Το αμαρτωλό παρελθόν της Deutsche Bank – Γιατί βρέθηκε ξανά στο στόχαστρο

«Τι έκανε λάθος η Deutsche Bank»; Αυτό είναι το πιο δημοφιλές ερώτημα της ημέρας στις μηχανές αναζήτησης, σε όλο τον κόσμο, καθώς οι πολίτες του πλανήτη προσπαθούν να καταλάβουν τι κρύβεται πίσω από την (όχι και τόσο) ξαφνική πτώση της γερμανικής τράπεζας.

Η απάντηση είναι αρκετά δύσκολο να δοθεί από ένα ρομπότ, σαν αυτά που χρησιμοποιούν οι Google και Microsoft, καθώς περιέχει τα περισσότερα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης απληστίας.

Δωροδοκίες, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, συμμετοχή σε απάτες, φοροδιαφυγή, εμπλοκή σε σκάνδαλα πάσης φύσεως -ακόμα και στη «φούσκα» των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ που πυροδότησαν μια παγκόσμια κρίση -και πολλά ακόμα, συνθέτουν αυτό το «μωσαϊκό της αμαρτίας», το οποίο και τώρα επιστρέφει από το παρελθόν για να στοιχειώσει το μέλλον της γερμανικής τράπεζας.

Κάποιοι οικονομολόγοι και ειδικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μπορεί να δοκιμάζεται ξανά, μετά την Credit Suisse, αυτή τη φορά από την Deutsche Bank, αλλά τονίζουν ότι «η Deutsche Bank δεν είναι η επόμενη Credit Suisse».

Και από τη μία, έχουν δίκιο: Οι μετοχές της γερμανικής τράπεζας έφθασαν να καταγράφουν τη μεγαλύτερη πτώση την τελευταία 5ετία, ενώ από τις αρχές του Μαρτίου, η γερμανική τράπεζα έχει απολέσει τουλάχιστον το 1/5 της αξίας της.

Την ίδια στιγμή, τα CDS, δηλαδή το κόστος ασφάλισης έναντι πιθανής χρεοκοπίας, εκτοξεύτηκαν (αλλά παρέμειναν συγκριτικά πολύ μακριά από τα επίπεδα που κινήθηκαν τα CDS της Credit Suisse πριν το bailout) και τα ομόλογα χαμηλής εξασφάλισης AT1, τα οποία βρέθηκαν στο «μάτι» του κυκλώνα μετά την αμφιλεγόμενη διαγραφή τους στην περίπτωση της διάσωσης της Credit Suisse, υπέστησαν ένα εκτεταμένο sell off.

Από την άλλη όμως, το «άδικο» που έχουν, ξεπροβάλλει όσο οι αναλυτές προσπαθούν να εστιάσουν στα «γιατί» της πτώσης και στους λόγους που η DB βρέθηκε στο στόχαστρο, παρότι τα τελευταία χρόνια επιχείρησε να αφήσει πίσω το κακό παρελθόν της.

Η γερμανική τράπεζα βρίσκεται σε περίοδο ανάκαμψης τα τελευταία χρόνια έπειτα από μια σειρά διαδοχικών κρίσεων, όμως πληρώνει την «ευαισθησία» των αγορών έπειτα από σα συνέβησαν με τις Silicon Valley Bank, Signature Bank και Credit Suisse. «Είναι μια ξεκάθαρη περίπτωση των αγορών, όπου πρώτα πουλάς και μετά κάνεις ερωτήσεις», ανέφεραν αναλυτές. «Κανείς δεν έχει διάθεση για ρίσκο, δεδομένων των ανησυχιών και του τι συνέβη με την Credit Suisse».

Άλλωστε, δεν είναι κάτι ξαφνικό, ούτε πρόσφατο. Η Deutsche Bank γνωρίζει μια ιλιγγιώδη πτώση την τελευταία δεκαετία που έχει μειώσει την τιμή της μετοχής της κατά 65% -το συνολικό ενεργητικό της έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τρίτο- τα έσοδα κατά 25% και το μέρισμα -που έχει ανασταλεί για αρκετά χρόνια- κατά 73%, κάτω από το επίπεδο του 2012. Ακόμη και ο αριθμός του προσωπικού έχει μειωθεί κατά 16%. Δύο πρώην τραπεζίτες εξέτισαν ποινές φυλάκισης για συμμετοχή σε διάφορα σκάνδαλα και άλλοι, συμπεριλαμβανομένων πρώην μελών του διοικητικού συμβουλίου, βρίσκονται ακόμη υπό ποινική έρευνα.

Αυτός ο καθοδικός κύκλος επιταχύνθηκε από την απειλή ενός προστίμου ρεκόρ ύψους 14 δισ. δολαρίων από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ το 2016. Ενώ ο τελικός διακανονισμός ήταν μόλις το μισό από αυτό το επίπεδο, χρειάστηκαν σχεδόν τρία χρόνια για να ανακάμψει κανείς από αυτό που ένα ανώτερο στέλεχος αποκαλεί τώρα «σχεδόν θανατηφόρα εμπειρία».

