Υπάρχει κίνδυνος πολυπλοκότητας στη διαχείριση των ΜΕΔ

Το νέο πλαίσιο για την πώληση και διαχείριση πιστωτικών διευκολύνσεων που έχει ετοιμάσει το Υπουργείο Οικονομικών για την εναρμόνιση της Κύπρου με την ευρωπαϊκή οδηγία 2021/2167 για τους διαχειριστές πιστώσεων και τους αγοραστές πιστώσεων φέρνει πολυπλοκότητα, αυξημένο διοικητικό κόστος και δεν θα φέρει νέους επενδυτές στην κυπριακή αγορά.

Αυτό τονίζουν οι εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης πιστώσεων οι οποίες σημειώνουν τα προβλήματα που θα προκύψουν από την ύπαρξη δύο θεσμικών πλαισιών για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ): τα υφιστάμενα ΜΕΔ να διέπονται από την υφιστάμενη νομοθεσία και τα νέα από την προτεινόμενη νομοθεσία. Το πακέτο των νομοσχεδίων για την εναρμόνιση με την οδηγία 2021/2167 έχει εισαχθεί για συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών όπου και διατυπώθηκαν οι αντιρρήσεις.

Ειδικότερα, ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εξαγοράς Πιστώσεων και Διαχειριστριών Εταιρειών Πιστωτικών Διευκολύνσεων (ΣΕΔΠ) εξέφρασε την έντονη διαφωνία του για τη διατήρηση του υφιστάμενου περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου που θα καλύπτει μόνο τα υφιστάμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια («ΜΕΔ»), που βρίσκονται ήδη εκτός του τραπεζικού συστήματος και έχουν μεταβιβαστεί σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Εισηγείται την κατάργησή του με την εισαγωγή του εναρμονιστικού Νόμου, για τους εξής λόγους:

Οι αγοραστές και διαχειριστές πιστώσεων που ήδη έχουν αγοράσει και διαχειρίζονται ΜΕΔ και κατ’ επέκταση δραστηριοποιούνται στη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν τον υφιστάμενο νόμο για τα δάνεια που ήδη κατέχουν (legacy cases). Αντίθετα, για τυχόν νέα δάνεια που θα αποκτήσουν από Αδειοδοτημένα Πιστωτικά Ιδρύματα μετά την ψήφιση του εναρμονιστικού νόμου, θα υποχρεούνται να εφαρμόζουν τον εναρμονιστικό νόμο. Θα δημιουργηθούν ουσιαστικά δύο παράλληλα νομικά πλαίσια εντός των οποίων θα καλούνται να λειτουργούν οι αγοραστές και διαχειριστές πιστώσεων στην Κύπρο, εφαρμόζοντας το ένα ή το άλλο αναλόγως του πότε αποκτήθηκαν τα δάνεια. Αυτό θα προκαλέσει αχρείαστη πολυπλοκότητα, ασάφεια και περιττό διοικητικό κόστος τόσο για τους υφιστάμενους αγοραστές και διαχειριστές, αλλά και για τις εποπτικές αρχές.

Οι υφιστάμενοι αγοραστές πιστώσεων που απέκτησαν πιστωτικές διευκολύνσεις με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, αναλαμβάνοντας ΜΕΔ ύψους 22 δις ευρώ (legacy cases), βοηθώντας έτσι στην απομόχλευση των υψηλών αποθεμάτων ΜΕΔ που είχαν τα πιστωτικά ιδρύματα και κατά συνέπεια στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Κύπρο, θα τυγχάνουν δυσμενούς διάκρισης σε σχέση με τους νέους αγοραστές πιστώσεων που θα αγοράζουν δάνεια με βάση τον νέο εναρμονιστικό νόμο. Συγκεκριμένα, οι τελευταίοι, με βάση τον εναρμονιστικό νόμο, δεν θα υπόκεινται σε αδειοδότηση από την αρμόδια αρχή, ούτε σε υποχρεώσεις ελάχιστου κεφαλαίου και διαδικασιών εσωτερικής διακυβέρνησης, ενώ οι υφιστάμενοι αγοραστές των λεγόμενων legacy cases θα συνεχίσουν να είναι αδειοδοτημένοι και εποπτευόμενοι με βάση τον υφιστάμενο εθνικό νόμο.

Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή οδηγία έχει στόχο να θεσπίσει κοινά πρότυπα στη διαχείριση των ΜΕΔ για να διευκολύνει τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς ΜΕΔ. Η εμπειρία από την κρίση στην ευρωζώνη έδειξε ότι η αγορά ΜΕΔ από εξειδικευμένες εταιρείες είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη διαχείριση των «κόκκινων δανείων» με οφέλη για τις οικονομίες, συνολικά. Πρόσθετα, η ύπαρξη ανταγωνισμού στη διαχείριση των ΜΕΔ αποβαίνει υπέρ και των δανειοληπτών, καθώς αυξάνεται η αξία των χαρτοφυλακίων των δανείων.

