Νέο, ενδέκατο, πακέτο κυρώσεων από την ΕΕ

Την Παρασκευή αναμένεται να δημοσιευτούν στην Επίσιμη Εφημερίδα της ΕΕ οι νέες κυρώσεις που συμφώνησαν την Τετάρτη οι πρεσβευτές των κρατών - μελών. Το 11ο πακέτο προσθέτει στον κατάλογο των κυρώσεων 71 πρόσωπα και 33 οντότητες και περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της καταστρατήγησης των κυρώσεων και των ατομικών καταχωρίσεων. Δηλαδή το νέο πακέτο ακολουθεί την κατεύθυνση που έχει συμφωνηθεί σε επίπεδο G7 να κλείσουν τα παραθυράκια παράκαμψης των κυρώσεων. Στη βάση αυτή της κατευθύνσης ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλαν κυρώσεις σε φυσικά πρόσωπα και οντότητες από την Κύπρο.

Η ΕΕ, ωστόσο, θα επιχειρήσει να κάνει κάτι ακόμη, να ασκήσει πιέσεις στα κράτη που διευκολύνουν τη Ρωσία να παρακάμπτει τις κυρώσεις, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει η Τουρκία. Σε πρώτη φάση δεν αναμένονται δραστικές κινήσεις, αλλά ο μηχανισμός για την επιβολή κυρώσεων σε χώρες μπαίνει στο τραπέζι. Ο ευρωπαϊκός Τύπος χαρακτηρίζει πρωταφανή τη δυνατότητα τιμωρίας χωρών που θεωρούνται ύποπτες ότι βοηθούν τη Μόσχα.

Μετά από δέκα γύρους κυρώσεων οι οποίες δεν είχαν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (να σύρουν τη Μόσχα σε μια διαπραγμάτευση) και λόγω της μη υιοθετήσης κυρώσεων από ένα μεγάλο αριθμό κρατών, το να κλείσουν τα παραθυράκια είναι μονόδρομος.

Μια σειρά από στοιχεία για το διεθνές εμπόριο δείχνουν ότι τρίτες χώρες έχουν εκμεταλλευτεί την κατάσταση και προμηθεύουν με αγαθά και τεχνολογία τη Ρωσία. Στο στόχαστρο έχουν μπει Τουρκία, Αρμενία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Καζακστάν, χώρες οι οποίες αύξησαν τις εισαγωγές δυτικής τεχνολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για στρατιωτική χρήση και παράλληλα διεύρυναν το διμερές εμπόριο με τη Ρωσία.

Έρευνα των FT τον περασμένο μήνα έδειξε ότι περισσότερα από 1 δισ. δολάρια από το "εμπόριο-φάντασμα" της Μόσχας με τα προϊόντα της ΕΕ που υπόκεινται σε κυρώσεις δεν έφτασαν ποτέ στους δηλωμένους προορισμούς τους στο Καζακστάν, το Κιργιστάν και την Αρμενία.

Τα νέα μέτρα αυτά αποσκοπούν στο περιορισμό της πώλησης, προμήθειας, μεταφοράς ή εξαγωγής ευαίσθητης τεχνολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς σε χώρες των οποίων η δικαιοδοσία αποδεδειγμένα διατρέχει συνεχή και ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί για καταστρατήγηση, σύμφωνα με έγγραφο που είδαν οι Financial Times.

Η διαβούλευση για τα νέα μέτρα μεταξύ των κρατών - μελών κράτησαν αρκετές εβδομάδες καθώς εκφράστηκαν ανησυχίες για την περίπτωση της Κίνας και του ενδεχομένου να επιβάλει αντίποινα. Κίνα και κινεζικές εταιρίες δεν αναμένεται να βρεθούν στο στόχαστρο.

H περίπτωση της Τουρκίας

Στοιχεία που παρείχε η ίδια η Ρωσία δείχνουν ότι ο όγκος του εμπορίου με την Τουρκία ξεπέρασε τα 62 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022.

«Αυτό είναι το αποτέλεσμα των κοινών προσπαθειών των κυβερνήσεων, των αρμόδιων υπηρεσιών και των οικονομικών φορέων των δύο χωρών. Είναι σημαντικό οι δυνατότητες της συνεργασίας μας να παραμένουν ουσιαστικές για την επίτευξη νέων οριζόντων», δήλωσε το Σάββατο στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA, ο Γιούρι Πίλιπσον, διευθυντής του 4ου Ευρωπαϊκού Τμήματος του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, έχει εκφράσει “ανησυχία”, αλλά και την υποψία ότι η Τουρκία προσφέρει δυνατότητες για νόμιμη ή έστω νομότυπη παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων. Αυτό επισημαίνει και ο οικονομολόγος Ερντάλ Γιαλτσίν.

“Η Τουρκία εισάγει αργό πετρέλαιο από τη Ρωσία και το επεξεργάζεται σε δικά της διυλιστήρια, για να το εξαγάγει στη συνέχεια στην Ευρώπη, ως τουρκικό προϊόν πλέον”, δηλώνει χαρακτηριστικά στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA). “Πρόκειται για μία χαρακτηριστική περίπτωση καταστρατήγησης των κυρώσεων”, λέει ο Γιαλτσίν, εκτιμώντας ωστόσο ότι φέρει ευθύνη όχι μόνο η Τουρκία που πουλάει το πετρέλαιο, αλλά και η ΕΕ που το αγοράζει.