«Εντός του φθινοπώρου θα εναρμονιστεί η εθνική νομοθεσία της χώρας μας με την ευρωπαϊκή οδηγία για την επάρκεια των μισθών που, μεταξύ άλλων, προνοεί την αξιοποίηση εργαλείων και μηχανισμών, όπως η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή, ο καθορισμός κατώτατων μισθών και η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων», τονίζει στον «Π» ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Γιάννης Παναγιώτου. Το φθινόπωρο θα ξεκινήσει και η προεργασία για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση η οποία θα αγγίξει και το ζήτημα της ενίσχυσης των ταμείων προνοίας.
Ο κ. Παναγιώτου εμφανίζεται αισιόδοξος για την ανανέωση των μεγάλων κλαδικών συμβάσεων και σημειώνει τη σύναψη νέων, όπως για τους διανομείς, και εκτιμά ότι θα γίνει αποδεκτή η πρόταση για τον στοχευμένη ελάφρυνση της αναλογιστικής μείωσης για την πρόωρη αφυπηρέτηση. Σε περίπτωση απόρριψης της πρότασης θα αναζητηθούν άλλοι τρόποι για την υποστήριξη των συνταξιούχων «που έχουν εργαστεί για μια ζωή και έχουν υποστεί το λεγόμενο πέναλτι».
Να ξεκινήσουμε με το θέμα της ανανέωσης των συλλογικών συμβάσεων. Υπάρχει μια δυστοκία στις μεγάλες κλαδικές συμβάσεις, σε τουρισμό και οικοδομική βιομηχανία. Απειλείται η εργατική ειρήνη όπως είχε συμβεί στις μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις του 2013 και σε διάφορες φάσεις κατά την προηγούμενη δεκαετία;
Η κυβέρνηση διαχειρίζεται τα εργασιακά ζητήματα σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας και τις δυνατότητες της οικονομίας. Το Υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει και προωθεί την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων μέσα από την ανανέωση των υφιστάμενων και τη συνομολόγηση νέων συμφωνιών μεταξύ των εργαζόμενων και των εργοδοτών. Εκτιμώ ότι μέσα από τον κοινωνικό διάλογο και την κυβερνητική μεσολάβηση, οι μεγάλες κλαδικές συμβάσεις που εκκρεμούν, σύντομα θα ανανεωθούν. Η μεσολαβητική πρόταση που έθεσα ενώπιον των εργοδοτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων της οικοδομικής βιομηχανίας για την ανανέωση της συλλογικής σύμβασης του κλάδου που εκκρεμεί από το 2022, έχει ήδη γίνει αποδεκτή από τις συντεχνίες και αναμένω την τελική απάντηση των εργοδοτών εντός των επόμενων ημερών, ενώ αισιοδοξώ ότι το αποτέλεσμα θα είναι θετικό. Η συλλογική σύμβαση της τουριστικής βιομηχανίας έληξε πριν από μερικούς μήνες. Για την ανανέωσή της ακολουθούνται οι διαδικασίες που προνοούνται στον Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων, και εφόσον χρειαστεί θα παρέμβω προσωπικά ώστε να υποβοηθηθεί ο διάλογος και η κατάληξη σε συμφωνία. Η διασφάλιση της ομαλότητας και της σταθερότητας στο εσωτερικό της χώρας μας έχει πολλαπλάσια προστιθέμενη αξία στην παρούσα συγκυρία, όπου το εξωτερικό περιβάλλον είναι αβέβαιο και ρευστό, και είμαι σίγουρος ότι όλες οι πλευρές θα λειτουργήσουν εποικοδομητικά, επιβεβαιώνοντας τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα που τις χαρακτηρίζει διαχρονικά.
Συλλογικές συμβάσεις
Σε αυτές τις συνθήκες, πώς μπορεί να επιτευχθεί η αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων με συλλογική σύμβαση; Ο οδικός χάρτης που ετοιμάζεται, προς ποια κατεύθυνση κινείται;
Εντός του φθινοπώρου θα εναρμονιστεί η εθνική νομοθεσία της χώρας μας με την ευρωπαϊκή οδηγία για την επάρκεια των μισθών που, μεταξύ άλλων, προνοεί την αξιοποίηση εργαλείων και μηχανισμών, όπως η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή, ο καθορισμός κατώτατων μισθών και η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων. Στο μεσοδιάστημα και σε συνέχεια όσων ανέφερα για την ανανέωση των μεγάλων κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, ήδη ανανεώνονται αρκετές επιχειρησιακές και συλλογικές συμβάσεις με βελτιωμένα ωφελήματα για τους εργαζόμενους σύμφωνα με τις δυνατότητες των επιχειρήσεων και των οργανισμών, όπως π.χ. η συλλογική σύμβαση στην Ελληνική Τράπεζα που εκκρεμούσε από το 2018. Παράλληλα, συμφωνούνται νέες σημαντικές συμβάσεις, όπως π.χ. η σύμβαση για τους διανομείς και η σύμβαση για τους ηλεκτρολόγους μηχανολόγους, με την ουσιαστική συμβολή του Υπουργείου Εργασίας. Η καλύτερη ρύθμιση της αγοράς εργασίας είναι αμοιβαία επωφελής, τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία, και ο κοινωνικός διάλογος είναι απαραίτητος για την αγαστή λειτουργία των εργασιακών σχέσεων.
Μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα η σύναψη σύμβασης για τους διανομείς; Προκάλεσε έκπληξη η συγκεκριμένη εξέλιξη.
Το Υπουργείο Εργασίας λειτούργησε μεσολαβητικά και τα στελέχη του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων συνέβαλαν καταλυτικά για τη σύναψη της συλλογικής σύμβασης για τους διανομείς. Η συνομολόγηση της σύμβασης για τους διανομείς αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποτελεσματικής λειτουργίας του κοινωνικού διαλόγου, που μπορεί να αξιοποιηθεί ως μια πανευρωπαϊκή καλή πρακτική για την οποία θα ενημερώσω τους Ευρωπαίους ομολόγους μου. Ο ρόλος των διανομέων είναι πολύ σημαντικός και επειδή ως εργαζόμενοι είναι εκτεθειμένοι σε κινδύνους διαφόρων ειδών, η διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών για την εργασία τους είναι απαραίτητη για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας, για την αντιμετώπιση της αδήλωτης και παράνομης εργασίας, για τη σωστή διαχείριση της προόδου της τεχνολογίας, και για την εξασφάλιση των ελάχιστων ικανοποιητικών απολαβών.
Η επάρκεια των συντάξεων
Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας (ΣΟΑΚ) έχει χαρακτηρίσει επείγουσα την ανάγκη ενίσχυσης της επάρκειας των συντάξεων διαφορετικά θα βρούμε μπροστά μας ένα μεγάλο πρόβλημα. Το ΣΟΑΚ έχει προτείνει, μεταξύ άλλων, την εγγραφή όλων των εργαζομένων του ιδιωτικού σε ταμείο προνοίας ή κάποιο πολύ-επιχειρησιακό σχέδιο. Κατ' αρχάς υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί στο μέλλον μια μεγάλη μάζα φτωχών συνταξιούχων;
Το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας προνοεί τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για την ενίσχυση της επάρκειας των συντάξεων και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το χρονικό ορόσημο που έχουμε θέσει για την κατάθεση των νομοσχεδίων για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση στη Βουλή των Αντιπροσώπων, είναι ο Δεκεμβρίος του 2025, ενώ εντός του ερχόμενου Σεπτέμβριου θα ξεκινήσει η σχετική προεργασία. Η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση βασίζεται σε τέσσερεις βασικούς στόχους. Στη βελτίωση των συνταξιοδοτικών απολαβών για τους εισφορείς στο ΤΚΑ, στην επικαιροποίηση των παροχών του ΤΚΑ, στον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του ΤΚΑ και στην αναβάθμιση των Ταμείων Προνοίας στο πλαίσιο του δεύτερου ασφαλιστικού πυλώνα.
Ποιες οι σκέψεις σας για τον δεύτερο πυλώνα; Πρέπει να γίνει υποχρεωτικός;
Υπάρχουν διεθνείς και ευρωπαϊκές καλές πρακτικές που θα αξιοποιηθούν με την καθοδήγηση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασιας, ώστε να τεθούν ενώπιον των κοινωνικών εταίρων για εκτενή διάλογο και διαπραγμάτευση.
Αδήλωτη εργασία. Προωθείται την ηλεκτρονική απογραφή. Θα πάτε πιο μακριά, αξιοποιώντας την τεχνολογία, όπως η εισαγωγή ψηφιακής κάρτας εργασίας;
Καταταθέσαμε ήδη τρία νομοσχέδια στη Βουλή για την καλύτερη αντιμετώπιση της παράνομης και αδήλωτης εργασίας, ένα από τα οποία προνοεί την ψηφιακή απογραφή όλων των εργαζομένων. Επιπρόσθετα, θέλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία μέσα από την ψηφιακή κάρτα εργασίας, και γι' αυτό τον λόγο έχει συμπεριληφθεί σχετική δέσμευση στη μεσολαβητική πρόταση για την ανανέωση της κλαδικής συλλογικής σύμβασης στην οικοδομική βιομηχανία.
Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η κατάληξη της πρωτοβουλίας σας σχετικά με την αναλογιστική μείωση με το πέναλτι του 12%;
Υποσχεθήκαμε στους πολίτες ότι κατόπιν αναλογιστικής μελέτης για τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων θα διαμορφώναμε πρόταση για τη στοχευμένη ελάφρυνση της αναλογιστικής μείωσης για την πρόωρη αφυπηρέτηση, και αυτό ακριβώς πράξαμε. Εάν η πρόταση της κυβέρνησης για στοχευμένη ελάφρυνση δεν παρεμποδιστεί, τότε θα επωφεληθούν άμεσα πέραν των 11.000 συνταξιούχων με περίπου 800 ευρώ ετησίως. Εάν η πρόταση της κυβέρνησης παρεμποδιστεί, τότε δυστυχώς θα συνεχίσει να ισχύει η υφιστάμενη κατάσταση της επιβάρυνσης όλων των συνταξιούχων με το λεγόμενο πέναλτι. Σε αυτή την περίπτωση, θα αναζητήσουμε άλλους τρόπους για να υποστηρίξουμε τους συνταξιούχους που έχουν εργαστεί για μια ζωή και έχουν υποστεί το λεγόμενο πέναλτι. Όμως, πιστεύω ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση ευρείας συναίνεσης και εκτιμώ ότι θα αξιοποιηθούν από όλους.
Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις κάποιοι εργοδότες σας χαρακτηρίζουν «κόκκινο Γιάννη», ενώ κάποιες συντεχνίες σας επικρίνουν ότι δεν τις λαμβάνετε υπόψη και δεν εισακούετε τις εισηγήσεις τους. Πώς βλέπετε τον εαυτό σας σε αυτή τη «μάχη» μεταξύ των κοινωνικών εταίρων;
Ως υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων υπηρετώ το δημόσιο συμφέρον και εφαρμόζω την ανθρωποκεντρική πολιτική της κυβέρνησης. Η κριτική είναι πάντοτε ωφέλιμη και καλοδεχούμενη, ιδιαίτερα όταν είναι καλόπιστη και εποικοδομητική. Ωστόσο, μερικές φορές, αναλόγως της πηγής από την οποία προέρχεται η αρνητική κριτική, μπορεί να λειτουργεί επιβεβαιωτικά για την ορθότητα των πολιτικών που υποστηρίζουμε και υλοποιούμε.
Εκλογές και πολιτικό περιβάλλον
Είχαμε πρόσφατα ένα εκλογικό αποτέλεσμα, στις ευρωεκλογές, που ως κυβέρνηση το προσπεράσατε, αλλά βουβές εκλογές δεν υπάρχουν, ειδικά για μια κυβέρνηση. Οι πολίτες δεν επιβράβευσαν τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. Ως πολιτικό πρόσωπο, πώς αξιολογείτε το μήνυμα της κάλπης;
Τα μηνύματα της κοινωνίας ήταν ξεκάθαρα, τόσο στις προεδρικές εκλογές όσο και στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις των ευρωεκλογών και των δημοτικών εκλογών. Οι πολίτες απαιτούν τη μετάβαση σε μια νέα πολιτική εποχή, όπου η ενότητα και η συνεργασία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της χώρας και των προβλημάτων της καθημερινότητας θα αντικαταστήσουν τις ατελέσφορες αντιπαραθέσεις, τις μικρομομματικές σκοπιμότητες και τις προσωπικές ατζέντες. Προέρχομαι πολιτικά από τον χώρο του Κέντρου και γνωρίζω τις δυνατότητες και τις προοπτικές που διαθέτει, αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητα της συμβολής των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου. Η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα θα επανακτηθεί όταν οι πολίτες κρίνουν πως οι πολιτικοί μπορούν να τους εκπροσωπούν αποτελεσματικά και να ανταποκρίνονται ουσιαστικά στις προσδοκίες τους.
Σε άλλες χώρες ένα κακό αποτέλεσμα προκάλεσε εξελίξεις, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γαλλία. Στην Κύπρο βλέπουμε μια ακινησία. Είναι φυσιολογική;
Στην πολιτική δεν υπάρχει ποτέ ακινησία, αφού, όπως θα το έθετε και ο Νίκος Καββαδίας, πάντα βρίσκεται σε αιώνια εναλλαγή. Όμως, σημείο αναφοράς για τη σταθερότητα και την ομαλότητα μέσα απο τη ρευστότητα που χαρακτηρίζει την εποχή μας, είναι η κυβέρνηση της χώρας που υλοποιεί μεθοδικά το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας.
