Το πακέτο επτά νομοσχεδίων που κατέθεσε για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση έρχεται να μεταφέρει στο εθνικό δίκαιό της πρόνοιες της κοινοτικής οδηγίας για τους διαχειριστές πιστώσεων και τους αγοραστές πιστώσεων. Η οδηγία συμπληρώνει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο μέσω της διευκρίνισης των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των δανειοληπτών και της ανάδειξης των αγοραστών και διαχειριστών δανείων ως έναν σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της διαχείρισης των ΜΕΔ. Στόχος του Ευρωπαίου νομοθέτη είναι η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς ΜΕΔ η οποία με την αυξημένη ρευστότητά της και το μεγαλύτερο βάθος της θα οδηγεί σε αποτελεσματικότερη τιμολόγηση προς όφελος των δανειοληπτών και των τραπεζών. Τέλος η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά μια πληρέστερη νομοθεσία για τη διαχείριση ενός νέου κύματος «κόκκινων» δανείων. Στην κρίση χρέους του 2012-13 η Ευρώπη δεν είχε τα εργαλεία και τους μηχανισμούς που έχει σήμερα.
Η εσωτερική αγορά
Η καθιέρωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπιση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτέλεσε προτεραιότητα για την Ένωση. Παρότι η αντιμετώπιση των ΜΕΔ αποτελεί πρωτίστως ευθύνη των πιστωτικών ιδρυμάτων και των κρατών μελών, υπάρχει επίσης και μια σαφής ενωσιακή διάσταση όσον αφορά τη μείωση των σημερινών αποθεμάτων ΜΕΔ, καθώς και την πρόληψη τυχόν υπερβολικής συσσώρευσης ΜΕΔ στο μέλλον. Δεδομένης της διασύνδεσης του τραπεζικού και του χρηματοοικονομικού συστήματος της Ένωσης, όπου τα πιστωτικά ιδρύματα δραστηριοποιούνται σε πολλές περιοχές δικαιοδοσίας και κράτη μέλη, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα δευτερογενών επιπτώσεων μεταξύ των κρατών μελών και της Ένωσης εν γένει, τόσο σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης όσο και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
«Η αντιμετώπιση των υψηλών αποθεμάτων ΜΕΔ και της πιθανής μελλοντικής συσσώρευσής τους είναι ουσιαστικής σημασίας για την ενίσχυση της τραπεζικής ένωσης, καθώς είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση του ανταγωνισμού στον τραπεζικό τομέα, τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενθάρρυνση του δανεισμού, με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη στο εσωτερικό της Ένωσης», τονίζεται, μεταξύ άλλων, στο σκεπτικό της οδηγίας.
Στα συμπεράσματά του στις 11 Ιουλίου 2017 σχετικά με το σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλούσε τα θεσμικά όργανα να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την περαιτέρω αντιμετώπιση του μεγάλου αριθμού ΜΕΔ στην Ένωση και για την πρόληψη πιθανής μελλοντικής τους συσσώρευσης.
Το σχέδιο δράσης προβλέπει ολοκληρωμένη προσέγγιση που επικεντρώνεται σε μια σύνθεση συμπληρωματικών δράσεων πολιτικής σε τέσσερις τομείς:
i) εποπτεία και ρύθμιση των τραπεζών,
ii) μεταρρύθμιση των πλαισίων αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών,
iii) ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για επισφαλή περιουσιακά στοιχεία, και
iv) ενίσχυση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος.
Η δράση σε αυτούς τους τομείς πρέπει να αναλαμβάνεται σε εθνικό επίπεδο και, όπου απαιτείται, σε επίπεδο Ένωσης.
Η οδηγία, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα που έχει προτείνει η Επιτροπή, καθώς και η δράση που αναλαμβάνεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), στο πλαίσιο της τραπεζικής εποπτείας μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, και από την Ευρωπαϊκή Εποπτική Αρχή δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την αντιμετώπιση, από τα πιστωτικά ιδρύματα, των ΜΕΔ που περιλαμβάνονται στους ισολογισμούς τους, και θα μειώσει τον κίνδυνο συσσώρευσης ΜΕΔ στο μέλλον.
Η πώληση δανείων
Στις περιπτώσεις που τα δάνεια καθίστανται μη εξυπηρετούμενα, οι τράπεζες θα μπορούν να εφαρμόζουν μια ολιστική στρατηγική μέσω αποτελεσματικότερων μηχανισμών αναγκαστικής εκτέλεσης για εξασφαλισμένα δάνεια, με την επιφύλαξη ισχυρών και ουσιαστικών διασφαλίσεων για τους δανειολήπτες.
Ωστόσο, σε περίπτωση που τα αποθέματα ΜΕΔ γίνουν πολύ υψηλά, τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να είναι σε θέση να τα πωλούν σε αποτελεσματικές, ανταγωνιστικές και διαφανείς δευτερογενείς αγορές σε άλλους φορείς.
Η οδηγία προωθεί την ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα ΜΕΔ στην Ένωση εξαλείφοντας τα εμπόδια, καθορίζοντας διασφαλίσεις για τη μεταβίβαση ΜΕΔ από πιστωτικά ιδρύματα σε αγοραστές πιστώσεων, και, παράλληλα, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των δανειοληπτών.
Σήμερα, οι αγοραστές πιστώσεων και οι διαχειριστές πιστώσεων δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τα οφέλη της εσωτερικής αγοράς, λόγω των εμποδίων που θέτουν τα αποκλίνοντα εθνικά καθεστώτα, ελλείψει ειδικού και συνεκτικού ρυθμιστικού και εποπτικού καθεστώτος. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν κοινά ενωσιακά πρότυπα για τη ρύθμιση των διαχειριστών πιστώσεων. Ειδικότερα, δεν έχουν θεσπιστεί κοινά πρότυπα για τη ρύθμιση της είσπραξης οφειλών. Τα κράτη μέλη έχουν πολύ διαφορετικούς κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι αγοραστές πιστώσεων μπορούν να αποκτούν συμβάσεις πίστωσης από πιστωτικά ιδρύματα. Οι αγοραστές πιστώσεων που αγοράζουν πιστώσεις που εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα δεν ρυθμίζονται σε ορισμένα κράτη μέλη, ενώ σε άλλα υπόκεινται σε διάφορες απαιτήσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμούν με απαίτηση απόκτησης άδειας λειτουργίας ως πιστωτικού ιδρύματος. Αυτές οι διαφορές μεταξύ των ρυθμιστικών απαιτήσεων έχουν επιφέρει σημαντικά εμπόδια στη νόμιμη διενέργεια διασυνοριακών αγορών πιστώσεων στην Ένωση, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους συμμόρφωσης που συνεπάγεται η αγορά χαρτοφυλακίων πιστώσεων. Κατά συνέπεια, οι αγοραστές πιστώσεων δραστηριοποιούνται σε περιορισμένο αριθμό κρατών μελών, με αποτέλεσμα ο ανταγωνισμός στην εσωτερική αγορά να είναι ισχνός, καθώς ο αριθμός ενδιαφερόμενων αγοραστών πιστώσεων παραμένει χαμηλός. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα, η δευτερογενής αγορά για τα ΜΕΔ να μην λειτουργεί αποτελεσματικά. Επίσης, ο όγκος των συναλλαγών στις ουσιαστικά εθνικές αγορές για τα ΜΕΔ παραμένει κατά κανόνα χαμηλός.
