Μοντανά.
Μα πότε διαφωνήσατε με τους χειρισμούς του Προέδρου Αναστασιάδη στο Κυπριακό;
Χρόνια προειδοποιώ, και είναι όλα καταγεγραμμένα, πως αν φύγει η ΔΔΟ από το τραπέζι, δεν θα πάμε σε ενιαίο κράτος, αλλά θα φέρουμε από την πίσω πόρτα τα δύο κράτη και την ενσωμάτωση της μισής μας πατρίδας στην Τουρκία. Τώρα, εάν θέλετε τον πολιτικό να κρατά οπλοπολυβόλο στην πλατεία Ελευθερίας και να ρίχνει ριπές, δεν είμαι τέτοιος. Και μην ξεχνάτε ότι δίπλα μου έχω και τον Συναγερμό, ο οποίος, από τον καιρό που υπάρχει, δεν έχει υπάρξει πρωτοβουλία του διεθνούς παράγοντα για το Κυπριακό που να μην έχει υποστηριχθεί από το κόμμα μας. Και μην ξεχνάτε, επίσης, ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν και 17 χρόνια πρόεδρος του ΔΗΣΥ. Όλα αυτά θα τα αξιολογήσει η διεθνής κοινότητα.
Ενέργεια και ασφάλεια
Έχει πέντε χρόνια που το Κυπριακό είναι παγωμένο. Ξαναρωτώ, τι θα κάνετε για να ξεκλειδώσει;
Θεωρώ ότι η ενέργεια και η ασφάλεια θα ξεκλειδώσουν το Κυπριακό. Είναι το μεγάλο ζητούμενο, όλοι καίγονται για φυσικό αέριο λόγω Ουκρανίας, το οποίο δεν καταφέραμε να αξιοποιήσουμε ούτε για τον εαυτό μας.
Γιατί αποτύχαμε;
Θα σας πω τι πρέπει να κάνουμε.
Να μας πείτε πρώτα γιατί αποτύχατε;
Ως πρόεδρος κυβερνώντος κόμματος κάνω την αυτοκριτική μου και σας λέω ότι ήταν λανθασμένοι κάποιοι χειρισμοί και στρατηγικές σε αυτό το θέμα.
Λανθασμένοι σχεδιασμοί
Οι σχεδιασμοί και χειρισμοί του κ. Λακκοτρύπη;
Δεν θέλω να το προσωποποιήσω. Εκ των υστέρων, κρίνοντας και βλέποντας τα πράγματα, θα έπρεπε να ήταν άλλες οι στρατηγικές επιλογές για το φυσικό αέριο. Το Ισραήλ, που φυσικά δεν έχει την κατοχική Τουρκία που έχουμε εμείς, βρήκε φυσικό αέριο την ίδια περίοδο με μας, είναι 100% αυτάρκες και επιπλέον έχει έσοδα κάποια δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Και εμείς θα αγοράζουμε από αλλού.
Μα γι' αυτό λέω ότι κάνω την αυτοκριτική μου, αν και δεν είμαι εγώ που χάραξα την ενεργειακή πολιτική.
Ιστορίες γι'... ανίδεους
Άρα, ήταν χάσιμο χρόνου όλα αυτά για τον East Med;
Ο East Med είναι καλή ιστορία για να τη λέμε... Αλλά, τους αγωγούς δεν τους φτιάχνουν οι πολιτικοί, ούτε τα κράτη. Ρώτησε κανείς αυτές τις εταιρείες; Εγώ έχω επαφές, χαμογελούν. Και στην Κύπρο γίνονται αναλύσεις ότι κάποιος ξένος δάκτυλος ενάντια στα συμφέροντα της Κύπρου παρεμποδίζει την κατασκευή αγωγών. Η εταιρεία θέλει να βγάλει κέρδος. Και αν βγάλει κέρδος η εταιρεία, θα βγάλουμε και εμείς, αφού τα συμβόλαιά μας είναι sharing agreement. Όσα περισσότερα κερδίσει η εταιρεία, τόσο περισσότερο θα είναι και το κέρδος το δικό μας.
