Βαθαίνει ο πόνος των κυρώσεων

O πόλεμος στην Ουκρανία οδηγεί πλέον σε μια σημαντική συρρίκνωση των προοπτικών της ανάπτυξης για τη φετινή χρονιά, με την Κύπρο να επηρεάζεται μέσω τριών καναλιών: του πληθωρισμού και των υψηλών τιμών της ενέργειας, του τουρισμού και του τομέα της παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει επίσημα αναθεωρήσει την πρόβλεψη για την ανάπτυξη στο 2,7%, από 4% που ήταν η αρχική ανάπτυξη. Χαμηλότερη ανάπτυξη, στο 2%, προβλέπει το πάντα επιφυλακτικό και συντηρητικό στις προβλέψεις του ΔΝΤ. Οι προβλέψεις αυτές, όμως, επί της ουσίας συνιστούν σενάρια καθώς η πορεία της κυπριακής (και της ευρωπαϊκής οικονομίας) θα εξαρτηθεί από ένα μεγάλο άγνωστο «Χ», την πορεία του πολέμου στην Ουκρανία και την έκταση των κυρώσεων.

Οι υπηρεσίες

Αυτός ο άγνωστος «Χ» δημιουργεί ένα απαιτητικό περιβάλλον ειδικά για τον τομέα των υπηρεσιών για λόγους που όλοι μπορούν να αντιληφθούν. Οι κυρώσεις έχουν ήδη περιορίσει τη δραστηριότητα επιχειρήσεων ρωσικών συμφερόντων επηρεάζοντας τους εργαζομένους σε αυτές και τις κυπριακές εταιρείες που τους παρέχουν λογιστικές, ελεγκτικές, νομικές και διοικητικές υπηρεσίες (και τους επίσης χιλιάδες εργαζομένους τους).

«Οι νομικές και λογιστικές υπηρεσίες θα επηρεαστούν ενδεχομένως, αλλά καθώς επικρατεί αβεβαιότητα είναι δύσκολο να γίνουν εκτιμήσεις», αναφέρει το Υπουργείο Οικονομικών στο πρόγραμμα σταθερότητας 2022-25 και προβαίνει σε μια συντηρητική εκτίμηση για την επίδραση των κυρώσεων.

Παράγοντες της αγοράς, με γνώση των όσων συμβαίνουν, μεταφέρουν στον «Π» μια «γκρίζα εικόνα». Γραφεία κλείνουν και κόσμος απολύεται. Ελεγκτικά γραφεία προσανατολισμένα στη ρωσική αγορά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κάλυψη της μισθοδοσίας.

Οι κυρώσεις επηρεάζουν ήδη όσες κυπριακές επιχειρήσεις ρωσικών συμφερόντων συναλλάσσονται κυρίως με τη ρωσική αγορά. Οι εταιρείες αυτές δεν μπορούν να πραγματοποιούν συναλλαγές στη Ρωσία με ρωσικές τράπεζες και σταδιακά ξεμένουν και από ρευστότητα.

Από τους περίπου 30.000 Ρώσους που διαμένουν μόνιμα στην Κύπρο η μεγάλη πλειοψηφία είναι υπάλληλοι σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων και οι οικογένειές τους. Το μεγαλύτερο πρόβλημά τους σήμερα είναι η έλλειψη ρευστού και υπάρχουν περιπτώσεις που υποχρεώθηκαν να πωλήσουν αυτοκίνητα ή και κοσμήματα για να μπορέσουν να συντηρηθούν. Στη Λεμεσό διακινούνται φήμες και για μια «μαύρη αγορά» ανταλλαγής ρουβλιών με ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τις κυρώσεις οι νέες καταθέσεις των Ρώσων στην ΕΕ δεν μπορούν να ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ.

Εταιρείες που έχουν εργασίες και μπορούν να επιβιώσουν είναι όσες έχουν συναλλαγές -και άρα εισόδημα- με τη Δύση. Αυτοί έχουν μια ευκαιρία. Οι υπόλοιποι δεν μπορούν να δουλέψουν, αναφέρει στον «Π» πηγή της αγοράς η οποία κάνει τη διαπίστωση ότι η Ρωσία τελείωσε για τον κυπριακό τομέα των υπηρεσιών. Πλέον ούτε και Κύπριοι επιθυμούν να έχουν συνεργασία με Ρώσους καθώς φοβούνται. Δεν υπάρχουν σημάδια τερματισμού του πολέμου και άρσης των κυρώσεων, αντίθετα οι κυρώσεις ενισχύονται.

Το πέμπτο πακέτο κυρώσεων περιλαμβάνει απαγορεύσεις για την εγγραφή, παροχή καταστατικής έδρας, επιχειρηματικής ή διοικητικής διεύθυνσης, καθώς και υπηρεσιών διαχείρισης, σε καταπιστεύματα ή σε οποιοδήποτε παρόμοιο νέο νομικό μόρφωμα. Το ΥΠΟΙΚ έχει ζητήσει διευκρινίσεις για το αν η απαγόρευση αφορά και υφιστάμενα καταπιστεύματα. Το λεκτικό της κύρωσης δεν αναφέρεται σε νέα καταπιστεύματα, αλλά διευκρινίζεται ότι οι απαγορεύσεις δεν ισχύουν όταν ο καταπιστευματοδόχος ή δικαιούχος είναι υπήκοος κράτους μέλους ή φυσικό πρόσωπο που διαθέτει προσωρινή ή μόνιμη άδεια διαμονής σε κράτος μέλος.

Οι κάτοχοι καταπιστευμάτων δεν περιμένουν να δουν τι ισχύει και ήδη παρατηρείται μαζική μεταφορά στα Νησιά Κέιμαν. Η διαχείριση καταπιστευμάτων αποτελεί μια ιδιαίτερα προσοδοφόρα εργασία για τον κυπριακό τομέα των υπηρεσιών.

Αναζητούν καταφύγιο

Οι κυρώσεις δυσκολεύουν την καθημερινότητα όσων Ρώσων ζουν και δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και έχουν φέρει και κινητικότητα. Κάποιοι φεύγουν, ενώ υπάρχουν και ροές Ρώσων προς την Κύπρο. Η επιστροφή στη Ρωσία δεν αποτελεί επιλογή καθώς φοβούνται και τον κίνδυνο επιστράτευσης. Μέχρι σήμερα στον πόλεμο δεν συμμετέχουν έφεδροι.

Από την έναρξη του πολέμου έχει καταγραφεί μια μαζική έξοδος Ρώσων προς Ντουμπάι, Τουρκία, Αρμενία και όσοι έχουν εβραϊκές ρίζες στρέφονται στο Ισραήλ το οποίο χορηγεί και υπηκοότητα σε όσους μπορούν να αποδείξουν την καταγωγή τους.

Ένας αριθμός έχει επιλέξει ως καταφύγιο την Κύπρο. Πρόκειται για πρόσωπα που έχουν εταιρεία στην Κύπρο και έρχονται στη χώρα ως εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις τους. Οι κυρώσεις δεν θέτουν μπλόκο στη μετακίνηση εργαζομένων. Αυτός είναι και ένας τρόπος να συνεχίσουν να έχουν κάποιου είδους δραστηριότητα. Η υποχρέωση αποκάλυψης των πραγματικών δικαιούχων εταιρειών θέτει σε κίνδυνο τις εταιρείες τους σε μελλοντικούς κινδύνους αν παραμείνουν στη Ρωσία. Ως φυγάδες και μόνιμοι κάτοικοι στην ΕΕ μπορούν να αποφύγουν περιπέτειες. Πιο πάνω αναφέραμε ότι οι απαγορεύσεις για τα καταπιστεύματα δεν αφορούν φυσικά πρόσωπα με προσωρινή ή μόνιμη άδεια διαμονής σε κράτος μέλος.

Παράγοντες της αγοράς τονίζουν στον «Π» ότι ο τρόπος επιβολής των κυρώσεων έχει ως αποτέλεσμα να τιμωρούνται άδικα πολλοί Ρώσοι επιχειρηματίες.