Στο φως άλλο ένα σκάνδαλο της κυβέρνησης Αναστασιάδη: Στο κάδρο των ερευνών πρώην υφυπουργός και δημόσιοι λειτουργοί

Νέα έκθεση απέστειλε η Ελεγκτική Υπηρεσία στην Αρχή κατά της Διαφθοράς με σκοπό να ελεγχθούν για το ενδεχόμενο κατάχρησης εξουσίας, ο πρώην υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Κόκκινος, πρώην γενικοί διευθυντές του υφυπουργείου καθώς και δημόσιοι λειτουργοί που είχαν εμπλοκή στο έργο «Ψηφιακό Πορτοφόλι- eWallet». Συγκεκριμένα, θα ελεγχθούν για αποφάσεις που λήφθηκαν ή που δεν λήφθηκαν, με σοβαρό το ενδεχόμενο, όπως υποστηρίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία, η Δημοκρατία να υποστεί ζημιές πέραν του €1,5 εκατ. Για τη συγκεκριμένη υπόθεση, η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεση της, που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα, καταγγέλλει και εξόφθαλμή διαπλοκή - σύγκρουση συμφέροντος που αποσιωπήθηκε από το υφυπουργείο.

Με το έργο «Ψηφιακό Πορτοφόλι- eWallet», όταν και εφόσον ολοκληρωθεί, οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα μέσω εφαρμογής στα κινητά τους τηλέφωνα να συνδέονται ηλεκτρονικά με κρατικές υπηρεσίες και να εξυπηρετούνται.

Τα σημαντικότερα ευρήματα

Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το έργο eWallet καταγράφονται, μεταξύ άλλων, οι εξής διαπιστώσεις επί λέξει:

1. Το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής ενήργησε κατά παράβαση των νόμων και κανονισμών περί δημοσίων συμβάσεων σε ένα σημαντικό έργο που αποτελούσε μέρος του ψηφιακού ανασχηματισμού της Κύπρου. Πραγματοποίησε, χωρίς τις δέουσες διαδικασίες, τρείς απευθείας αναθέσεις, αφήνοντας, ως εκ του αποτελέσματος το δημόσιο εκτεθειμένο και θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο την αξιοπιστία του κράτους τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επιπλέον, οι ενέργειες του υφυπουργείου για το έργο είναι πιθανόν να εμπλέξουν το δημόσιο σε δικαστικές διαμάχες, καθώς οι ιδιώτες που ανέλαβαν το έργο με απευθείας ανάθεση, με επιστολή μέσω δικηγόρου απαιτούν το συνολικό ποσό του €1.373.544 συν ΦΠΑ για τις εργασίες που, σύμφωνα με τους ίδιους, έχουν εκτελεστεί.

2. Με την αιτιολογία ότι η υλοποίηση του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου» πριν την υλοποίηση του ευρωπαϊκού είναι πολιτική απόφαση, το υφυπουργείο προχώρησε σε μη διαφανείς διαδικασίες, λαμβάνοντας αυθαίρετες αποφάσεις. Δεν διενεργήθηκε καμία εκτίμηση κόστους, καμία μελέτη κόστους-οφέλους και δεν χρησιμοποιήθηκε η συμβολή των τεχνοκρατών του αρμόδιου τμήματος του υφυπουργείου, οι οποίοι ασχολούνταν με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού πορτοφολιού. Αντίθετα μάλιστα, αγνοήθηκαν οι εισηγήσεις τους και δεν έγινε, ως έπρεπε, η νενομισμένη διαγωνιστική διαδικασία που θα έπρεπε να είχε ακολουθηθεί στην προκειμένη περίπτωση.

3. Παρά την έλλειψη επίσημης ανάθεσης σύμβασης, η ομάδα των ιδιωτών που ανέλαβε το έργο αποφάσισε για τον τρόπο υλοποίησης του eWallet, εκδίδοντας απευθείας οδηγίες στα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα/υπηρεσίες! Ωστόσο, ο τρόπος υλοποίησης σε αρκετές περιπτώσεις δεν ήταν σύμφωνος με τις πολιτικές ή/και τους κανόνες του υφυπουργείου ή του δημόσιου τομέα.

4. Η προετοιμασία για το έργο «Εθνικό Πορτοφόλι της Κύπρου», συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης σχετικών σημειωμάτων για την έγκριση της αντίστοιχης δαπάνης, καθώς και η έγκριση της διαδικασίας που θα χρησιμοποιούσε το υφυπουργείο (με απευθείας ανάθεση), πραγματοποιήθηκαν από τον συντονιστή του υφυπουργείου, ο οποίος, είχε υπό την ευθύνη του την οργάνωση και τον συντονισμό του εν λόγω έργου, και εγκρίθηκαν από τον πρώην γενικό διευθυντή του υφυπουργείου. Η συγκέντρωση εξουσίας σε δύο άτομα οδήγησε σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων που ήταν επιρρεπής στη χρήση υποκειμενικών κριτηρίων, χωρίς εχέγγυα αντικειμενικότητας και διαφάνειας.