Θα μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε το κυπριακό φυσικό αέριο πριν από τη λύση του Κυπριακού;
Η Τουρκία δεν δικαιούται φυσικό αέριο από την κυπριακή ΑΟΖ. Δεν θα τους κάνουμε παράνομα συνέταιρους. Οι Τουρκοκύπριοι, όμως, είναι Κύπριοι πολίτες και είναι ξεκάθαρο για όλους ότι με τη λύση του Κυπριακού, συνιδιοκτήτες των εσόδων είναι όλοι οι Κύπριοι - και οι θρησκευτικές ομάδες και οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Δεν θα δεχθεί κανένας, και θα είμαι ο τελευταίος που θα αποδεχθώ, να γίνει συνέταιρός μας ο Ερντογάν. Ωστόσο, δεν μπορώ να τον αποκλείσω ως πελάτη. Γιατί να τον αποκλείσω, εάν προσφέρει καλύτερη τιμή; Νομίζετε οι εταιρείες θα μας ρωτήσουν; Λύθηκε το Κυπριακό, και πέστε ότι ο Χριστοδουλίδης και ο Μαυρογιάννης διαφωνούν να πωλήσουν οι εταιρείες στην Τουρκία. Θα τους ρωτήσουν; Κι ας μην μου πει κάποιος ότι θα χρειάζεται άδεια για τον αγωγό. Μπορεί να παρακαμφθεί αυτό το ζήτημα με μια πλωτή μονάδα υγροποίησης πάνω από το κοίτασμα, να υγροποιεί το φυσικό αέριο και να φεύγει απευθείας για τον πελάτη.
Εάν δεν λυθεί το Κυπριακό, τι θα γίνει το κυπριακό φυσικό αέριο;
Με τη λύση του Κυπριακού θα είναι και πιο εύκολη η εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου, θα είναι και πιο προσοδοφόρα.
Επίλυση Κυπριακού, λύση μεταναστευτικού
Ερωτηθείς εάν θα ακολουθήσει πολιτική Νουρή, με φράκτες κ.λπ., γι' αυτό θα τον κρατήσει στο Υπουργείο Εσωτερικών εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Αβέρωφ Νεοφύτου τόνισε ότι για το μεταναστευτικό ανησυχεί το ίδιο με το Κυπριακό. «Στα κατεχόμενα έρχονται έποικοι ανεξέλεγκτα, δεν έχουμε αποτελεσματικό έλεγχο στην ουδέτερη ζώνη, δεν μπορούμε να περιορίσουμε τις ροές που μας στέλνει η Τουρκία. Και στις ελεύθερες περιοχές έχουμε υπογεννητικότητα. Σε 30 χρόνια θα είμαστε μειοψηφία στον τόπο μας. Το ’74 μας έπιασαν με τα τανκς, σε 30 χρόνια θα καταλάβουν την υπόλοιπη Κύπρο περπατητοί. Τώρα μας στέλνει η Τουρκία, μέσω κατεχομένων χιλιάδες μετανάστες - κυρίως από το Καμερούν, το Κονγκό, την υποσαχάρια Αφρική. Εάν αύριο αποφασίσουν να μας στέλνουν κάθε μήνα χίλιους από την Τουρκία τι θα γίνει; Γι' αυτό επιμένω για τη λύση του Κυπριακού» συμπλήρωσε, σημειώνοντας παράλληλα ότι «το μεταναστευτικό υπάρχει λόγω της μη λύσης του εθνικού μας προβλήματος». Άρα, συνέχισε ο υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «για όσο παραμένει άλυτο το Κυπριακό, θα πρέπει να κάνουμε κάτι να περιορίσουμε τις μεταναστευτικές ροές».
Τι; Να στήσουμε φράκτη κατά μήκος της ουδέτερης ζώνης;
Για μένα, το 2023, φράχτης δεν είναι μόνον τα φυσικά εμπόδια. Εάν χρειαστεί να μπει και κάτι τέτοιο σε κάποια σημεία, να τοποθετηθεί, αφού πρώτα μεριμνήσουμε να μην ταλαιπωρούνται όσοι κατοικούν στη νεκρή ζώνη. Όμως, φράκτης είναι και το ηλεκτρονικό σύστημα που ελέγχει, και τα drones, και οι περιπολίες των πολιτοφυλάκων που θα προσληφθούν. Είναι ένας συνδυασμός από τρόπους φύλαξης. Και απαραιτήτως πρέπει να κάνουμε διμερείς συμφωνίες επαναπατρισμού. Μην τα περιμένουμε όλα από την Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά τα επιδόματα, χωρίς να αντιβαίνουμε τους διεθνείς κανόνες, μπορούμε να κάνουμε ένα πρόγραμμα ανταποδοτικής εργασίας. Να επιδοτούμε την εργασία, ώστε να επωφελείται και η οικονομία.
