Το fake πλαίσιο Γκουτέρες και η πλαστογραφία της Ιστορίας - Πίσω από τα πρωτοσέλιδα και τις «αποκαλύψεις» του «Φιλελεύθερου»

Κάθε φορά που επιβεβαιώνεται το έγκλημα στο Κραν Μοντανά, ο Αναστασιάδης αναζητεί ένα καινούργιο άλλοθι για να υποστηρίξει την αθωότητά του. Στην πραγματικότητα, επιβαρύνει τη θέση του. Το τελευταίο επεισόδιο ήταν η διαρροή προς τον «Φιλελεύθερο» ενός ακόμη εγγράφου, η αυθαίρετη ερμηνεία του και η νεκρανάσταση της θεωρίας περί πλαισίου Γκουτέρες ημερομηνίας 4ης Ιουλίου.

Το πλαίσιο Γκουτέρες είναι ένα κείμενο που θα μείνει στην ιστορία. Είναι το πρώτο έγγραφο στην ιστορία των συνομιλιών που άνοιγε τον δρόμο για ταχεία αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και κατάργηση των εγγυήσεων. Η άρνηση κεφαλαιοποίησης αυτής της ευκαιρίας κατέστησε τη διχοτόμηση αναπότρεπτη. Όσα έγγραφα κι αν διαρρεύσουν, όσο κι αν πλαστογραφείται η Ιστορία, στο τέλος η αλήθεια θα επιβιώσει. Δεν είμαι το ίδιο βέβαιος για την Κύπρο.

Ο Γκουτέρες παρουσίασε το πλαίσιό του στις 30 Ιουνίου 2017. Η πρώτη αξιολόγηση που έκανε ο Αναστασιάδης ήταν θετική. Μέχρι να ξημερώσει, άλλαξε γνώμη! Φαίνεται ότι κάποιος πάτησε το κουδούνι συναγερμού, κινητοποιήθηκαν οι άνωθεν δυνάμεις και τον μάζεψαν. Τις επόμενες μέρες, όταν ο Έσπεν Άιντα παρέδωσε στα μέρη σε non paper το πλαίσιο Γκουτέρες, άρχισε να βομβαρδίζεται με διαφωνίες, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων ήταν η άρνηση.

Το πλαίσιο Γκουτέρες δεν ήταν σχέδιο λύσης αλλά ένα έγγραφο που έδινε κατευθυντήριες γραμμές για το προς τα πού έπρεπε να κινηθούν οι διαπραγματεύσεις, για να υπάρξει μια συμφωνία. Τα Ηνωμένα Έθνη διαβουλεύτηκαν με τα μέρη και κυρίως με την Τουρκία, για το πιο ακανθώδες θέμα των συνομιλιών, που ήταν η ασφάλεια και οι εγγυήσεις. Η Τουρκία έδωσε διαβεβαιώσεις ότι θα αποδεχόταν κατάργηση των εγγυήσεων υπό την αίρεση μιας συνολικής διευθέτησης και ότι θα υπήρχε ένας μηχανισμός παρακολούθησης εφαρμογής της λύσης. Τα στοιχεία της λύσης θα προσθέτονταν σταδιακά σε μια διαδικασία πάρε-δώσε.

Για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία, επιβαλλόταν η συνεργασία των μερών και η εμπιστοσύνη στον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος υποστηριζόταν από την ομάδα του Έσπεν Άιντα. Ο Αναστασιάδης ήταν δεσμευμένος να τορπιλίσει τη διαδικασία. Όπως μου διηγήθηκε τηλεφωνικώς ο Γιώργος Βασιλείου (Έγκλημα στο Κραν Μοντανά σ. 346), το βράδυ της 3ης Ιουλίου, ο Αναστασιάδης ήταν σε κατάσταση μέθης, έβριζε πατόκορφα τον Έσπεν Άιντα, διότι παρότρυνε την ηγεσία των Ελληνοκυπρίων να αρπάξει την ευκαιρία.

Οι διευκρινίσεις

Στις 4 Ιουλίου, ο Άιντα είχε συνάντηση με τις διαπραγματευτικές ομάδες. Για να ενθαρρύνει τον Αναστασιάδη να προχωρήσει, ο Άιντα προχώρησε πέραν των σημείων που έβαλε γραπτώς στο non-paper και έδωσε πρόσθετη πληροφόρηση προς τα πού θα κατευθύνονταν τα πράγματα. Το τι λέχθηκε σε αυτή τη συνάντηση καταγράφεται στο έγγραφο που δημοσίευσε την Κυριακή ο «Φιλελεύθερος». Αντιγράφω:

«1. Νέο καθεστώς ασφάλειας: Το τέλος του μονομερούς Δικαιώματος Επέμβασης και της Συνθήκης Εγγυήσεως (Σ.Ε.), αλλά με κατάλληλα εργαλεία εφαρμογής (modalities) και επαλήθευσης, συμπεριλαμβανομένου στοιχείων εκτός Κύπρου.