5. Με τα σημειώματα/πρόταση που είχε ετοιμάσει αρχικά το υφυπουργείο, δινόταν παραπλανητικά η εντύπωση ότι θα αναλάμβανε το έργο η ΑΤΗΚ ενώ κάτι τέτοιο δεν ίσχυε. Η ΑΤΗΚ είχε ορισμένο ρόλο με συγκεκριμένο κόστος (€1.687.430 + ΦΠΑ) ενώ η πραγματική υπεύθυνη οντότητα ήταν η ομάδα ιδιωτών, η οποία θα πρόσφερε τις βασικές υπηρεσίες στο έργο, με υπολογιζόμενο κόστος €4.326.103 + ΦΠΑ.

6. Οι δυο εταιρείες, μέλη της ομάδας, με επιστολή που απέστειλε στις 15/12/2023 μέσω δικηγόρου απαιτούν από το υφυπουργείο το συνολικό χρηματικό ποσό ύψους €816.044 + ΦΠΑ (Εταιρεία Α: €338.800 + ΦΠΑ, Εταιρεία Β: €477.244 + ΦΠΑ). Τα υπό αναφορά ποσά, σύμφωνα με την εν λόγω επιστολή, προκύπτουν από την προφορική απευθείας ανάθεση της δημιουργίας του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου» και αφορούν στα κατ’ ισχυρισμό δεδουλευμένα για τις εργασίες που εκτελέστηκαν από τις εν λόγω εταιρείες μέχρι και τον Μάρτιο του 2023.

Σημειώνεται ότι, στο πιο πάνω αίτημα έχουν επισυναφθεί στοιχεία τα οποία περιλαμβάνουν την επικοινωνία της ομάδας τόσο με το υφυπουργείο όσο και με τα εμπλεκόμενα τμήματα/υπηρεσίες του δημοσίου, επικοινωνία που δεν διαβιβάστηκε στην Ελεγκτική Υπηρεσία όταν ζήτησε τα σχετικά στοιχεία/τεκμήρια.

Απέκρυψαν τη διαπλοκή: Συγγενοκρατία και διπλές αμοιβές

Όπως αποκάλυψε η έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και καταγράφει στην έκθεση της, ο λειτουργός του υφυπουργείου που είχε υπό την ευθύνη του την οργάνωση και τον συντονισμό τόσο του πρώτου πυλώνα του eWallet, που αφορούσε τη υλοποίηση του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου», όσο και του δεύτερου πυλώνα για «συμμετοχή του Υφυπουργείου Έρευνας στο έργο POTENTIAL», έχει πολύ στενό συγγενικό δεσμό με εκπρόσωπο της ιδιωτικής ομάδας, ο οποίος, συμμετέχει και στους δύο πιο πάνω πυλώνες. Ενώ οι προϊστάμενοι του πιο πάνω δημόσιου λειτουργού γνώριζαν για τη σχέση του λειτουργού με εκπρόσωπο της ιδιωτικής ομάδας «δεν διασφάλισαν, ως όφειλαν, το αμερόληπτο της διαδικασίας και την αποφυγή οποιασδήποτε σύγκρουσης συμφέροντος, αφήνοντας εκτεθειμένο το υφυπουργείο», καταγγέλλει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία. Αποκαλύπτοντας, παράλληλα, και τα εξής: «Ένας εκ των διευθυντών και μετόχων εταιρείας μέλους της ομάδας, εργοδοτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου λίγο πριν από την επίδειξη ενδιαφέροντος της εταιρείας του για συμμετοχή στην κοινοπραξία στην οποία θα συμμετείχε και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αυτό σημαίνει ότι, το πρόσωπο αυτό αμειβόταν τόσο από το Πανεπιστήμιο Κύπρου ως εργοδοτούμενος του, όσο και από την εταιρεία, ως διευθυντής, για το ίδιο έργο, γεγονός που καθιστά αδύνατον τον διαχωρισμό των εργασιών που διενεργούσε με τις δύο του ιδιότητες. Οι πιο πάνω ιδιάζουσες σχέσεις και καταστάσεις συνιστούν παραβίαση των Κανόνων που αφορούν τη σύγκρουση συμφέροντος που είχαν τεθεί από το πρόγραμμα POTENTIAL».

Οι καταγγελίες του τέως υφυπουργού

Όπως αναφέρει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, αποφάσισε να διερευνήσει αυτεπάγγελτα το ζήτημα μετά από δηλώσεις του τέως Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής κ. Φίλιππου Χατζηζαχαρία στα ΜΜΕ στις 7/6/2023, όπου κατήγγειλε ότι το υφυπουργείο, κατά το έτος 2022, είχε προφορικά αναθέσει σε κοινοπραξία, την οποία αποτελούσαν το Πανεπιστήμιο Κύπρου και δύο κυπριακές ιδιωτικές εταιρείες την ετοιμασία του εθνικού ψηφιακού πορτοφολιού (eWallet).

Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι, μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τον Μάιο 2024, ο τέως γενικός διευθυντής του υφυπουργείου ενημέρωσε την Ελεγκτική Υπηρεσία για την ύπαρξη εμπιστευτικών φακέλων, προτείνοντας στους λειτουργούς της Ελεγκτικής Υπηρεσίας να τους μελετήσουν πριν οριστικοποιήσουν το περιεχόμενο της έκθεσής που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.