«Μηδένα προ του τέλους μακάριζε»
Σε σχέση με την επόμενη ημέρα του ΔΗΣΥ μετά τις προεδρικές εκλογές, ο Αβέρωφ Νεοφύτου υπογράμμισε ότι το κόμμα έχει θεσμούς, είναι ένα ιστορικό κόμμα που έφερε στον τόπο τις δημοκρατικές διαδικασίες. «Θα λειτουργήσω θεσμικά» επεσήμανε.
Τι σημαίνει αυτό;
Ό,τι προβλέπεται μέσα από τους κανόνες του κόμματος, αυτό θα κάνω. Δεν έχουμε ισόβιους προέδρους εμείς. Ούτε κάθονται οι 100 της Κεντρικής Επιτροπής να βγάλουν τον πρόεδρο του κόμματος. Έχουμε 52.000 μέλη. Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, θα λειτουργήσω θεσμικά. Η θητεία της παρούσας ηγεσίας του κόμματος λήγει το 2023.
Ναι, αλλά άρχισαν οι διαγραφές.
Δεν είμαστε κόμμα διαγραφών, είμαστε κόμμα αρχών. Δηλαδή, αύριο φεύγει από τον «Π» ένας δημοσιογράφος και πάει σε μια άλλη εφημερίδα, θα συνεχίσει να κυκλοφορεί με την επαγγελματική κάρτα του «Π»; Και άμα του κάνουν παρατήρηση από τον «Π», θα θυμώσει; Μα τι είναι αυτές οι λογικές που ακούω στην Κύπρο;
Αντιπολίτευση;
Αντιπολίτευση ή συμπολίτευση εάν δεν εκλεγείτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας;
Έχει ένα αξίωμα η δημοκρατία. Αυτός που εκλέγεται κυβερνά και εκείνος που δεν εκλέγεται έχει δημοκρατική ευθύνη να στηρίζει την κυβέρνηση στα καλά και να της κάνει κριτική στις λανθασμένες αποφάσεις.
«Θα κερδίσουμε»
Δεν υπάρχει πιθανότητα να συνεργαστείτε με τον κ. Χριστοδουλίδη στον δεύτερο γύρο, εάν δεν τα καταφέρετε να είστε στη δυάδα;
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. Δεν το λέω με έπαρση, αλλά σε τούτες τις εκλογές κατεβήκαμε όχι για να περάσουμε στον 2ο γύρο, κατεβήκαμε για να τις κερδίσουμε. Δεν μπορεί να διακινδυνεύσει ο κυπριακός λαός τη σταθερότητα και την ασφάλειά του. Είναι ηγέτη που θα εκλέξει. Ακόμα και μια μικρή επιχείρηση να έχει κάποιος, άμα έχει ένα πρόβλημα, επιλέγει να το αναθέσει να το λύσει σε αυτόν που μπορεί.
Ναι, αλλά έχει περάσει στον κόσμο του Συναγερμού ότι το κόμμα έχει δύο υποψήφιους.
Αντί απάντησης, να ακούσετε τι είπε ο Νίκος Αναστασιάδης προχθές στο Καϊμακλί: «Δεν έμεινε υποχώρηση που ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν έκανε, όταν εκάλεσα και τους δύο προκειμένου να εξευρεθεί ο τρόπος να πορευθούμε ενωμένοι. Λυπούμαι να πω ότι εκείνος που απέρριψε ακόμα και μια δήλωση αξιοπρεπέστατη, που θα διευκόλυνε και τον Αβέρωφ στους χειρισμούς, δεν ήταν άλλος από τον στενό μου συνεργάτη Νίκο Χριστοδουλίδη».
