Οικονομικά συμφέρουσα η πράσινη μετάβαση λένε ειδικοί

Η πράσινη μετάβαση είναι οικονομικά συμφέρουσα και το μεσοπρόθεσμο κόστος που επιβάλλει πρέπει να θεωρείται ως επένδυση, είπαν ειδικοί στο συνέδριο για το κλίμα Green Agenda Cyprus Summit, το πρωί της Δευτέρας, στο Ξενοδοχείο Χίλτον, στη Λευκωσία. Το Συνέδριο διοργάνωσε η Εφημερίδα "Η Καθημερινή" και τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ήταν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην υγεία, η εξεύρεση των χρηματοπιστωτικών μέσων για την επίτευξη της πράσινης μετάβασης, καθώς και οι επιλογές νέων τεχνολογιών, για την πράσινη μετάβαση. Επιπλέον, η Υπουργός Γεωργίας αναφέρθηκε στην εισαγωγή πιλοτικού προγράμματος για πράσινες οροφές, ενώ ο Υπουργός Ενέργειας φάνηκε επιφυλακτικός ως προς τις χρήσεις υδρογόνου.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την κλιματική δράση Wopke Hoekstra απηύθυνε χαιρετισμό στο Συνέδριο μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος και είπε ότι πρέπει να υπάρξει συναίνεση γύρω από τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ, χωρίς να αφεθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της Ένωσης και η δίκαιη μετάβαση για όλους τους πολίτες.

Σημείωσε ότι το 2023, η Κύπρος έχασε πάνω από 1.900 εκτάρια γης από πυρκαγιές, σημειώνοντας ότι αυτός ήταν ο υψηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Η Κύπρος πλήττεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τη λειψυδρία, πρόσθεσε, αναφέροντας ότι το 2019, η λειψυδρία επηρέασε το 29% της επικράτειας της ΕΕ, αλλά πάνω από το 50% της έκτασης της Κύπρου, της Μάλτας, της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας.

Συνολικά, είπε, η Κύπρος έχει επιδείξει αξιέπαινη πρόοδο στην επιδίωξη της πράσινης μετάβασης κατά τη διάρκεια των 20 ετών από την ένταξή της στην ΕΕ. Έργα όπως ο Great Sea Interconnector θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου, είπε, κατευθύνοντας τη χώρα προς μια πιο βιώσιμη και ανθεκτική οικονομία. «Η Κύπρος διαθέτει τεράστιο δυναμικό σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που μπορεί να αξιοποιηθεί, ιδίως στην ηλιακή ενέργεια», σημείωσε.

Επομένως, ανέφερε, είναι σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μαζί με τις υποδομές έξυπνων μετρητών και αποθήκευσης. Αυτό μπορεί να συνοδευτεί από μεγαλύτερη εστίαση στις βιώσιμες μεταφορές και την ανακαίνιση των κτιρίων, ώστε να βοηθηθεί η Κύπρος να ενισχύσει την ενεργειακή της απόδοση και ανθεκτικότητα, είπε.

«Η κινητοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων είναι το κλειδί για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της πράσινης μετάβασης. Τα έσοδα από μέσα όπως η επερχόμενη πράσινη φορολογία θα πρέπει να αναδιανεμηθούν δίκαια, με έμφαση στη στήριξη των πιο ευάλωτων, ιδίως σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων», υπογράμμισε.

Η Ευρωπαία Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, στη δική της ομιλία, ανέφερε ότι το 2022, στην Ευρώπη χάθηκαν πάνω από 60.000 ζωές από καύσωνες. Επιπλέον, είπε ότι ένας στους οκτώ Ευρωπαίους ζει σε περιοχές δυνητικά επιρρεπείς σε ποτάμιες πλημμύρες και περίπου το 30% των ανθρώπων στη νότια Ευρώπη αντιμετωπίζουν μόνιμα προβλήματα με την υδροδότηση.

Η Επίτροπος, αναφερόμενη στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην υγεία, σημείωσε ότι η έκθεση στη ζέστη προκαλεί μια σειρά από δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, όπως θερμικό στρες, αφυδάτωση, διαταραχές ύπνου, υπέρταση, ψυχικό στρες, ιδίως στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Πρόσθεσε ότι ο ΠΟΥ αναμένει ότι μεταξύ 2030-2050, η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει 250.000 επιπλέον θανάτους παγκοσμίως ετησίως, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί τον πρόωρο θάνατο 300.000 ανθρώπων κάθε χρόνο μόνο στην ΕΕ.

