Άδικη και υπερβολική η κριτική που δέχεται ο τραπεζικός τομέας

Άδικη και υπερβολική χαρακτηρίζει την κριτική που δέχεται ο τραπεζικός τομέας, τονίζει στον «Π» ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, Μιχάλης Καμμάς, σχολιάζοντας και πρόσφατες αναφορές του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού.

«Έχει ήδη αποδείξει (ο τραπεζικός τομέας) την εποικοδομητική στάση που τηρεί σε κάθε περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας ειδικά κατά την τελευταία τετραετία», αναφέρει και σημειώνει ότι οι επαναδιαπραγματεύσεις δανείων που έγιναν κατά τους προηγούμενους μήνες ξεπερνούν τα €2 δισ.

Ο κ. Καμμάς εξηγεί γιατί ο κλάδος θεωρεί λάθος την πιθανή επιβολή έκτακτης φορολογίας και επισημαίνει τον κίνδυνο να επηρεαστούν οι αξιολογήσεις της χώρας, αλλά και το όνομα της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού.

Σε ό,τι αφορά τις εκποιήσεις επαναλαμβάνει την ανάγκη για ένα σταθερό, γρήγορο, αποτελεσματικό και δίκαιο πλαίσιο.

Ο κλάδος βρίσκεται υπό πίεση, πολιτική και κοινωνική, για το ζήτημα των επιτοκίων. Η διαφορά δανειστικών-καταθετικών δεν περνά απαρατήρητη και ο ΥΠΟΙΚ εκφράζει δυσαρέσκεια και ζητεί από τον κλάδο να δείξει εταιρική κοινωνική ευθύνη. Επικριτικά είναι και τα υπόλοιπα κόμματα. Τι μπορεί να γίνει;

Κατ' αρχάς θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όχι μόνο κατά τους τελευταίους μήνες αλλά από την πανδημία μέχρι σήμερα, οι τράπεζες έκαναν και κάνουν πάρα πολλά για στήριξη της οικονομίας του τόπου και των ανθρώπων της, της κοινωνίας μας. Οι ενέργειες των τραπεζών απλώνονται σε ένα ευρύ φάσμα δράσεων, άμεσων και έμμεσων οικονομικών κινήσεων και μέτρων τόσο στήριξης και ανακούφισης όσο και ανάπτυξης μέσω νέων δανείων στην αγορά, στήριξη καινούργιων έργων, νέων νοικοκυριών και καλών επιχειρηματικών ιδεών από νέους.

Ταυτόχρονα, στήριξαν έμπρακτα, άμεσα και με σημαντικούς πόρους τους νευραλγικούς τομείς της υγείας και της παιδείας σε ιδιαίτερα δύσκολες περιόδους και πιο εμφατικά από κάθε άλλο τομέα της οικονομίας, πάντα εντός του πλαισίου των δυνατοτήτων τους και κυρίως της νομισματικής πολιτικής που καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Την ίδια στιγμή, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο τραπεζικός τομέας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, με πολλές πηγές που δημιουργούν απαιτήσεις ή αιτήματα και συνεπώς αποτελεί κλειδί για την επιβίωσή του η κατάλληλη ισορροπία. Ίσως, για το ευρύ κοινό να είναι κάπως δυσνόητο το τραπεζικό κόνσεπτ, αλλά πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο ότι καθημερινά βρίσκονται σε αναζήτηση ισορροπιών μεταξύ των συνεπειών της νομισματικής πολιτικής και της δημοσιονομικής πολιτικής καθώς και της ανάγκης για εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών και των αναγκών ή και απαιτήσεων από την οικονομία και την κοινωνία.

Στο ερώτημά σας δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω τις επαναδιαπραγματεύσεις δανείων που έγιναν κατά τους προηγούμενους μήνες, οι οποίες αφορούν ένα δανειακό χαρτοφυλάκιο που σε αξία ξεπερνά τα €2 δισ. την ώρα που επιπλέον μέτρα άμεσης ή έμμεσης στήριξης των νοικοκυριών εφαρμόζονται αυτό το διάστημα.

Βάσει των πιο πάνω θεωρώ κάπως άδικη και υπερβολική την κριτική που δέχεται ο τραπεζικός τομέας, ενώ έχει ήδη αποδείξει την εποικοδομητική στάση που τηρεί σε κάθε περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας ειδικά κατά την τελευταία τετραετία.