Η οδηγία

Το προοίμιο της οδηγίας αναφέρει ότι «σήμερα, οι αγοραστές πιστώσεων και οι διαχειριστές πιστώσεων δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα οφέλη της εσωτερικής αγοράς, λόγω των εμποδίων που θέτουν τα αποκλίνοντα εθνικά καθεστώτα, ελλείψει ειδικού και συνεκτικού ρυθμιστικού και εποπτικού καθεστώτος. Οι αγοραστές πιστώσεων που αγοράζουν πιστώσεις που εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα δεν ρυθμίζονται σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ σε άλλα υπόκεινται σε διάφορες απαιτήσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμούν με απαίτηση απόκτησης άδειας λειτουργίας ως πιστωτικού ιδρύματος. Κατά συνέπεια, οι αγοραστές πιστώσεων δραστηριοποιούνται σε περιορισμένο αριθμό κρατών μελών, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός στην εσωτερική αγορά να είναι ισχνός, καθώς ο αριθμός ενδιαφερόμενων αγοραστών πιστώσεων παραμένει χαμηλός. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα, η δευτερογενής αγορά για τα ΜΕΔ να μην λειτουργεί αποτελεσματικά…».

Δηλαδή, ο Ευρωπαίος νομοθέτης, μέσα από την οδηγία, επιδιώκει να εναρμονίσει τις απαιτήσεις αδειοδότησης των διαχειριστών πιστώσεων, οι οποίοι και βρίσκονται σε συνεργασία και καθημερινή επικοινωνία με τους οφειλέτες/καταναλωτές, καθώς και τη διαχείριση των δανειακών συμβάσεων.

Λιγότερος ανταγωνισμός

Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι ένα διπλό θεσμικό καθεστώς θα λειτουργεί ως αντικίνητρο στην περαιτέρω πώληση των Legacy Cases, αφού μόνο αδειοδοτημένοι αγοραστές από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου θα μπορούν να τα αγοράζουν, μειώνοντας δραστικά τον ανταγωνισμό.

Ο ΣΕΔΠ εξηγεί ότι ο διαχωρισμός του θεσμικού πλαισίου θα έχει ως αποτέλεσμα να μην απαιτείται η αδειοδότηση επενδυτών που ενδιαφέρονται για την αγορά νέων πιστωτικών διευκολύνσεων από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ενώ επενδυτές που ενδιαφέρονται για την αγορά legacy loans, να απαιτείται η αδειοδότησή τους. Η εν λόγω διάκριση θα έχει δυσμενείς συνέπειες στη διαχείριση των legacy loans, που υπολογίζεται ότι ανέρχονται στα €22 δις και κατ’ επέκταση στην οικονομία ευρύτερα. Δύσκολα θα βρεθούν επενδυτές να αγοράσουν τα legacy loans λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος που εμπεριέχει η αδειοδότηση των εταιρειών.

Ταυτόχρονα, ο ΣΕΔΠ εισηγείται να διατηρηθεί η υποχρέωση αδειοδότησης των διαχειριστών πιστώσεων οι οποίοι χειρίζονται πιστωτικές διευκολύνσεις προερχόμενες από τράπεζες. Η υποχρέωση θα μπορούσε να προστεθεί στο εναρμονιστικό νομοσχέδιο.

Τέλος, θεωρείται πρακτικά δύσκολη η συμμόρφωση με την υποχρέωση επιπρόσθετης ενημέρωσης των εγγυητών σε αλλαγές του βασικού επιτοκίου. Ο σύνδεσμος τονίζει ότι η διαφάνεια επιτυγχάνεται με την ενημέρωση του εγγυητή κατά τη σύναψη της σύμβασης, ώστε να επιμετρήσει το οικονομικό ρίσκο που αναλαμβάνει. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η προστασία των εγγυητών και ενημέρωσή τους επιτυγχάνεται ήδη μέσα από τον περί Προστασίας Ορισμένης Κατηγορίας Εγγυητών Νόμο του 2003, ο οποίος προβλέπει για λεπτομερή ενημέρωση του εγγυητή πριν από την υπογραφή της σύμβασης και ενημέρωση σε περιπτώσεις υπερημερίας ή αθέτησης από τον πρωτοφειλέτη των υποχρεώσεών του ή για μεταβολές οποιασδήποτε επιβάρυνσης.