Η τιτλοποίηση ως μέσο μείωσης των «κόκκινων» δανείων

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ

Header Image

Εισηγήσεις από τη συμβουλευτική ομάδα της Κομισιόν για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Σε πρόσφατο έγγραφο της Συμβουλευτικής Ομάδας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια υποστηρίζεται ότι η τιτλοποίηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και στην πρόληψη της συσσώρευσής τους στο μέλλον, συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας ώριμης δευτερογενούς αγοράς ΜΕΔ στην ΕΕ.

Η Συμβουλευτική Ομάδα είναι ένα όργανο, το οποίο συστάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την κρίση Covid-19, με σκοπό την παροχή συμβουλών και εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

 

Ο ρόλος της τιτλοποίησης

Το έγγραφο υποστηρίζει ότι η τιτλοποίηση αποτελεί σημαντικό μέρος της εργαλειοθήκης για την αντιμετώπιση του προβλήματος τόσο των υφιστάμενων όσο και των μελλοντικών μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Όταν οι τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρύματα «πακετάρουν» δάνεια σε τίτλους και στη συνέχεια τα πωλούν σε επενδυτές, αυτό ονομάζεται «τιτλοποίηση». Επιτρέπει στις τράπεζες να μεταφέρουν τον κίνδυνο ορισμένων δανείων σε άλλες τράπεζες ή μακροπρόθεσμους επενδυτές, όπως ασφαλιστικές εταιρείες και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων. Αυτό επιτρέπει στις τράπεζες να χρησιμοποιούν το κεφάλαιο που είχε τεθεί στην άκρη για την κάλυψη του κινδύνου αυτών των δανείων για τη δημιουργία και πώληση νέων δανείων.

Αυτός ο απελευθερωμένος χώρος στους ισολογισμούς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη πολλών από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η οικονομία της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης μετάβασης, η οποία θα απαιτήσει τεράστια ποσά χρηματοδότησης τόσο από ιδιώτες όσο και από δημόσιους επενδυτές. Ωστόσο, εάν είναι αδιαφανής, η τιτλοποίηση μπορεί να ενισχύσει τις ευπάθειες σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της κρίσης των ενυπόθηκων δανείων μειωμένης εξασφάλισης στις ΗΠΑ που ξεκίνησε το 2007.

 Η τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο διαχείρισης του ισολογισμού, επιτρέποντας στις τράπεζες να αντικαταστήσουν ένα μέρος του χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων με τιτλοποιημένα χρεόγραφα και να τα πουλήσουν σε τρίτους επενδυτές. Με τον τρόπο αυτό αφαιρείται ουσιαστικά ο υποκείμενος πιστωτικός κίνδυνος από τους ισολογισμούς των τραπεζών.

Μετά την κρίση χρέους στη ζώνη του ευρώ το 2010-12, το ζήτημα των υψηλών επιπέδων μη εξυπηρετούμενων δανείων πήρε συστημική διάσταση σε αρκετά κράτη μέλη. Εκείνη την εποχή, οι δευτερογενείς αγορές μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν υποανάπτυκτες. Ως εκ τούτου, ορισμένες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, εφάρμοσαν συστήματα τιτλοποίησης με βάση την κρατική εγγύηση, χωρίς κρατικές ενισχύσεις. Το έγγραφο υπογραμμίζει ότι η τιτλοποίηση βάσει τέτοιων καθεστώτων (τα οποία έχουν πλέον κλείσει) συνέβαλε καθοριστικά στη μείωση των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις εν λόγω αγορές, καθώς το εύρος και το βάθος της αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων εκείνη την εποχή δεν ήταν επαρκή για την απορρόφηση τόσο μεγάλου αριθμού μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω της τιτλοποίησης στην αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Άλλα κράτη μέλη βασίστηκαν αποκλειστικά στην τιτλοποίηση στην αγορά.

 

Θεσμικό πλαίσιο

Για να προωθηθεί η ανάπτυξη δευτερογενών αγορών μη εξυπηρετούμενων δανείων και να επιτραπεί στις τράπεζες να μειώσουν αποτελεσματικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους με την πώλησή τους σε τρίτους επενδυτές, η Επιτροπή ενέκρινε μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του Συμβουλίου του 2017 για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη. Τα μέτρα περιλάμβαναν κανόνες που καταργούσαν ορισμένους από τους περιορισμούς στην ανάπτυξη της τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων, διατηρώντας παράλληλα εκτεταμένες και αυστηρές κανονιστικές απαιτήσεις για τις συναλλαγές τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων όσον αφορά τη διαφάνεια, τα κριτήρια επιλογής και τιμολόγησης των περιουσιακών στοιχείων και τη διατήρηση του κινδύνου.

Ως απάντηση στην κρίση της Covid-19 και στην πιθανή συναφή αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η Επιτροπή ενέκρινε το 2020 ένα άλλο σχέδιο δράσης για να προσφέρει στα κράτη μέλη και στον χρηματοπιστωτικό τομέα τα εργαλεία για την έγκαιρη αντιμετώπιση τυχόν αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ.

Το έγγραφο δείχνει ότι, ιδίως από το 2018 και μετά, ένας σημαντικός αριθμός συναλλαγών στην αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει συμβάλει στη μείωση των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη και έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός τρόπος για τη μείωση των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Ο όγκος των συναλλαγών τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων στην ΕΕ ήταν επίσης σημαντικός. Τα επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχουν πλέον μειωθεί σημαντικά από τα προηγούμενα ιστορικά υψηλά τους επίπεδα. Στην ΕΕ, οι συναλλαγές μη εξυπηρετούμενων δανείων ανήλθαν σε περίπου 790 δισ. ευρώ για την περίοδο 2015-2022, ενώ οι συμφωνίες τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων ανήλθαν σε περίπου 205 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο. Μια πλήρως βαθιά και με υψηλή ρευστότητα δευτερογενής αγορά για προβληματικά περιουσιακά στοιχεία σε ολόκληρη την ΕΕ προσφέρει στις τράπεζες έναν αποτελεσματικό τρόπο για την απαλλαγή των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τον ισολογισμό τους, απελευθερώνοντας χώρο για νέες χορηγήσεις στην οικονομία.