Από τα στοιχεία που έχετε, βλέπετε τάση δημιουργίας νέων ΜΕΔ; Οι πελάτες ζητούν αναδιαρθρώσεις;

Αρχικά θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτή τη στιγμή καταγράφεται στα θετικά ότι δεν παρατηρείται αύξηση στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Μετά από χρόνια, πλέον, μπορούμε πολύ ξεκάθαρα να πούμε ότι τα υφιστάμενα μη εξυπηρετούμενα εντός αλλά και εκτός τραπεζικού συστήματος, είναι αυτά που δημιουργήθηκαν χρόνια προηγουμένως και δυστυχώς αποδεικνύεται και πολύ δύσκολη η διευθέτησή τους.

Υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών και γι' αυτό υπάρχει αφενός σημαντικός όγκος επαναδιαπραγματεύσεων και αναδιαρθρώσεων και αφετέρου δεν προκύπτει νέα, ανοδική τάση στα ΜΕΔ. Σαφώς και οι τράπεζες δεν εφησυχάζουν, αλλά αντίθετα εξετάζουν σε καθημερινή βάση τα δεδομένα που υπάρχουν και που δημιουργούνται ακριβώς για να προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η θετική εικόνα είναι προς πίστη των δανειοληπτών, οι οποίοι πλέον δανείζονται με σύνεση και μελέτη αλλά και των τραπεζών, οι οποίες δανείζουν με κυριότερο κριτήριο την πιστοληπτική ικανότητα των δυνητικών πελατών τους.

O έκτακτος φόρος

Η προοπτική ενός έκτακτου φόρου παραμένει στο τραπέζι. Δεν υπάρχει επίσημη διάψευση. Ο ΣΤΚ έχει εκφράσει κάθετη διαφωνία. Ένας αναλυτής έγραψε πρόσφατα ότι καμία κυβέρνηση δεν έχασε ψήφους βάζοντας φόρους σε τράπεζες. Νιώθετε τη σχετική συζήτηση για την έκτακτη φορολόγηση να χρησιμοποιείται ως μοχλός πίεσης για το θέμα των επιτοκίων;

Δημιουργείται αναστάτωση και ενδεχομένως ζημιά τόσο στην κυπριακή οικονομία όσο και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, από τις πληροφορίες και τις τοποθετήσεις που έχουν καταγραφεί τις τελευταίες εβδομάδες επί ενός ενδεχομένου επιβολής έκτακτης φορολογίας στις τράπεζες. Αυτό μπορεί να επηρεάσει και τις αξιολογήσεις της χώρας, αλλά και το όνομα της Κύπρου ως επενδυτικού προορισμού. Δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι ο τραπεζικός τομέας της χώρας, εδώ και χρόνια, είναι διεθνοποιημένος και επενδυτές από το εξωτερικό έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια.

Ταυτόχρονα, εδώ και περισσότερο από 10 χρόνια, οι τράπεζες της Κύπρου καταβάλλουν ειδικό φόρο επί του ύψους των καταθέσεών τους (0,15%) και μάλιστα σε περιόδους χαμηλών ή αρνητικών επιτοκίων και ανεξαρτήτως των ζημιών που κατέγραφαν, καθώς και των αυξημένων κεφαλαιακών αναγκών και επιπλέον απαιτήσεων. Να σας αναφέρω ότι την τελευταία πενταετία έχουν καταβληθεί περίπου €300 εκατ. προς το κράτος μέσω του ειδικού φόρου.

Οι εκποιήσεις

Ανοιχτό παραμένει και το ζήτημα των εκποιήσεων. Η τρέχουσα αναστολή εκπνέει τέλος Οκτωβρίου. Τι έχετε ζητήσει από την κυβέρνηση; Η ενίσχυση του ρόλου του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου (είναι ένα μέτρο που εξετάζεται) θα μπορούσε να αποτελέσει μια διέξοδο, ως ένας μηχανισμός εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών;