Συνέχεια ή πισωγύρισμα;
Γιατί να ψηφίσει κάποιος Αβέρωφ Νεοφύτου μετά από 10 χρόνια διακυβέρνησης Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ;
Για να μην πάμε πίσω. Για να συνεχίσουμε την πορεία της σταθερότητας και της ασφάλειας. Οι επιλογές είναι δύο: είτε συνεχίζουμε στα γερά θεμέλια είτε έχουμε ένα επικίνδυνο πισωγύρισμα. Ο κ. Μαυρογιάννης, με όσα λέει καθημερινά, ουσιαστικά ακυρώνει ό,τι διορθώθηκε για να σώσουμε τον τόπο. Θα ξανακάνει τον Συνεργατισμό, θα μειώσει το όριο συνταξιοδότησης, αύριο θα ακούσουμε ότι θα δημιουργήσει ξανά τη Λαϊκή. Μα αυτά είναι που διορθώθηκαν, για να μιλάμε σήμερα για σταθερότητα της χώρας. Αυτός θέλει όλα όσα έγιναν την περίοδο 2008-2013, να ξαναρθούν πίσω.
Σε ότι αφορά τον Συνεργατισμό είπε ότι υπάρχει κόσμος που δεν τον δανείζουν οι τράπεζες και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να μπορούν να δανείζονται.
Γιατί καταστράφηκε η Κύπρος; Γιατί ήταν εύκολος ο δανεισμός και όταν ήρθε η κρίση δεν μπορούσε ο κόσμος να πληρώσει τα χρέη του. Αυτό που λέει ο κ. Μαυρογιάννης, είναι χειρότερο από το να ξανακάνει τον Συνεργατισμό. Και που θα βρει τα κονδύλια να τον κάνει; Έχει καταλάβει ότι είμαστε στην Ευρωζώνη; Τι είναι αυτά που λέει; Χρειάζονται κεφάλαια, χρειάζονται διεύθυνση και διοίκηση, που πρέπει να περάσουν από δέκα κόσκινα. Σήμερα δεν είμαστε στην εποχή που ο μουχτάρης ήταν και γραμματέας της Συνεργατικής, και έλεγε δώστε στον χωριανό ένα δάνειο για να μας ξαναψηφίσει.
Ναι, αλλά πως θα στηρίξουμε τους εργαζόμενους της μεσαίας τάξης που δεν τους δανείζουν οι τράπεζες;
Έχουμε μπροστά μας τον πληθωρισμό. Ο κ. Μαυρογιάννης θα αλλάξει τους κανόνες; Τι λέει η Παγκόσμια Τράπεζα; Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία είναι ο πληθωρισμός. Και είναι και το πρόβλημά μας, και δικαιολογημένα φωνάζει ο κόσμος ότι υπάρχει ακρίβεια. Υπάρχει ακρίβεια λόγω του ότι για σειρά ετών είχε φθηνό χρήμα, τα επιτόκια ήταν χαμηλά, και λόγω και της πανδημίας τύπωσαν πολύ χρήμα στην Αμερική, την Ασία και την Ευρώπη. Και χωρίς τον πόλεμο της Ουκρανίας, ο πληθωρισμός θα ήταν υψηλός. Αυξήθηκε και λόγω του θέματος της Ενέργειας. Πώς θα επιλυθεί το πρόβλημα; Επιλύεται με το να ακριβύνει το χρήμα, να μπουν περιορισμοί στην αγορά, για να πέσει ο πληθωρισμός. Ο κ. Μαυρογιάννης και το ΑΚΕΛ θέλουν ακριβώς το αντίθετο. Θέλουν να πετούν μέσα στη φωτιά βενζίνη και στο τέλος αντί να πάρουμε τον πληθωρισμό από 10 στα 5, με τις πολιτικές τους θα τον πάμε στα 20%. Ο υψηλός πληθωρισμός σκοτώνει τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα.