«Η Κύπρος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έχουμε δει τοπία να αλλάζουν δραστικά τα τελευταία χρόνια, επειδή επηρεάζονται από την ξηρασία», ανέφερε. Τόνισε ότι πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στην πρόληψη ασθενειών, μεταφέροντας πόρους στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και κάνοντας μεγαλύτερη χρήση της τηλεϊατρικής.

Η ΕΕ πρωτοστατεί στην αντιμετώπιση των απειλών για την υγεία που σχετίζονται με το κλίμα, ανέφερε η κ. Κυριακίδου, σημειώνοντας ότι δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για το κλίμα και την υγεία το 2021, ενώ τον Οκτώβριο του 2022, εγκρίθηκε ένας νέος νόμος σχετικά με τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές, ο οποίος καλύπτει όχι μόνο τις μολυσματικές ασθένειες, αλλά και τις περιβαλλοντικές, τροφικές ή χημικές απειλές για την υγεία. Τέλος, αναφέρθηκε και στην ίδρυση της Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών στον τομέα της Υγείας – HERA.

Δεντροφυτεύσεις και Πράσινες οροφές

Η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, στη δική της παρέμβαση, έκανε λόγο για μια ανησυχητική πραγματικότητα σε σχέση με το κλίμα, η οποία, όπως τόνισε, θέλουμε να αλλάξει.

Η ανησυχητική πραγματικότητα, είπε, είναι για τον χρόνο που απομένει για να περιορίσουμε τη θερμοκρασία του πλανήτη κάτω από το κρίσιμο όριο της αύξησης των 1,5 βαθμών Κελσίου και ο οποίος χρόνος λιγοστεύει, καθώς και τους τόνους του διοξειδίου του άνθρακα που μπορεί ακόμη να δεχθεί η Γη για να περιορίσει το πρόβλημα αυτό.

Η Υπουργός παρουσίασε τις δράσεις που σχεδιάζονται, αξιοποιώντας την τεχνολογία και τα επιστημονικά και ερευνητικά αποτελέσματα των τελευταίων ετών και εστίασε στις ενέργειες, που λαμβάνονται για αύξηση του πράσινου κεφαλαίου στην Κύπρο και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, δημιουργώντας ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον.

Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε σε τρεις στρατηγικούς στόχους του Υπουργείου, που αφορούν τις δενδροφυτεύσεις, τις πράσινες οροφές και τη δημιουργία καινοτόμου μικρού αλιευτικού σκάφους, που δεν θα εξαρτάται από τα καύσιμα.

Κληθείσα να επεκταθεί στο θέμα των πράσινων οροφών, κατά τη συμμετοχή της σε πάνελ, η Υπουργός είπε ότι είναι μία εναλλακτική μέθοδος, που θα συνδυαστεί με τα φωτοβολταϊκά στα σπίτια, η οποία έχει πολλά θετικά να προσφέρει. Όπως είπε, θα εφαρμοστεί πιλοτικά στην οροφή του Υπουργείου Γεωργίας, για να καταρτιστεί ένας οδηγός που θα περιγράφει τι είδους φυτά θα φυτεύονται και τι τεχνολογία θα χρησιμοποιείται.

Ερωτηθείσα για το θέμα του Ακάμα, είπε ότι γίνεται επαναξιολόγηση με αυστηρό περιβαλλοντικό και τεχνικό έλεγχο, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση. «Την Παρασκευή κάναμε διαβούλευση, η επαναξιολόγηση θα περάσει σε διαβούλευση με τους κατοίκους και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις», είπε, σημειώνοντας ότι σε κάθε στάδιο αξιοποιείται εξειδικευμένη γνώση σε όλα τα επίπεδα.

«Ναι μεν, αλλά» για υδρογόνο

Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, συμμετείχε σε πάνελ για το υδρογόνο, την αποθήκευση ενέργειας, την τεχνητή νοημοσύνη. Ερωτηθείς για το υδρογόνο ως καύσιμο του μέλλοντος, ανέφερε ότι υπό την προϋπόθεση ότι δεν παράγονται ρύποι κατά την παραγωγή του και η μεταφορά και η αποθήκευσή του είναι ασφαλείς, το υδρογόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο και ως «μπαταρία» για αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας.