Έχουμε εισέλθει και σε αυτή τη συζήτηση που αφορά το ευρύτερο πλέγμα του νομικού πλαισίου που αφορά τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Έμπρακτη απόδειξη αυτή της στάσης με την οποία προσεγγίζουμε το καθοριστικής σημασίας ζήτημα, η οικειοθελής αναστολή εκποιήσεων έως το τέλος Οκτωβρίου και μάλιστα για ένα θέμα για το οποίο επί της αρχής διαχρονικά έχουμε σταθερά διαφορετικές θέσεις. Αυτό που τονίζουμε με κάθε ευκαιρία είναι ότι αφενός το πλαίσιο πρέπει να είναι σταθερό και αφετέρου γρήγορο, αποτελεσματικό και δίκαιο. Εάν οι εισηγήσεις για πιθανές αλλαγές που θα τεθούν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης θα είναι μέσα με αυτό τον προσανατολισμό σαφώς θα αντιμετωπιστούν με θετικό πνεύμα από τις τράπεζες.

Ειδικότερα, για τον Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης, της οποίας προΐσταται ο Χρηματοοικονομικός επίτροπος πρέπει να σας πω ότι προ δεκαετίας οι τράπεζες πρωτοστάτησαν για δημιουργία και λειτουργία του οργανισμού. Μέσα από τα χρόνια που μεσολάβησαν έχουν γίνει άλματα σε σχέση με τη διαμεσολάβηση υποθέσεων προς αποφυγή των χρονοβόρων διαδικασιών στα δικαστήρια. Επομένως, εάν προκύψει κάποια ουσιαστική εισήγηση για αποτελεσματικότερη λειτουργία του φορέα, είμαστε πρόθυμοι να υποβάλουμε τις απόψεις μας εποικοδομητικά.

Ο ανταγωνισμός

Οι καθηγητές Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου Ανδρέας Μηλιδώνης και Σταύρος Ζένιος σε πρόσφατο άρθρο τους για την πλεονάζουσα τραπεζική ρευστότητα θέτουν ζήτημα έλλειψης επαρκούς ανταγωνισμού στον τραπεζικό τομέα και καλούν την Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) να εξετάσει το θέμα. Συμφωνείτε με τη διαπίστωση;

Θα πρέπει να είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι η συγκέντρωση μεγάλου μεριδίου αγοράς από λίγες τράπεζες, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο στις πλείστες χώρες. Δεν είναι ούτε κυπριακή ιδιαιτερότητα, ούτε αποτελεί κάποια αφύσικη εξαίρεση που καταγράφεται μόνο στην Κύπρο. Ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο ο τραπεζικός τομέας, ιδίως στην Ευρώπη είναι ιδιαίτερα εποπτευόμενος και νομικά ρυθμιζόμενος, προς το συμφέρον των καταθετών αλλά και των καταναλωτών.

Παράλληλα, οι εποπτικές αρχές -μέσα από τοποθετήσεις τους τα τελευταία χρόνια- ευνοούν τη δημιουργία μεγαλύτερων τραπεζικών σχημάτων, τη μείωση του κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας ακριβώς για να διασφαλιστεί η υγεία στον χρηματοπιστωτικό τομέα, εντός ενός περιβάλλοντος αυξανόμενων εποπτικών απαιτήσεων, κανονιστικής συμμόρφωσης και σημαντικών αλλαγών στην αγορά.

Ταυτόχρονα, ο τραπεζικός τομέας λειτουργεί ανταγωνιστικά και με εναλλακτικούς παρόχους υπηρεσιών, κυρίως στο πεδίο των πληρωμών (FinTechs, πλατφόρμες πληρωμών κ.λπ.) οι οποίοι μάλιστα κερδίζουν μερίδια αγοράς, έχοντας χαμηλότερο κόστος, πιο χαλαρή εποπτεία και έχοντας μεγαλύτερη ευελιξία παροχής υπηρεσιών σε πολλές χώρες. Τα επίσημα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου δείχνουν ότι σημαντικός αριθμός εταιρειών παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικού χρήματος και πληρωμών δραστηριοποιούνται στην Κύπρο. Όλες αυτές οι εταιρείες και πολλές ακόμη από όλη την Ευρώπη παρέχουν υπηρεσίες, οι οποίες για χρόνια αποτελούσαν μέρος των τραπεζικών εργασιών αποκλειστικά, γεγονός που ενισχύει και μάλιστα σημαντικά τον ανταγωνισμό στην αγορά προς όφελος, βεβαίως, των πολιτών.