Σαφή κατεύθυνση για την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα, τα οποία παραμένουν σε επίπεδα υψηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, έστειλε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Χριστόδουλος Πατσαλίδης.
Η μείωση των ΜΕΔ στα επίπεδα του 2% θα περιορίσει περαιτέρω τους κινδύνους στην κυπριακή οικονομία, διευκολύνοντας τις αναβαθμίσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους οίκους αξιολόγησης, θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη καθώς θα δημιουργηθεί χώρος για νέες δανειοδοτήσεις και θα επιτρέψει μειώσεις στο ύψος των δανειστικών επιτοκίων, λόγω του μειωμένου ρίσκου.
Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, το ρίσκο και άρα τα επιτόκια θα μπορούσαν να μειωθούν περαιτέρω με την απρόσκοπτη εφαρμογή του υφιστάμενου πλαισίου για τη διαχείριση των ΜΕΔ.
Στην Ολλανδία, όπου η ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων σε περιπτώσεις αθέτησης ολοκληρώνεται σε λιγότερο από 12 μήνες, τον Απρίλιο το μέσο επιτόκιο στα υφιστάμενα στεγαστικά δάνεια είναι 2,59% και στα νέα με διάρκεια αποπληρωμής άνω των δέκα ετών 3,35%. Στην Κύπρο, τον Μάρτιο το επιτόκιο νέων στεγαστικών δανείων με διάρκεια άνω των πέντε ετών ήταν 4,63%.
Βαρίδι
Στα τέλη Μαρτίου ο δείκτης ΜΕΔ προς το σύνολο των χορηγήσεων ήταν 7,3% ή €1,8 δις, από 7,9% ή €1,9 δις στο τέλος Δεκεμβρίου, όταν στην ευρωζώνη ήταν στο 1,8% στα τέλη του 2023. Αποδεκτά επίπεδα ΜΕΔ είναι κάτω από 3%.
Πρέπει να προσέξουμε και να φτάσουμε στον μέσο όρο της ευρωζώνης, δεν έχουμε την πολυτέλεια να βρισκόμαστε εκτός του μέσου όρου, δεν βγήκαμε από το δάσος, υπέδειξε ο κ. Πατσαλίδης.
Το πρόβλημα εντοπίζεται στις μικρότερες τράπεζες, οι οποίες βρίσκονται σε μειονεκτικότερη θέση σε σχέση με τις μεγαλύτερες τράπεζες σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις ΜΕΔ. Εκτός τραπεζών βρίσκονται ΜΕΔ ύψους 21 δις, τα οποία προέρχονται από την Τράπεζα Κύπρου, την Ελληνική Τράπεζα και τον πρώην Συνεργατισμό.
Μικρά πακέτα ΜΕΔ, μερικών δεκάδων εκατ. ευρώ, τιμολογούνται σε χαμηλότερες τιμές, γεγονός που λειτουργεί ως αντικίνητρο για την πώλησή τους. Η οργανική διαχείριση, δηλαδή τα δάνεια να τύχουν διαχείρισης εσωτερικά, είναι αποδοτικότερη για τις τράπεζες, αλλά απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Στην οργανική διαχείριση λειτουργεί υποστηρικτικά το τρέχον περιβάλλον κερδοφορίας.
«Αξιοποιούν την κερδοφορία τους και τα έσοδα από την πλεονάζουσα ρευστότητα για να επιταχύνουν τη διαχείριση των ΜΕΔ, απορροφώντας τους κραδασμούς από την αναδιάρθρωση των δανείων», ανέφερε ο κ. Πατσαλίδης.
Δεν είναι εύκολο, είναι ένα ρίσκο για την οικονομία και είναι εκεί, χωρίς όμως να δημιουργεί πρόβλημα στην οικονομία, προσέθεσε, χαρακτηρίζοντας το υφιστάμενο ύψος των ΜΕΔ (συμπεριλαμβανομένων των ΜΕΔ στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων) ως βαρίδι για την οικονομία και την ανάπτυξη.