 

 

Τα επόμενα βήματα

Το έγγραφο υποστηρίζει ότι η αγορά τιτλοποίησης μη εξυπηρετούμενων δανείων στην ΕΕ αναπτύσσεται και θα μπορούσε κάλλιστα να αναπτυχθεί περαιτέρω στο μέλλον. Από αυτή την άποψη, τα κρατικά συστήματα εγγυήσεων, όπως αυτά που υλοποίησαν Ελλάδα και Ιταλία, δεν αναμένεται να είναι πλέον απαραίτητα για τη διάθεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων στην αγορά θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των δυνητικά αυξανόμενων επιπέδων μη εξυπηρετούμενων δανείων τα επόμενα χρόνια.

Το έγγραφο επισημαίνει ορισμένες πρακτικές που θα μπορούσαν να έχουν θετικό αντίκτυπο στους οφειλέτες, τις τράπεζες, τους αγοραστές πιστώσεων, τους φορείς εξυπηρέτησης πιστώσεων, την αγορά και την κοινωνία συνολικά. Αυτές περιλαμβάνουν τη διατήρηση της επιχείρησης του οφειλέτη ως συνεχιζόμενης δραστηριότητας, την ευθυγράμμιση των κινήτρων για τις τράπεζες, τους εγγυητές, τους φορείς εξυπηρέτησης πιστώσεων και τους επενδυτές, καθώς και την πιο τακτική ενημέρωση των επιχειρηματικών σχεδίων. Η καλύτερη συλλογή δεδομένων και η τυποποίηση των κανονιστικών γνωστοποιήσεων θα μπορούσαν επίσης να βελτιώσουν τη διαφάνεια και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών αγορών.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά του οφειλέτες, υπάρχουν ορισμένες κοινές προσεγγίσεις που έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στους οφειλέτες και, εάν τύχουν ορθής διαχείρισης, θα μπορούσαν να αποφέρουν μεγαλύτερη αξία στους οφειλέτες, στις τράπεζες/εξυπηρετητές και τελικά στην αγορά και την κοινωνία συνολικά.

Ο στόχος της διατήρησης της εταιρικής θέσης βασίζεται στη δυνατότητα να διατηρηθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, η επιχείρηση του οφειλέτη ως συνεχιζόμενη δραστηριότητα. Οι εξωδικαστικές λύσεις αποτελούν μία από τις προτιμώμενες επιλογές για τις βιώσιμες επιχειρήσεις (going concern). Η ανάληψη δράσης σε προγενέστερο στάδιο, με πιο εξειδικευμένη διαχείριση, όταν ο δανειολήπτης αρχίζει να αντιμετωπίζει οικονομικές πιέσεις, θα μπορούσε να αποφέρει ιδιαίτερα ευεργετικά αποτελέσματα.

Αυτό απαιτεί επίσης ταχύτερη και πιο εξατομικευμένη διαδικασία λήψης αποφάσεων: οι οφειλέτες που προτίθενται να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους απαιτούν γρήγορες απαντήσεις. Πρέπει να υπάρχουν διαγνωστικά συστήματα, προσαρμοσμένα για κάθε τμήμα, καθώς και ακριβείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων και αποτελεσματικές ικανότητες εκτέλεσης. Αυτό ισχύει και για τους διαχειριστές πιστώσεων που έχουν διοριστεί σε μεγάλες τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μέσω επαρκούς πρόσβασης σε σχετικές πληροφορίες και επαρκών πόρων όσον αφορά τους διαχειριστές υποθέσεων.

Ωστόσο, όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικές προσεγγίσεις ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και, ιδίως για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι προκατασκευασμένες λύσεις αναδιάρθρωσης, οι οποίες παρέχονται μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας σε επίπεδο συστήματος, θα μπορούσαν να προσφέρουν μια διέξοδο προς τα εμπρός. Τέτοιες συστημικές πλατφόρμες εξωδικαστικής εξυγίανσης μπορούν επίσης να αποτελέσουν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης περιπτώσεων όπου ο οφειλέτης έχει χρέη σε πολλούς πιστωτές.

Καταληκτικά, με τη βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, και με φόντο τις αβεβαιότητες που συνδέονται με την επιδείνωση των πιστωτικών συνθηκών και την αστάθεια στο μακροοικονομικό περιβάλλον, η τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων θα μπορούσε να διαδραματίσει χρήσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων των δυνητικά αυξανόμενων επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων τα επόμενα χρόνια.

Η έννοια της τιτλοποίησης έχει βελτιώσει τη φήμη της, και η τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων σίγουρα φαίνεται ότι θα να ανακάμψει στην ΕΕ, και να διαδραματίσει σημαντικό συμπληρωματικό ρόλο στη βελτίωση των λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολό της.

ΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Λογότυπο Altamira

Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων

Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας www.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.

Διαβάστε περισσότερα

Κάντε εγγραφή στο newsletter του «Π»

Εγγραφείτε στο Newsletter της εφημερίδας για να λαμβάνετε καθημερινά τις σημαντικότερες ειδήσεις στο email σας.

ΕΓΓΡΑΦΗ

Ακολουθήστε μας στα social media

App StoreGoogle Play