Υπάρχει το κονδύλι
Έχετε ασκήσει κριτική σε ανθυποψηφίους σας ότι μοιράζουν επιταγές και επιδόματα, και ξαφνικά μας λέτε για τα 8.000 ευρώ για τους κουρεμένους. Διερωτώνται κάποιοι εάν είναι κοστολογημένο αυτό το μέτρο και κατά πόσον τούτη είναι η προτεραιότητά μας σήμερα;
Δεν έταξα κάτι που δεν υπάρχει. Υπάρχουν 135 εκατομμύρια ευρώ στο Ταμείο Αλληλεγγύης και άλλα 25 εκατομμύρια που είναι στον Προϋπολογισμό του 2023. Σύνολο 160 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία είναι πιστωμένα στο Ταμείο που ιδρύθηκε με πρόταση νόμου του Αβέρωφ και άλλων συναδέλφων. Είναι εκεί τα λεφτά. Υπάρχει στο Ταμείο περιουσία αξίας 75 εκατομμυρίων, για την οποία δεν υπολόγισα ως ρευστά διαθέσιμα. Κάναμε τις μελέτες μας. ρώτον, εμείς υπολογίσαμε ότι οι ζημιές σε φυσικά πρόσωπα, Κύπριους που μένουν μόνιμα στην Κύπρο, είναι 2 δις ευρώ. Εάν δώσουμε 8,000 ευρώ για κάθε 100,000 ζημιά, βγαίνουν τα 160 εκατομμύρια που υπάρχουν ήδη. Δεύτερον, επειδή βλέπω και διάφορα σχόλια, όταν είπα να δίνεται κατ’ ελάχιστον 3% από το 2024, και αυτό το τεκμηριώνω. Υπάρχει νόμος από το 2012 που λέει ότι για κάθε κατάθεση υπάρχει τέλος που πάει στο κράτος για να δημιουργηθεί το Ταμείο Ανακεφαλαιοποίησης των Τραπεζών. Το 2023, το ποσό φθάνει εκεί που θέλουμε. Οι τράπεζες, από το 2012 δίνουν γύρω στα 60 εκατομμύρια ευρώ στο κράτος γι αυτούς τους σκοπούς. Επειδή τελείωσε ο σκοπός, θα ακυρωθεί ο νόμος για να γλυτώνουν οι τράπεζες 60 εκατομμύρια; Όχι. Ετοίμασα πρόταση, την οποία θα καταθέσω μόλις ανοίξει η Βουλή, ώστε αυτά τα 60 εκατομμύρια να πηγαίνουν από τώρα για τους κουρεμένους. Συνεπώς, ούτε τύπωσα ευρώ ούτε έβαλα νέους φόρους, είναι από χρήματα που υπάρχουν.
Σχέδιο για πρόσφυγες
Δεν θα έπρεπε να έχουν προτεραιότητα οι πρόσφυγες που τα έχασαν όλα; Αυτοί τι θα πάρουν;
Στο πρόγραμμα μου υπάρχουν πολιτικές και για τους πρόσφυγες. Πρέπει να είμαστε δίκαιοι με όλους. Όταν χτίστηκαν οι συνοικισμοί, ήταν εξω από τις πόλεις. Τώρα είναι μέσα στα κέντρα των πόλεων. Ακατάλληλοι, χωρίς ασανσέρ, ταλαιπωρούνται οι άνθρωποι, και με επιπτώσεις στην αξία των γειτονικών τεμαχίων. Για παράδειγμα, ο προσφυγικός συνοικισμός στην Αγλαντζιά ήταν στο πουθενά - τώρα η Αγλαντζιά είναι το Κολωνάκι της Λευκωσίας. Εγώ λέω να χτίσουμε νέους σύγχρονους συνοικισμούς. Και ξέρω να λειτουργώ την οικονομία μαζί με τον ΔΗΣΥ. Να φωνάξουμε αυτούς που είναι η δουλειά τους, να τους πούμε πόσα διαμερίσματα θέλουμε και να τους δώσουμε συντελεστή ενδεχομένως, και όταν τα τελειώσουν και πάρουν κοτσιάνι όλοι οι πρόσφυγες, οι χώροι των παλαιών συνοικισμών να αξιοποιηθούν ως εμπορικά κέντρα, σύγχρονες οικιστικές αναπτύξεις, για περισσότερα έσοδα. Θα πέσουν και τα ενοίκια και θα βγάλουν και τα λεφτά τους με την αξιοποίηση χώρων που σήμερα είναι υποβαθμισμένοι. Και όλα τούτα με τρόπο που δεν θα φορτώνουμε την οικονομία με νέες δαπάνες. Όπως επίσης και για την απώλεια χρήσης.
Για νεαρά ζευγάρια
Μα θα χτίσουμε νέους συνοικισμούς αντί να δούμε το στεγαστικό πρόβλημα, κυρίως των νέων ζευγαριών;
Να πάμε και στα νεαρά ζευγάρια. Επειδή έχουμε δυνατή οικονομία, μπόρεσε το 2021 αυτή η κυβέρνηση, του Συναγερμού, να δώσει στήριξη και κίνητρα για τα ζευγάρια που θέλουν να πάνε να ζήσουν εκτός των αστικών κέντρων, π.χ. το κάθε ζευγάρι παίρνει βοήθεια μέχρι και 100 χιλιάδες ευρώ εάν θα πάει να ζήσει στον Αγρό, την Κυπερούντα. Και σε πλησιέστερες περιοχές ξεκινούν από 40 χιλιάδες.
Και τι δουλειά θα κάνουν οι νέοι στον Αγρό και την Κυπερούντα;
Καταρχάς, πρόθεση μου -και κάνω και τους λογαριασμούς- είναι να επεκτείνω αυτό το μέτρο και στις αστικές περιοχές. Μπορεί να είναι λιγότερα τα χρήματα απ’ ό,τι στην ύπαιθρο, αλλά πάλι θα είναι καλή βοήθεια. Και επειδή ξέρουμε από οικονομία -ταπεινά το λέω- αυτά που θα δώσεις στο ζευγάρι για να κτίσει ένα σπίτι, το κράτος θα τα πάρει πίσω από τον ΦΠΑ, από φόρους που θα πληρώσουν αυτοί που θα κτίσουν τα σπίτια κλπ. Η οικονομία πρέπει να δουλεύει για να παράγει.
Έχει σημασία ποιος κυβερνά
Αναφορικά με τις διεθνείς αγορές και τι θα κοιτάξουν να δουν την 1η Μαρτίου σε σχέση με τον νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Αβέρωφ Νεοφύτου απάντησε ότι όπως θα μας αξιολογήσουν για το Κυπριακό, θα το κάνουν και οι αγορές που μας δανείζουν, αλλά και οι οίκοι αξιολόγησης. «Μπορεί να βρήκαμε τα πόδια μας, αλλά να μην ξεχνούμε ότι χρωστούμε 24 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό είναι το δημόσιο χρέος και θα χρειαστεί να δανειστούμε για να το αναχρηματοδοτήσουμε. Άρα, θα αξιολογήσουν και τον νέο Πρόεδρο και τους ανθρώπους που έχει δίπλα του. Δείτε τι έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν άλλαξε κάτι στη Βρετανία, απλώς άλλαξε η χώρα Πρωθυπουργό, και οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης έδωσαν χαστούκια στη Λιζ Τρας» πρόσθεσε.
Τι διακρίνει την πετυχημένη από την αποτυχημένη ηγεσία;
Ας πάρουμε την Κύπρο. Δεν είναι οι ίδιοι επιχειρηματίες που το 2013 έκαναν ζημιές και σήμερα βγάζουν κέρδος; Τους ίδιους εργαζόμενους δεν έχουμε, και τότε είχαμε 18% ανεργία και σήμερα 6%, και μάλιστα προσθέσαμε και 70.000 νέες θέσεις εργασίας; Γιατί η οικονομία της Κύπρου από τα σκουπίδια, τώρα είναι σε επενδυτική βαθμίδα; Ποια η διαφορά; Άλλοι κυβερνούσαν τότε, άλλοι σήμερα - αυτή είναι η διαφορά, η κυβέρνηση. Πάμε στην Ελλάδα. Δεν είναι οι ίδιοι οι Έλληνες που ήταν και πριν πέντε χρόνια; Ε γιατί ήταν μια αναξιόπιστη χώρα και στα βράχια; Άλλη η Ελλάδα του Τσίπρα, κι άλλη η Ελλάδα του Μητσοτάκη, αυτή είναι η διαφορά.
Αυτή είναι η διαφορά
Μα ο κ. Μαυρογιάννης λέει ότι είναι ανεξάρτητος και δεν είναι το ΑΚΕΛ που θα κυβερνά. Και με τον Χριστοδουλίδη θα συγκυβερνά το ΔΗΚΟ, με το οποίο συνεργαστήκατε για να βγει η χώρα από την κρίση του ’12-’13.
