Κακά μαντάτα για το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό, αφού μετά από ένα διάστημα έντονων και δημόσιων αντιπαραθέσεων μεταξύ της κυπριακής πλευράς και της κινεζικής κοινοπραξίας CMC που ανέλαβε την κατασκευή του τερματικού στο Βασιλικό, η κατασκευάστρια εταιρεία ανακοίνωσε χθες τον τερματισμό της σύμβασης για την κατασκευή του πολυδάπανου έργου. Μια εξέλιξη που δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, αφού όπως αποκάλυψε ο «Π», ήδη από τον περασμένο Μάιο (ρεπορτάζ στις 29 Μαΐου με τίτλο «Ασκήσεις επί χάρτου για επικείμενο διαζύγιο»), η διαδικασία του διαζυγίου άρχισε εδώ και περίπου δύο μήνες.
Η κοινοπραξία εξαπέλυσε την ίδια ώρα επίθεση εναντίον της κυπριακής πλευράς (ETΥΦΑ), υποστηρίζοντας ότι έπειτα από χρόνια εργασίας χωρίς τις ενδεδειγμένες ή έγκαιρες πληρωμές από την ETΥΦΑ και έχοντας κάνει εξαιρετικές προσπάθειες για να υπάρξει μια μέση λύση με την ΕΤΥΦΑ, συμπεριλαμβανομένων επανειλημμένων προσπαθειών από την ανώτερη διοίκηση και μέσω διπλωματικών οδών για την εξεύρεση αμοιβαίως αποδεκτού συμβιβασμού, η CMC (κινεζική κοινοπραξία) δεν έχει άλλη εναλλακτική από το να τερματίσει τη σύμβασή της με την ΕΤΥΦΑ για το έργο του Τερματικού Σταθμού Παραλαβής και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στο Βασιλικό. Σύμφωνα με την κοινοπραξία, η απόφασή της για τερματισμό της σύμβασης ισχύει από χθες, 18 Ιουλίου.
Αντιστρέφει τα πυρά
Η CMC αντιστρέφει παράλληλα τις επικρίσεις περί «έλλειψης εμπειρίας» σε τέτοιου είδους έργα, εκφράζοντας τη θέση ότι η ΕΤΥΦΑ και η ομάδα συμβούλων που προσέλαβε για αυτό το έργο, «είχαν μικρή έως καθόλου σχετική εμπειρία σε ό,τι αφορά τα βασικά στοιχεία για την υλοποίηση ενός έργου αυτού του είδους: πετρέλαιο και φυσικό αέριο, έργα EPC (μηχανικός σχεδιασμός, ανάθεση συμβάσεων και κατασκευές) και μετατροπή ενός μεταφορέα LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) σε FSRU (πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης)».
Πρόσθετες εργασίες
Η CMC επικρίνει μάλιστα την ΕΤΥΦΑ ότι από την αρχή του έργου ζήτησε από τη CMC να εκτελέσει πρόσθετες και εξωσυμβατικές εργασίες, περιττές ή/και ακατάλληλες για εγκατάσταση εισαγωγής, όπως επίσης και να προβεί σε σχεδιασμό και κατασκευή εξαγωγικής εγκατάστασης.
«Πρόκειται προφανώς για εργασία εκτός της σύμβασης και εκτός του πλαισίου του έργου που συμφώνησε να χρηματοδοτήσει η ΕΕ», αναφέρει η CMC, υποστηρίζοντας πως είναι αξιοσημείωτο ότι κανείς από την κυβέρνηση, ακόμη και εντός της ΕΤΥΦΑ, δεν μπορεί να δικαιολογήσει γιατί χρειάζεται εγκατάσταση εξαγωγής LNG, καθώς δεν υπάρχουν μονάδες παραγωγής LNG και αποθήκευσης LNG στο νησί, ούτε υπάρχουν σχέδια για την κατασκευή τους.
Η κινεζική κοινοπραξία κατηγορεί την ΕΤΥΦΑ και για «εργαλειοποίηση» των πληρωμών και για «εκφοβισμό» της CMC με αδικαιολόγητες απειλές, πολλές από τις οποίες η ίδια και οι εκπρόσωποί της έχουν επαναλάβει στον Τύπο. Σύμφωνα με την κοινοπραξία, «η ΕΤΥΦΑ ανάγκασε τη CMC να χρηματοδοτήσει και να παραδώσει ένα έργο που είναι ουσιαστικά διαφορετικό, και πολύ πιο περίπλοκο και ακριβό από αυτό που χρηματοδότησε η ΕΕ, και η CMC υπέγραψε να παραδώσει». Από τον Φεβρουάριο του 2021 έως τον Ιούλιο του 2022, η ΕΤΥΦΑ, σύμφωνα με την κοινοπραξία, «έχει καταβάλει κάθε προσπάθεια να παρακρατήσει όλες τις πληρωμές, απαιτώντας από τη CMC να αποδεχθεί τα παράλογα και εκτός σύμβασης αιτήματά της».
Προσθέτει πως «αντί να αναλάβει την ευθύνη και να συνεργαστεί με τη CMC για την εξεύρεση λύσης σε αυτό το πρόβλημα, η ΕΤΥΦΑ καθυστέρησε να ενημερώσει την κυπριακή κυβέρνηση για περισσότερο από έναν χρόνο, και μόνο με τις προσπάθειες της CMC και την παρουσίαση στην τότε υπουργό Ενέργειας Νατάσα Πηλίδη, εμφανίστηκε η πραγματική κατάσταση, ενώ ακόμη και σήμερα η ΕΤΥΦΑ παραμένει σε άρνηση».