2. Γρήγορη, σημαντική μείωση των στρατευμάτων στα επίπεδα της Συνθήκης Συμμαχίας (Σ.Σ.), που συνεπάγεται 650 στρατιώτες, με λεπτομερείς αναφορές στον σκοπό και την εντολή, SOFA (Συμφωνία για το Νομικό Καθεστώς των Δυνάμεων), μηχανισμό επαλήθευσης και χρονοδιάγραμμα –χωρίς να προκαταλαμβάνει τη συμφωνία για ρήτρα λήξης έναντι ρήτρας επανεξέτασης».

Με απλά λόγια, το πλαίσιο Γκουτέρες θα οδηγούσε σε κατάργηση των εγγυήσεων και του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης (με βάση το οποίο η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο), στη ραγδαία αποχώρηση του τουρκικού στρατού και μείωσή του στους 650 στρατιώτες, με ανοιχτό το ενδεχόμενο συνολικής αποχώρησης. ΟΥΔΕΠΟΤΕ στην ιστορία των συνομιλιών για το Κυπριακό υπήρξε προοπτική ολικής και ταχείας αποχώρησης του τουρκικού στρατού από την Κύπρο.

Αντί να κεφαλαιοποιήσει αυτήν την πρόταση, ο Αναστασιάδης υπονόμευσε το πλαίσιο Γκουτέρες. Ανέθεσε στους συνεργάτες του και έκαναν μια κατ’ επιλογή απομόνωση των διευκρινίσεων που τους δόθηκαν από τον Άιντα (cherry-picking το χαρακτήρισαν στα Ηνωμένα Έθνη) και συνέγραψαν ένα δικό τους πλαίσιο Γκουτέρες. Το έγγραφο αυτό, που κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από την ελληνοκυπριακή πλευρά, χωρίς καμιά διαβούλευση ή επιβεβαίωση από τα Ηνωμένα Έθνη, γράφει στην κορυφή του «UN Secretary – General». Αυτό το fake έγγραφο, που αποδόθηκε στον Γενικό Γραμματέα, είναι το πλαίσιο Γκουτέρες της 4ης Ιουλίου!

Η παραποίηση

Στις τελευταίες «αποκαλύψεις» του, ο «Φιλελεύθερος» κάνει σύγκριση του πραγματικού τάχα πλαισίου Γκουτέρες που είναι πλαστό, με το «παραποιημένο» πλαίσιο (έτσι το αναφέρει) που είναι το γνήσιο. Αυτή η πρωτοφανής παραποίηση των γεγονότων υιοθετήθηκε από τον Αναστασιάδη. Με δήλωση που υπέγραψε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, αλλά έχει έντονο το ύφος της γραφίδας του Αναστασιάδη, αναφέρεται ότι «επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά πως τα αφηγήματα που διοχέτευαν κάποιοι των παραγόντων από πλευράς Ηνωμένων Εθνών ήταν ψευδή και παραπλανητικά για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις 4 Ιουλίου, με απώτερο στόχο, από τη μια, την απαλλαγή της τουρκικής πλευράς από τις ευθύνες για το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά και, από την άλλη, τη δημιουργία ρήγματος στο εσωτερικό μέτωπο της ελληνοκυπριακής κοινότητας».

Η πρόταση κατάργησης των εγγυήσεων δεν έπεσε από τον ουρανό στο Κραν Μοντανά. Ήταν το αποτέλεσμα μιας τεράστιας διπλωματικής προσπάθειας του Έσπεν Άιντα. Ο Νορβηγός διπλωμάτης είχε έτοιμο στο χαρτοφυλάκιό του τον μηχανισμό εφαρμογής της λύσης που θα ήταν το υποκατάστατο της συνθήκης εγγυήσεως. Εκ των υστέρων, το έγγραφο αυτό αξιολογήθηκε ακόμη και από τον Νίκο Κοτζιά ως σημαντικό κεκτημένο των συνομιλιών. Όταν όμως μπήκε στο τραπέζι, ο μεν Κοτζιάς το χαρακτήρισε «περίπλοκο και ασαφές», ο δε Αναστασιάδης «συνθήκη εγγυήσεως με άλλο όνομα».

Το πλαστό και το πραγματικό πλαίσιο Γκουτέρες. Στο πλαστό μπήκε και επικεφαλίδα με την οποία αποδίδεται το κείμενο στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Το έγγραφο αυτό αποστάληκε σε διεθνείς προσωπικότητες μαζί με άλλα έγγραφα των συνομιλιών, ως τεκμήριο της καλής πίστης του Αναστασιάδη

Τα κίνητρα της Τουρκίας

Η Τουρκία συμφώνησε σε αυτό το σχέδιο διότι είχε δύο μεγάλα κίνητρα: Την ενέργεια και την αναθέρμανση των σχέσεών της με την ΕΕ, που θα έδινε ώθηση στην αναιμική οικονομία της. Ο Αναστασιάδης, δέσμιος των ρωσικών συμφερόντων που επεδίωκαν τη συνέχιση της εξάρτησης της τουρκικής οικονομίας από τη Μόσχα, αντί να κεφαλαιοποιήσει αυτή την ιστορική ευκαιρία, σκαρφιζόταν τεχνάσματα για να ξεφύγει. Μια μέρα μετά που ο Έσπεν Άιντα έδωσε τη διαβεβαίωση ότι θα αποχωρούσε τάχιστα ο τουρκικός στρατός και θα έμεναν μόνο 650 άντρες με προοπτική πλήρους αποχώρησης, ο Αναστασιάδης ζήτησε και συνάντησε μόνος του τον Τσαβούσογλου και του ζήτησε να τον διευκολύνουν να φύγει, δελεάζοντας την Τουρκία με τη λύση δύο κρατών. Αυτή και μόνο η πρωτοβουλία του Αναστασιάδη τού αφαιρεί κάθε πρόσχημα καλής πίστης και καλής θέλησης.

Οι διαρροές

Το τι έχει συμβεί στο Κραν Μοντανά αποτυπώνεται από τα εσωτερικά σημειώματα των Ηνωμένων Εθνών. Τον Νοέμβριο του 2020, όταν ανακοινώθηκε η κυκλοφορία του βιβλίου μου «Έγκλημα στο Κραν Μοντανά» και δόθηκε η πληροφορία ότι θα περιείχε πληροφορίες από έγγραφα των Ηνωμένων Εθνών, το Προεδρικό διέρρευσε στον «Φιλελεύθερο» διάφορα έγγραφα που είχαν υποκλαπεί. Ήταν μια κίνηση αντιπερισπασμού για να δημιουργήσει σύγχυση στην κοινή γνώμη. Ακριβώς το ίδιο έπραξε τις τελευταίες μέρες. Όταν άνοιξε ξανά στις προεκλογικές συζητήσεις το Κυπριακό, ο Αναστασιάδης (ή ο Χριστοδουλίδης για να εκθέσει τον Μαυρογιάννη) διέρρευσε το τελευταίο έγγραφο.

Το σχετικό δημοσίευμα στον «Φιλελεύθερο» κάλλιστα θα μπορούσε να έχει τίτλο «Πώς χάθηκε μια ευκαιρία αποχώρησης του τουρκικού στρατού». Και να εξηγεί πώς ο Έσπεν Άιντα κατόρθωσε, για πρώτη φορά από το 1974, να φέρει σχέδιο για απαλλαγή της Κύπρου από την κατοχή και με εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου σε όλο το νησί από την πρώτη μέρα. Αντί αυτού, προβλήθηκε σαν τεκμήριο συνωμοσίας και ο Άιντα σαν ένας ανέντιμος μεσολαβητής που σκευωρούσε εναντίον της Κύπρου.

Η προπαγάνδα

Η παραπληροφόρηση διά της διαστρέβλωσης του περιεχομένου των εγγράφων είναι μια κλασική μέθοδος προπαγάνδας. Όταν σε αυτήν την προσπάθεια συμμετέχει ο ίδιος ο Πρόεδρος, ο οποίος δίνει κύρος στη βιομηχανία παραπληροφόρησης, το βέβαιο αποτέλεσμα είναι η σύγχυση. Η δημοσίευση αυτούσιων των εγγράφων ουδόλως αποδυναμώνει τη δυναμική της προπαγάνδας, τουναντίον, προβάλλεται σαν άλλοθι αντικειμενικότητας. Ένα πολύ μικρό ποσοστό από τους αναγνώστες θα διαβάσει τα έγγραφα και ένα ακόμη μικρότερο έχει τη δυνατότητα να τα αναλύσει. Ο μέσος αναγνώστης μένει με τις εντυπώσεις του τίτλου της πρώτης σελίδας και εκεί είναι που γίνεται η ζημιά.

Ο ορθολογισμός απευθύνεται σε μια μικρή μειοψηφία της κοινής γνώμης και ο λαϊκισμός στις μάζες. Ο ορθολογιστής φυτεύει ένα δεντράκι και το περιμένει να μεγαλώσει. Ο λαϊκιστής είναι πυρομανής που βάζει φωτιά στα δάση. Στα ΜΜΕ, ο λαϊκισμός υπερφαλάγγισε τον ορθολογισμό και αυτό δεν είναι φαινόμενο σημερινό αλλά μια εγγενής ασθένεια. Ο πρώτος Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών που ασχολήθηκε με το Κυπριακό, Ου Θαντ, στην πρώτη του έκθεση προς στο Συμβούλιο Ασφαλείας το 1964 επεσήμανε ότι ο τοπικός Τύπος στην Κύπρο ήταν «ανεύθυνος και ανακριβής» και «με το περιεχόμενο και τον τόνο των δημοσιευμάτων του, αδιάλειπτα υποδαύλιζε τη διχόνοια στην κοινή γνώμη». Αυτή η λαίλαπα ακόμη συνεχίζεται. Οι εργολάβοι του ψεύδους και του μίσους που έφεραν τον τουρκικό στρατό στην Κύπρο και πασκίζουν για τη διαιώνιση της παρουσίας του, έχουν και το θράσος να αποκαλούν όσους τους αμφισβητούν «τουρκολάγνους»...