Ο Μαυρογιάννης δεν θα είναι με το ΑΚΕΛ, με ποιον θα είναι; Αυτός δεν ήταν που έβαλε όρο να τον στηρίξει το ΑΚΕΛ για να είναι υποψήφιος και χωρίς τη στήριξη του ΑΚΕΛ δεν θα κατέβαινε στις εκλογές; Είναι να διερωτάται κανείς τι είδους ανεξάρτητος είναι... Κι αν θα κυβερνήσει χωρίς το ΑΚΕΛ, και ούτε με τον Συναγερμό, τότε με ποιους θα κυβερνήσει; Και σε ό,τι αφορά το ΔΗΚΟ, υπενθυμίζω ότι δεν ακολουθούσα τις πολιτικές του Νικόλα Παπαδόπουλου αλλά έβρισκα πλειοψηφίες για τον εθνικό στόχο. Βεβαίως ο Συναγερμός συνεργάστηκε με το ΔΗΚΟ στην πρώτη πενταετία του Κληρίδη, στον 2ο γύρο, αλλά ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν υποψήφιος του Συναγερμού, με τις διαδικασίες και το πρόγραμμα του Συναγερμού. Και το 2013, ο Νίκος Αναστασιάδης είχε συνεργασία με το ΔΗΚΟ, αλλά ο Αναστασιάδης πριν κάνει τη συνεργασία με το ΔΗΚΟ κατέβηκε στις διαδικασίες του Συναγερμού μαζί με τη Θεοχάρους, πήρε το χρίσμα του υποψηφίου του κόμματος, και με το πρόγραμμα του Συναγερμού υπήρξε κάποιος διάλογος με το ΔΗΚΟ. Είναι πολύ διαφορετικό αυτό.
Γιατί είναι διαφορετικό; Κυβερνά ο Πρόεδρος και θα κυβερνά ο Μαυρογιάννης ή ο Χριστοδουλίδης εάν εκλεγεί κάποιος από τους δύο, και όχι τα κόμματα που τους στηρίζουν.
Ας πάρουμε δύο παραδείγματα. Ο Χριστοδουλίδης φώναξε τα κόμματα που τον στηρίζουν να τους πει ότι είναι επιζήμιο να αναστείλουν ξανά τις εκποιήσεις. Έφυγαν από το γραφείο του, πήγαν στη Βουλή, και ψήφισαν ακριβώς το αντίθετο. Ε πώς θα κάνει αυτός κουμάντο και θα κυβερνά; Στο θέμα της προδημοτικής. Από το 1976 μέχρι το 2004, η προδημοτική ήταν στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, μετά μπήκε και το δημόσιο, και καλώς έγινε. Ήρθαν τώρα και απέρριψαν την αναπομπή του Προέδρου, και ουσιαστικά εάν ο Πρόεδρος υπέγραφε τον νόμο, θα απαγορευόταν η επιλογή. Σωστά ο Πρόεδρος τον έκανε αναφορά. Αλλά χάσαμε τα 12 εκατομμύρια ευρώ που θα παίρναμε από την Ευρώπη, και εκεί που χιλιάδες οικογένειες θα έπαιρναν 300 ευρώ τον μήνα για να στέλνουν τα παιδιά τους στην προδημοτική, στα νηπιαγωγεία, τώρα θα τα πληρώνουν που την τσέπη τους. Λόγω της εμμονής του ΔΗΚΟ και του ΑΚΕΛ.
Λογοδοσία και διαφάνεια
Θεωρείτε ότι έχουμε σοβαρό πρόβλημα διαφθοράς στην Κύπρο;
Στην Κύπρο, όπως και σε κάθε χώρα -βλέπετε τι γίνεται στο Βέλγιο, στις Βρυξέλλες- υπάρχει διαφθορά. Και είναι ένα πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζεται ρητορικά. Καταπολεμάται με την απόλυτη λογοδοσία και διαφάνεια. Κάναμε αρκετά, να μην τα μηδενίζουμε, αλλά χρειάζεται να κάνουμε κι άλλα.