Πλωτή μονάδα
Στο επίκεντρο και το πλοίο (πλωτή μονάδα) FSRU «Προμηθέας», με την κινεζική κοινοπραξία CMC να σημειώνει πως η ΕΤΥΦΑ απέτυχε να συνεργαστεί μαζί της για να παραλάβει την πλωτή μονάδα «Προμηθέας».
Σύμφωνα με την κοινοπραξία, «η ΕΤΥΦΑ επέμενε στην ταχεία ανάληψη της ιδιοκτησίας του ΕΤΥΦΑ Προμηθέας τον Ιούνιο του 2022 και το πλοίο πιστοποιήθηκε από το Lloyd's Register ως έτοιμο να πλεύσει ήδη από τον Ιανουάριο του 2024». Ωστόσο, επιμένει η κοινοπραξία, «έκτοτε, η ETYFA δημιούργησε εμπόδια για να καθυστερήσει την αναχώρησή του από την Κίνα και δεν κατάφερε να κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε να αρχίσει να κερδίζει σημαντικά ποσά για τον λαό της Κύπρου, με το να το θέσει σε εμπορική λειτουργία στην παγκόσμια αγορά ενέργειας είτε ως μεταφορέα LNG είτε ως FSRU για άλλο έργο».
Αναφέρεται ακόμη ότι μετά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2024 με τον Πρόεδρο και με τον υπουργό Ενέργειας, η CMC είχε ελπίδες ότι το σημερινό αδιέξοδο θα μπορούσε να επιλυθεί. «Βασιζόμενη σε υποσχέσεις για αλλαγή της συμπεριφοράς της ΕΤΥΦΑ, επαναξιολόγηση των έργων της προβλήτας από ανεξάρτητο τρίτο μέρος και ταχεία έκδοση βίζας σε Κινέζους εργάτες, η CMC ήρε την αναστολή λόγω μη πληρωμής και συνέχισε τις χερσαίες εργασίες στο Βασιλικό. Δυστυχώς, η ΕΤΥΦΑ αρνήθηκε να τηρήσει τις δεσμεύσεις της δικής της κυβέρνησης», προστίθεται.
Η CMC σημειώνει πως παρά τις υποσχέσεις που δόθηκαν από τον υπουργό Ενέργειας τον Μάρτιο, δεν έχει λάβει ακόμη καμία πληρωμή για το έργο της το 2024, υποστηρίζοντας πως «αυτή δεν είναι παρά η τελευταία παράλειψη σε μια ιστορία 4 ετών που χαρακτηρίζεται από παράνομες παρακρατήσεις και καθυστερημένες πληρωμές».
Σύμφωνα μάλιστα με την κοινοπραξία, «κανένας εργολάβος δεν μπορεί να αναμένεται να εργάζεται επ' αόριστον με πίστωση. Δεν ήταν αυτή η συμφωνία στην οποία υπέγραψε η CMC. Δεν ήταν η συμφωνία που συμφώνησε να χρηματοδοτήσει η ΕΕ».
Διαφορετική ανάγνωση
Οι πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι κατά τη διαβούλευση που βρισκόταν σε εξέλιξη τους τελευταίους δύο μήνες μεταξύ της κυπριακής πλευράς και της κινεζικής κοινοπραξίας με στόχο την παραλαβή του πλοίου «Προμηθέας» και τον ταυτόχρονο αμοιβαίο τερματισμό της σύμβασης, «φαινόταν φως στην άκρη του τούνελ». Ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, «μόλις πλησιάζαμε σε συμφωνία για παραλαβή του πλοίου και φιλικό τερματισμό της σύμβασης, η κινεζική κοινοπραξία άλλαζε στάση», με αποκορύφωμα τη χθεσινή ανακοίνωση για τερματισμό της σύμβασης.
Η κυπριακή πλευρά θεωρεί ωστόσο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι ο τερματισμός της σύμβασης αποτελεί την «αρχή της λύσης του προβλήματος», αφού η κατάσταση δεν ήταν δυνατόν να συνεχιστεί με αυτόν τον τρόπο. Το έργο τίθεται πλέον υπό τη διαχείριση της ΕΤΥΦΑ που επεξεργάζεται τα επόμενα βήματα.
Δεσμώτης ο … «Προμηθέας»…
Οι αναλυτές εκτιμούν πάντως ότι η κοινοπραξία, που σκληραίνει τη στάση της, διεκδικεί πλέον σε «πακέτο» όλα όσα θεωρεί ότι της οφείλει η Κυπριακή Δημοκρατία, την ώρα που τρέχει και η διαδικασία ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου στο Λονδίνο, στο πλαίσιο της οποίας η κινεζική κοινοπραξία διεκδικεί πέραν των 200 εκατ. ευρώ επιπλέον. Μιλώντας στον «Π», ο ειδικός σε θέματα ενέργειας Χαράλαμπος Έλληνας εξέφρασε τη θέση ότι με βάση την ανακοίνωση της κοινοπραξίας, και την ανοικτή πλέον αντιπαράθεση, φαίνεται ότι η εταιρεία διεκδικεί μεγάλες απαιτήσεις σε όλα τα μέτωπα. Μεγάλη ανησυχία εξέφρασε ο Χαράλαμπος Έλληνας και για το πλοίο FSRU «Προμηθέας», το οποίο συνεχίζει να βρίσκεται αγκυροβολημένο σε λιμάνι της Κίνας. Σύμφωνα με τον ειδικό, «αν το πλοίο Προμηθέας γίνει μέρος των απαιτήσεων της εταιρείας, δεν θα έχουμε πρόσβαση στις υπηρεσίες της πλωτής μονάδας μέχρι να βρεθεί ολική λύση».