Το αμαρτωλό παρελθόν

Και είναι ορισμένες ομοιότητες του παρελθόντος της Deutsche Bank με το βρώμικο παρελθόν της ελβετικής τράπεζας που έκανε τους επενδυτές να πουλήσουν πανικόβλητοι, πριν καν… κάνουν ερωτήσεις. Όπως είναι η εμπλοκή και των δύο τραπεζών σε σκάνδαλα κατασκοπείας εργαζομένων τους, σε σκάνδαλα φοροδιαφυγής, αλλά και στην υπόθεση των ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ. Μια, έστω και σύντομη, αναδρομή στις αμαρτίες του παρελθόντος της γερμανικής τράπεζας, είναι ικανή να εξηγήσει πολλά…

Οι επενδυτές, λοιπόν, έχουν κάθε λόγο να είναι επιφυλακτικοί απέναντι τον τραπεζικό κολοσσό λόγω του παρελθόντος του, αφού σε πλείστες περιπτώσεις είχε συνδεθεί με κάθε πιθανό και απίθανο σκάνδαλο που ταλαιπώρησε το τραπεζικό σύστημα. Παράλληλα, πολλοί φοβούνται πως υπάρχουν κρυμμένοι σκελετοί στο ντουλάπι της Deutsche Bank, με επίκεντρο την έκθεση της γερμανικής τράπεζας στα αμερικανικά εμπορικά ακίνητα και το χαρτοφυλάκιο παραγώγων της.

Σύμφωνα με παλαιότερο δημοσίευμα της DW, η γερμανική τράπεζα στο παρελθόν είχε εμπλακεί σε σειρά σκανδάλων, ενώ οι έφοδοι των ελεγκτικών αρχών στα γραφεία της τα προηγούμενα χρόνια ήταν συχνό φαινόμενο. Πέρυσι μάλιστα οι αστυνομικές αρχές είχαν πραγματοποιήσει έφοδο στα γραφεία της Deutsche Bank και της μονάδας της διαχείρισης ενεργητικού DWS στη Φρανκφούρτη για έλεγχο στο πλαίσιο έρευνας για καταγγελίες greenwashing και λίγο καιρό νωρίτερα στο πλαίσιο έρευνας για ξέπλυμα χρήματος.

Σύμφωνα με την DW και άλλα διεθνή ΜΜΕ που καλύπτουν την Deutsche Bank, αυτές είναι οι πιο «ηχηρές» περιπτώσεις εμπλοκής της γερμανικής τράπεζας με σκάνδαλα και αποτυχημένες επενδύσεις:

Ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ

Το ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια (subprimes) θεωρούνται η απαρχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης πριν από περίπου 13 χρόνια. Τέτοιου είδους «τοξικά» στεγαστικά δάνεια αγοράστηκαν και από την Deutsche Bank, η οποία στη συνέχεια τα «συσκεύαζε» σε πολύπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και τα μεταπωλούσε ως σίγουρη επένδυση σε άλλες τράπεζες.

Όταν η αμερικανική αγορά στεγαστικών δανείων κατέρρευσε, όλα αυτά τα πακέτα έχασαν μεμιάς την αξία τους. Ας σημειωθεί ότι η γερμανική τράπεζα είχε οσμιστεί τις εξελίξεις και είχε επενδύσει τεράστια ποσά στην κατάρρευση της αγοράς. Λίγα χρόνια αργότερα η Deutsche Bank και το αμερικανικό δημόσιο συμβιβάζονταν σε πρόστιμο 14 δισ. δολαρίων, το οποίο εν τέλει περιορίστηκε στα 7,2 δισ.

Ξέπλυμα χρήματος στη Ρωσία

Το 2015 αποκαλύφθηκε ότι η Deutsche Bank είχε ξεπλύνει την τελευταία τετραετία με τη βοήθεια αγοροπωλησίας μετοχών σε ρούβλια περίπου 10 δισ. δολάρια. Επειδή οι συναλλαγές έγιναν σε αμερικανικό νόμισμα, παρενέβησαν οι αμερικανικές εποπτικές αρχές επιβάλλοντας πρόστιμο 600 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ως αποτέλεσμα, το γερμανικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σταμάτησε να δραστηριοποιείται ως επενδυτική τράπεζα στη Ρωσία. Όπως όλα δείχνουν, βάσει των FinCen files, οι τότε αποκαλύψεις ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου.

Χειραγωγήσεις διατραπεζικών επιτοκίων

Τα επιτόκια Euribor και Libor είναι διατραπεζικά επιτόκια αναφοράς, με τα όποια οι τράπεζες δανείζονται χρήματα μεταξύ τους. Παράλληλα, έχουν ρόλο σημείου αναφοράς όταν πρόκειται για βραχυπρόθεσμα δάνεια ή μακροπρόθεσμες χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, όπως υποθήκες ή παράγωγα.

Το 2013 η Κομισιόν επέβαλε σε έξι διεθνείς τράπεζες συνολικά πρόστιμα 1,7 δισ. ευρώ για χειραγώγηση των εν λόγω επιτοκίων. Το μεγαλύτερο πρόστιμο, ύψους 725 εκατ. ευρώ, επιβλήθηκε στην Deutsche Bank.

Συναλλαγές με τον Τζέφρι Έπσταϊν

«Ήταν μεγάλο λάθος να δεχθούμε τον Τζέφρι Έπσταϊν ως πελάτη το 2013», παραδεχόταν το περασμένο καλοκαίρι η διοίκηση της Deutsche Bank, όταν οι αμερικανικές αρχές της επέβαλλαν πρόστιμο 150 εκατομμυρίων δολαρίων. Η γερμανική τράπεζα γνώριζε το «εγκληματικό ιστορικό» του Αμερικανού παιδόφιλου, δεν έκανε ωστόσο τίποτα, παρά τις «συστηματικές ύποπτες αναλήψεις», δήλωσε η διοίκηση της τράπεζας στη Φρανκφούρτη.

Danske Bank

H Deutsche Bank διαδραμάτισε κορυφαίο ρόλο και στο μεγαλύτερο, μέχρι τότε, σκάνδαλο ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Υπήρξε ο κύριος εταίρος της Danske Bank, η οποία μέσω υποκαταστημάτων στην Εσθονία ξέπλυνε από το 2007 μέχρι το 2015 περίπου 200 δισ. ευρώ. Όπως και στην περίπτωση Έπσταϊν, έτσι και σε αυτήν την υπόθεση η χρηματοπιστωτική ρυθμιστική αρχή της Νέας Υόρκης DFS επέρριψε στη γερμανική τράπεζα «ελλιπή έλεγχο στους πελάτες της».

Το τελευταίο διάστημα η Deutsche Bank επένδυσε περίπου 1 δισ. ευρώ στη βελτίωση των εσωτερικών ελέγχων και αύξησε το ανθρώπινο δυναμικό της αντίστοιχης υπηρεσίας κατά 1.500 συνεργάτες.

Κατασκόπευε εργαζόμενους και… επενδυτές!

Ένα από τα πιο πολύκροτα σκάνδαλα που «στοιχειώνουν» την Deutsche Bank, είναι αυτό της κατασκοπείας, το οποίο, μάλιστα, είχε λάβει (όπως αποδείχθηκε) και πολύ μεγάλες διαστάσεις, ενώ υπήρχε «προσωπικό ενδιαφέρον της διοίκησης στην κατασκοπεία – παρακολούθηση». Όπως αποδείχθηκε, η Deutsche Bank, δεν παρακολουθούσε μόνο τους εργαζομένους της, αλλά ακόμα και τους εξωτερικούς επενδυτές!

Στελέχη της τράπεζας παρακολουθούσαν χιλιάδες e-mail του προσωπικού και επενδυτών της, ενώ με κάθε μυστικότητα έψαχνε τους σκληρούς δίσκους των ηλεκτρονικών υπολογιστών των εργαζομένων της.

Cum-ex: Το σκάνδαλο φοροδιαφυγής

Το σκάνδαλο Cum-ex ξεκίνησε από την Deutsche Bank και πήρε γρήγορα πολιτικές διαστάσεις, καθώς προκάλεσε μέχρι και την κατάθεση στις δικαστικές αρχές του Γερμανού Καγκελάριου Όλαφ Σολτς. Μόλις πέρυσι, οι Γερμανοί εισαγγελείς έκαναν έφοδο στα κεντρικά της Deutsche Bank αναζητώντας στοιχεία για την εμπλοκή της στο σκάνδαλο «cum-ex» που αφορά απάτη με σκοπό τη φοροδιαφυγή, ύψους αρκετών δισ. ευρώ.

Στη φορολογική απάτη που είναι γνωστή ως «cum-ex» ή dividend stripping, οι τράπεζες και οι επενδυτές αντάλλασσαν ταχύτατα μετοχές εταιρειών γύρω από την ημέρα διανομής των μερισμάτων τους, θολώνοντας την ιδιοκτησία των μετοχών και επιτρέποντας σε πολλά μέρη να διεκδικήσουν ψευδώς φορολογικές εκπτώσεις επί των μερισμάτων.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία από την έρευνα, στο σκάνδαλο εμπλέκονται περίπου 100 τράπεζες σε τέσσερις ηπείρους και τουλάχιστον 1.000 ύποπτοι. Η Deutsche Bank ανέφερε σε ανακοίνωσή της ότι συνεργάζεται με τους ερευνητές για το θέμα από το 2017 και συνεχίζει να το κάνει. Το Reuters έχει αναφέρει την εμπλοκή της Deutsche Bank στο σχέδιο μεταξύ 2006 και 2011, όταν οι τραπεζίτες συζητούσαν τους «κινδύνους φήμης» του θέματος. Η Deutsche Bank δάνεισε χρήματα σε εταιρείες για να πραγματοποιήσουν τέτοιες συναλλαγές.

Πηγή: newmoney.gr

Γράφουν οι: Νίκος Χρυσικόπουλος, Γιώργος Καραγιάννης