Συνταγματικές αλλαγές
Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τους θεσμούς που διορίζουν οι πολιτικοί. Πώς θα ελέγξουν αυτούς που τους διόρισαν;
Γι' αυτό έβαλα στο τραπέζι τη συνταγματική αναθεώρηση. Για να αρχίσει η συζήτηση. Χωρίς να αμφισβητώ την τιμιότητα και την επάρκεια κανενός ανεξάρτητου αξιωματούχου, στην Κύπρο όποιος εκλεγεί Πρόεδρος, από τον καιρό του Μακαρίου, από το 1964 που αποχώρησαν οι Τ/Κ, χάσαμε τις ισορροπίες που υπήρχαν μεταξύ των δύο κοινοτήτων, τα checks and balances, και ο εκάστοτε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει ανεξέλεγκτες εξουσίες. Μήπως είναι η ώρα να βάλουμε κάποιους όρους, π.χ. να χρειάζεται έγκριση από της Βουλή για κάποιους διορισμούς, όπως γίνεται στην Αμερική και σε άλλες χώρες; Επιπλέον, να προβληματιστούμε κατά πόσον είναι ορθό να είναι ισόβιοι κάποιοι κρατικοί αξιωματούχοι. Εγώ θεωρώ ότι δεν είναι και πρέπει να μπουν όρια θητειών. Και θα πρέπει να διαχωριστούν οι αρμοδιότητες του γενικού εισαγγελέα. Υπάρχει άλλη χώρα που για 60 χρόνια δεν προχώρησε σε σημαντικές συνταγματικές αναθεωρήσεις; Εμείς κάνουμε μόνον ππάτσιες για το δίκαιο της ανάγκης.
Κι άλλοι τα έκαναν
Ναι, αλλά η διαφθορά έχει να κάνει και με τη νοοτροπία αυτών που κυβερνούν... Ας μην επαναλάβουμε τα ταξίδια του Προέδρου στις Σεϋχέλλες κ.λπ.
Προηγούμενοι Πρόεδροι δεν ταξίδεψαν με ιδιωτικά αεροπλάνα;
Μα έτσι πάει;
Πρώην γραφεία προηγούμενων Προέδρων δεν ήταν νομικοί σύμβουλοι; Το Γραφείο «Τάσσος Παπαδόπουλος», και δεν αφήνω την παραμικρή αιχμή για το πρόσωπο, αλλά το πρώην γραφείο του δεν ήταν οι νομικοί σύμβουλοι της κοινοπραξίας των αεροδρομίων; Προήδρευε ο Τάσσος Παπαδόπουλος και αποφάσισε, με υπουργό τον Χάρη Θράσου, και υπέγραψαν τα συμβόλαια. Δεν είναι σωστά αυτά τα πράγματα, βλέποντάς τα εκ των υστέρων. Γι’ αυτό πρέπει να νομοθετήσουμε, για να βάλουμε ένα τέλος σε αυτά τα φαινόμενα.
Και ό,τι έγινε έγινε, απού έφαεν έφαεν;
Δεν είπα κάτι τέτοιο. Εάν υπάρχει οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα, οποιοδήποτε έγκλημα έχει διαπραχθεί, υπάρχουν οι διαδικασίες, να ακολουθηθούν, δεν είπα να δώσουμε αμνηστία. Αλλά, ας μην λέμε ότι αυτή η κυβέρνηση είναι η χειρότερη. Λέγονται υπερβολές. Εάν ήμασταν στα μάτια των επενδυτών η πιο διεφθαρμένη χώρα του κόσμου, όπως μας παρουσιάζουν κάποιοι εντός και εκτός Κύπρου, τότε πώς το 2021 και το 2022, το κράτος μας ήταν στις τοπ δέκα χώρες που προσέλκυσαν τις πιο πολλές ξένες επενδύσεις; Πώς είναι δυνατόν; Το ΚΕΠ με τα διαβατήρια το καταργήσαμε τον Νοέμβριο του 2020 και το 2021, αλλά και το 2022 είχαμε πιο καλούς ρυθμούς ανάπτυξης απ’ ό,τι το ’20. Να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε ό,τι χρειάζεται, και να σταματήσουμε να κατηγορεί ο ένας τον άλλον ότι είναι παραπάνω απατεώνας.