«Όλοι όσοι χρωστούν δεν έχουν πρόσβαση σε δανεισμό. Η ανάπτυξη θα ήταν ισχυρότερη (με χαμηλότερο δείκτη ΜΕΔ)», είπε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, καθώς θα ήταν ισχυρότερη η πιστωτική επέκταση.
Ενοίκιο Έναντι Δόσης
Υποστηρικτικά στην προσπάθεια μείωσης των ΜΕΔ λειτουργεί και η ανταπόκριση των δανειοληπτών στο Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης.
Η ΚΕΔΙΠΕΣ, ως ο φορέας υλοποίησής του Σχεδίου, έχει παραλάβει περίπου 2.000 αιτήσεις. Από αυτές, 1.382 αιτήσεις έχουν περάσει τον αρχικό έλεγχο επιλεξιμότητας και αυτή την περίοδο τα ακίνητα υποβάλλονται σε τεχνική δέουσα επιμέλεια, προς επιβεβαίωση της επιλεξιμότητάς τους, σύμφωνα με τους όρους του Σχεδίου. Ταυτόχρονα, έχει αρχίσει η ενημέρωση των αιτητών που έχουν απορριφθεί καθώς δεν πληρούσαν τα αρχικά κριτήρια επιλεξιμότητας για ένταξη στο Σχέδιο.
Η αρχική εκτίμηση προσδιόριζε σε περίπου 2.500 τους επιλέξιμους δικαιούχους. Με το σχέδιο δίνεται λύση σε ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα, αλλά και αίρονται τα εμπόδια για να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα σε βάρος των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Τα ΜΕΔ στην Κύπρο
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, ο δείκτης κάλυψης των ΜΕΔ με προβλέψεις επισφάλειας αυξήθηκε στο 53,3% ή €0,9 δις στο τέλος Μαρτίου 2024 σε σύγκριση με 49,5% ή €0,9 δις στο τέλος Δεκεμβρίου 2023.
H μείωση των ΜΕΔ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 οφείλεται, με σειρά σημαντικότητας, στους εξής παράγοντες: 1) σε πώληση δανειακών χαρτοφυλακίων ΜΕΧ, 2) σε διαγραφές χορηγήσεων (διενεργούνται είτε στα πλαίσια αναδιαρθρώσεων και, συνήθως, αφορούν ποσά για τα οποία προϋπάρχουν προβλέψεις επισφάλειας στους λογαριασμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων είτε αφορούν μη συμβατικές «λογιστικές» διαγραφές έναντι ποσών που περιλαμβάνονται ήδη στις προβλέψεις,) και 3) σε αποπληρωμές δανείων [συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών ανταλλαγής χρέους με στοιχεία ενεργητικού (ακίνητη περιουσία)].
Η μείωση των ΜΕΧ οφείλεται επίσης και σε θετικές μετακινήσεις δανείων που έχουν επιτυχώς αναδιαρθρωθεί και επανενταχθεί στην κατηγορία των εξυπηρετούμενων χορηγήσεων μετά το πέρας της περιόδου επιτήρησης/παρακολούθησης.
Οι συνολικές χορηγήσεις των Αδειοδοτημένων Πιστωτικών Ιδρυμάτων μέχρι το τέλος Μαρτίου 2024 που έτυχαν αναδιάρθρωσης ανέρχονταν στο €1,5 δις., από τις οποίες χορηγήσεις ύψους €0,8 δις. εξακολουθούν να περιλαμβάνονται στις ΜΕΧ.
Συνολικά για τον τραπεζικό τομέα ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι πορεύεται πολύ καλά με υψηλούς δείκτες κεφαλαίου, μεγάλους δείκτες απόδοσης ιδίων κεφαλαίων, υψηλή ρευστότητα και σημαντική βελτίωση των στοιχείων ενεργητικού.