Σημείωσε ότι εκτίμηση του Υπουργείου είναι ότι το υδρογόνο θα είναι καύσιμο για βαριά οχήματα, για τη ναυτιλία, για την αεροπλοΐα και για σκοπούς παραγωγής ενέργειας από φωτοβολταϊκή και αιολική ενέργεια, που θα αποθηκεύεται για να χρησιμοποιείται όταν δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ή άνεμος.

Πρόσθεσε ότι είναι ένα εύφλεκτο υλικό και, παρόλο που η αποδοτικότητα του είναι πολύ ψηλή, υπάρχουν πολλές προκλήσεις ασφάλειας και μεταφοράς. Αντίθετα, είπε, επειδή η Κύπρος είναι μία μικρή και απομονωμένη αγορά, θα προτιμήσει την πιο γρήγορη λύση της χημικής αποθήκευσης, με μπαταρίες με διασπορά στο δίκτυο.

Αναφορικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, είπε ότι είναι πολύ σημαντική για να κατευθύνει την παραγωγή σε πραγματικό χρόνο εκεί που χρειάζεται. Σημείωσε ότι στόχος του Υπουργείου είναι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να έχουμε την έξυπνη αποθήκευση, τους έξυπνους μετρητές στα σπίτια και τα φωτοβολταϊκά πάρκα να γίνουν υβριδικά.

Σε πάνελ συμμετείχε και ο Δήμαρχος Λευκωσίας, Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης, ο οποίος είπε ότι οι ενέργειες που έχουν γίνει στον Δήμο Λευκωσίας είναι πρωτοποριακές και μοναδικές σε αριθμό. Αναφέρθηκε στην αφαίρεση λωρίδων αυτοκινήτων σε σημαντικά σημεία της πόλης, με κύριο στόχο μια βιωσιμότερη, πράσινη πόλη.

Από την άλλη, ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων, Γιώργος Περδίκης, ερωτηθείς τι πάει στραβά και δεν εφαρμόζεται η πράσινη μετάβαση, είπε ότι δεν υπάρχει αποτελεσματική κυβερνητική πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος, σημειώνοντας ότι η Λευκωσία είναι η τελευταία πρωτεύουσα στην Ευρώπη, με λιγότερο από 4% πράσινο.

Οικονομική ευκαιρία η πράσινη μετάβαση

Ο οικονομολόγος καθηγητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Cameron Hepburn, είπε ότι η πράσινη μετάβαση μπορεί να αποτελέσει τεράστια ευκαιρία για μια χώρα όπως η Κύπρος.

Σημείωσε ότι το κόστος της πράσινης μετάβασης σήμερα είναι πολύ μικρότερο και σε πολλές περιπτώσεις αρνητικό. «Έχει γίνει πιο οικονομικά βιώσιμη. Το κόστος της πράσινης ενέργειας έχει πέσει κάτω από το κόστος των ορυκτών καυσίμων και θα συνεχίσει να πέφτει», σημείωσε, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί μεγάλη οικονομική ευκαιρία η εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων, καθώς η εποχή της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα έχει φτάσει στο τέλος της.

Όπως είπε, σύμφωνα με έρευνα, το Ηνωμένο Βασίλειο, μια μεγάλη βιομηχανική οικονομία, ακόμα και με συντηρητικές υποθέσεις, είναι δυνατόν να ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από ηλιακή και αιολική ενέργεια.

«Η Κύπρος είναι βρώμικη και ακριβή», είπε αναφερόμενος στο κυπριακό ηλεκτρικό σύστημα, εξαιτίας της κυριαρχίας του πετρελαίου, τη στιγμή που, όπως σημείωσε, η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ όσον αφορά το ηλιακό δυναμικό της. «Αυτό είναι τρελό!» είπε, αναγνωρίζοντας, ωστόσο, ότι τα τελευταία χρόνια έγιναν σημαντικά βήματα, όσον αφορά τις επενδύσεις στην ηλιακή ενέργεια.

«Έχετε όλα τα εφόδια και τους πόρους για να το κάνετε σωστά. Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι δεν το έχετε ήδη κάνει. Είναι μια συναρπαστική εποχή για την Κύπρο», κατέληξε.

Σε πάνελ με εκπροσώπους των κυπριακών τραπεζών, συζητήθηκε η σημασία του συντονισμού των κυβερνητικών πολιτικών με τις τράπεζες, προκειμένου να προωθηθεί η χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης.