Αποτελεσματική κρίνεται, με βάση τα στατιστικά δεδομένα αλλά και την αίσθηση που επικρατεί στο λιανικό εμπόριο, η αυτορρύθμιση της αγοράς σε ό,τι αφορά το ωράριο των γενικών καταστημάτων.
Ουσιαστικά από τον Δεκέμβριο του 2015, όταν με το δικαιολογητικό ότι παραβιάζεται η διακριτική αρχή των εξουσιών κρίθηκε αντισυνταγματικός ο νόμος που είχε συντάξει και ψηφίσει η Βουλή για να απαγορεύσει στη Ζέτα Αιμιλιανίδου να βγάζει διατάγματα μέσα από τα οποία να επιτρέπει το ωράριο της Κυριακής, τα λεγόμενα γενικά καταστήματα (υπεραγορές, ένδυση, υπόδηση κ.λπ.) λειτουργούν στη βάση του ωραρίου που τα ίδια θεωρούν ωφέλιμο για την επιχείρηση.
Κανένα κατάστημα δεν έχει παρατηρηθεί να δουλεύει 24 ώρες το 24ωρο -κάτι που θα μπορούσε να συμβεί ελλείψει ρύθμισης- προφανώς γιατί τέτοια ανάγκη δεν υπάρχει. Η κατάσταση εξελίσσεται ομαλά και φαίνεται να επικρατεί τάξη και ασφάλεια στο παζάρι. Σ’ αυτό έχει συμβάλει και ο νόμος του 2015, ο οποίος ρυθμίζει λεπτομερώς τον τρόπο εργασίας και την αποζημίωση των εργαζομένων τις Κυριακές και τις αργίες, έτσι ώστε να μην αφήνει περιθώρια εκμετάλλευσης του προσωπικού.
Αποφεύχθηκε η αναστάτωση
Η επανεκλογή του Νίκου Αναστασιάδη στην προεδρία της Δημοκρατίας, και ασφαλώς ο επαναδιορισμός της κ. Αιμιλιανίδου στο Υπουργείο Εργασίας, έχει ανακουφίσει το λιανικό εμπόριο. Κι αυτό γιατί δημιουργεί μια σιγουριά και μια ασφάλεια στους επαγγελματίες των γενικών καταστημάτων ότι τα δεδομένα όσον αφορά το ωράριο δεν πρόκειται να αλλάξουν.
Εκλογή του οποιουδήποτε άλλου, στη βάση των προεκλογικών προγραμμάτων τους, θα μπορούσε να σημαίνει αλλαγή στρατηγικής στα θέματα ωραρίου, προκαλώντας αναστάτωση στην αγορά, ειδικά σε αυτή τη φάση που τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να πηγαίνουν καλύτερα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του τομέα.
«Ζω το εμπόριο καθημερινά και μπορώ να πω ότι είμαστε στην καλύτερή του φάση. Είναι από τους κλάδους που μέσα στα δύσκολα χρόνια είχε θετικά πρόσημα και προχωρεί με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συνεισφέροντας τα μέγιστα στην οικονομία», δήλωσε στον «Π» ο γραμματέας του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου (ΠΑΣΥΛΙΕ) Μάριος Αντωνίου.
Δικαίωμα διατάγματος
Το ερώτημα ωστόσο είναι το εξής: Δεν θα ήταν ορθότερο να δοθεί πίσω το δικαίωμα στον εκάστοτε υπουργό να ρυθμίζει το ωράριο των γενικών καταστημάτων; Η Ζέτα Αιμιλιανίδου, με την οποία επικοινώνησε ο «Π», θεώρησε πως στην παρούσα φάση δεν θα ήθελε να κάνει την οποιαδήποτε παρέμβαση.
Από την πλευρά του, ωστόσο, ο κ. Αντωνίου εκ μέρους του ΠΑΣΥΛΙΕ τοποθετείται και απαντά θετικά πως ναι, πρέπει να δοθεί πίσω στον εκάστοτε υπουργό Εργασίας το δικαίωμα έκδοσης διατάγματος με το οποίο να ρυθμίζεται το ωράριο, καθώς αυτό αφαιρέθηκε από τη Βουλή παράτυπα, όπως άλλωστε είπε και το Ανώτατο Δικαστήριο.
Εξαιρετικό το 2017, μπήκε με το δεξί και το 2018
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε στον «Π» ο κ. Αντωνίου, ο τομέας του λιανικού εμπορίου, παρά την οικονομική κρίση, ήταν ο μόνος που καταγραφόταν να έχει θετικά πρόσημα. Τα τελευταία δύο χρόνια τα δεδομένα είναι ακόμα καλύτερα, ενώ ο κ. Αντωνίου χαρακτηρίζει το 2017 μια εξαιρετική χρονιά.
«Από τις συναντήσεις που είχαμε με τα μέλη μας φαίνεται πως μπήκε με το δεξί και το 2018. Αυτό καταγράφεται και στους τζίρους του Ιανουαρίου, ο οποίος συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής μήνας για το λιανεμπόριο, εάν αναλογιστούμε πως έρχεται αμέσως μετά τις καταναλωτικές δαπάνες των εορτών. Τα ξεπουλήματα όμως συνέβαλαν τα μέγιστα για να έχουμε έναν πολύ καλό πρώτο μήνα του έτους», σημείωσε ο γραμματέας του ΠΑΣΥΛΙΕ.
Σύμφωνα με τις στατιστικές που παραθέτει ο κ. Αντωνίου:
- Την 11μηνία του 2017 το λιανικό εμπόριο σημείωσε, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016, μια αύξηση της τάξης 4,6% όσον αφορά την αξία, ενώ στον όγκο του κύκλου εργασιών παρουσιάζεται μια αύξηση 6,2%.
- Με βάση τα στοιχεία της JCC, όλοι οι τομείς του λιανεμπορίου κατά τη διάρκεια όλου του έτους του 2017 παρουσίασαν μια αύξηση σε τζίρο της τάξης του 8,6% (αφορά τη χρήση πλαστικού χρήματος). Μια τάση που συνεχίστηκε και τον Ιανουάριο.
- Καταγράφηκε μείωση της τάξης του 33,5% στους εγγεγραμμένους άνεργους του λιανεμπορίου το τρίτο τρίμηνο του 2017 σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 2015. Αξίζει να σημειωθεί πως ο τομέας του εμπορίου είναι σε παγκύπρια βάση ο υπ’ αριθμόν ένα στην απασχόληση. Ένας στους 5 ή το 19% του εργατικού δυναμικού (69.629 άτομα) απασχολείται στο εμπόριο.
Δεύτερη πιο εμπορική μέρα η Κυριακή, μετά το Σάββατο
Όπως δήλωσε στον «Π» ο Μάριος Αντωνίου, στα καλά αποτελέσματα του λιανικού εμπορίου ακόμα και μέσα στην κρίση συνέβαλε αποφασιστικά η ελευθεροποίηση του ωραρίου και το δικαίωμα των καταστημάτων να ανοίγουν Κυριακή.
«Ήταν μια απόφαση της κυβέρνησης το 2013, η οποία χωρίς την παραμικρή δαπάνη εκ μέρους του κράτους δημιούργησε νέες θέσεις εργασίας, εισοδήματα στους εργαζόμενους και στα ταμεία του κράτους. Ταυτόχρονα ενίσχυσε την εξυπηρέτηση των καταναλωτών, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν το συγκεκριμένο μέτρο. Σχεδόν πέντε χρόνια μετά βλέπουμε πως η Κυριακή εμπεδώθηκε ως μέρα ψωνίσματος για τους καταναλωτές».
Μάλιστα αποτελεί τη δεύτερη πιο εμπορική μέρα μετά το Σάββατο. Σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στον ΠΑΣΥΛΙΕ από τον αντιπρόεδρο του συνδέσμου Αντρέα Χατζημιτσή, η απόκλιση των επισκέψεων στο My Mall στη Λεμεσό είναι μόλις στο 7-8% μεταξύ Σαββάτου και Κυριακής! Η μεγαλύτερη δε επισκεψιμότητα στα καταστήματα λιανικού εμπορίου τις Κυριακές παρατηρείται στη Λευκωσία, λόγω περιορισμού των επιλογών σε χώρους δραστηριότητας σε σχέση με τις παράλιες πόλεις.
Η Κυριακή, επεσήμανε ο κ. Αντωνίου, βοήθησε σημαντικά στη μείωση της ανεργίας, ενώ έδωσε κίνητρο στους υφιστάμενους εργαζόμενους να αυξήσουν τα εισοδήματά τους μέσω της υπερωριακής απασχόλησης.
1 εκατ. σε μισθούς
Όπως ανέφερε, εκτιμάται ότι οι μισθοί της Κυριακής στο λιανικό εμπόριο, μαζί με τις συνεισφορές στα ταμεία, αγγίζουν το 1 εκατ. ευρώ.
«Δεν μπορούμε να διανοηθούμε μετά από πέντε χρόνια αυτού του επιτυχημένου μέτρου, που ενίσχυσε την απασχόληση, την οικονομία και την κοινωνία, να έρθει οποιοσδήποτε να περιορίσει τη λειτουργία της Κυριακής ή να μιλά για κλείσιμο των καταστημάτων την Κυριακή».
Καταλήγοντας, επεσήμανε πως το δικαίωμα λειτουργίας των γενικών καταστημάτων τις Κυριακές σταμάτησε και τη στρέβλωση που υπήρχε λόγω του διαχωρισμού των καταστημάτων σε τουριστικά και μη. «Αυτό ήταν παράλογο καθώς δημιουργούνταν καταστήματα δύο ταχυτήτων. Ο ίσος ανταγωνισμός», κατέληξε, «ωφελεί τον καταναλωτή».
