Σειρά παρεμβάσεων στην κυπριακή οικονομία ζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Μακρύς είναι ο κατάλογος των όσων καλείται να υλοποιήσει η Κύπρος ώστε η τρέχουσα θετική πορεία της οικονομίας να έχει συνέχεια. Στην έκθεση των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τρίτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση της χώρας -έκθεση που συντάχτηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- περιγράφεται η ανάκαμψη της οικονομίας, αλλά από τις πρώτες γραμμές της έκθεσης ζητείται η ανανέωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας.

Η έκθεση δεν αναφέρει κάτι νέο ή καταστάσεις που δεν είναι γνωστές -όπως οι πιέσεις σε οικονομία και τραπεζικό σύστημα από το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων- αλλά δίνει μια συνεκτική εικόνα των όσων πρέπει να γίνουν, αποτελεί έναν οδηγό που καταγράφει τις αδυναμίες και τις πολιτικές στις οποίες πρέπει να δοθεί βαρύτητα.

«Η οικονομική ανάκαμψη στην Κύπρο έχει ενδυναμωθεί, αλλά η διατήρηση της ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο απαιτεί την ανανέωση της δυναμικής των μεταρρυθμίσεων, συνέχεια στη δημοσιονομική πειθαρχία και επιτάχυνση στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων», τονίζεται στη σύνοψη της έκθεσης. Στη συνέχεια περιγράφεται η τρέχουσα κατάσταση και οι προκλήσεις.

«Η ανάπτυξη», τονίζεται, «θα παραμείνει ισχυρή, αν και θα επιβραδυνθεί μεσοπρόθεσμα. Η ανάπτυξη οδηγείται όλο και περισσότερο από την εγχώρια ζήτηση, ενώ ο τουρισμός εξακολουθεί να αυξάνεται με θετικές επιπτώσεις σε άλλους τομείς της οικονομίας. Οι συνθήκες στην αγορά εργασίας συνεχίζουν να βελτιώνονται με αύξηση της απασχόλησης σε διάφορους τομείς. Η αγορά ακινήτων έχει σταθεροποιηθεί και ο τομέας των κατασκευών ανακάμπτει. Το υψηλό χρέος του ιδιωτικού τομέα, το οποίο μειώνεται μόνο σταδιακά, συνεχίζει να βαραίνει τις αναπτυξιακές προοπτικές. Επιπλέον, η διεύρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών πρέπει να παρακολουθείται στενά, λόγω του υψηλού επιπέδου του εξωτερικού χρέους».

Τι ζητείται

Οι τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρουν ότι η διατήρηση της ισχυρής ανάπτυξης και η διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών απαιτούν την ανανέωση της δέσμευσης όλων των ενδιαφερόμενων μερών για την επιτάχυνση του ρυθμού διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, ζητούν:

- Μεταρρύθμιση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης που θα πρέπει να συνοδεύεται από αξιόπιστες διασφαλίσεις έναντι πιθανών υπερβάσεων του κόστους.

- Λόγω των γενικών επιπτώσεών της στη λειτουργία της οικονομίας, απαιτείται ταχεία μεταρρύθμιση της δικαστικής εξουσίας, μεταξύ άλλων, με την ίδρυση εμπορικού δικαστηρίου, την ενημέρωση του κώδικα πολιτικής δικονομίας και τη θέσπιση νομοθεσίας για τη βελτίωση της εφαρμογής αποφάσεων αναγκαστικής εκτέλεσης (βλέπε εκποιήσεις).

- Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και να στηριχθούν τα δημόσια οικονομικά.

- Προώθηση της ιδιωτικοποίησης των μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων, μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργία του ταμείου κρατικών επενδύσεων και μεταρρύθμιση του συστήματος έκδοσης και μεταφοράς τίτλων ιδιοκτησίας.

- Αποφασιστική εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη.

Πιο δύσκολες οι αναδιαρθρώσεις

Δεν αποτελεί έκπληξη η διαπίστωση της Επιτροπής ότι το πολύ υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει η βασική πηγή ευπάθειας της κυπριακής οικονομίας.

«Καθίσταται επιτακτική ανάγκη να επιταχυνθεί σημαντικά η αντιμετώπιση του προβλήματος των ΜΕΔ σε όλες τις τράπεζες», τονίζεται. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώνονται στον τραπεζικό τομέα στο σύνολό τους, αλλά παραμένουν από τα υψηλότερα στην ΕΕ.

Η εικόνα δεν είναι απόλυτα μαύρη καθώς διαπιστώνεται ότι ο τραπεζικός τομέας παρουσιάζει ορισμένες θετικές εξελίξεις, κυρίως ενίσχυση της εμπιστοσύνης που συνέβαλε και στην αύξηση των καταθέσεων.

Οι τεχνοκράτες παρατηρούν ότι η αναδιάρθρωση των ΜΕΔ γίνεται όλο και πιο δύσκολη λόγω των δυσκολιών στη διαχείριση δανείων λιανικής και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και στην αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Οι κυπριακές αρχές καλούνται να καταστήσουν αποτελεσματικότερες τις δικαστικές διαδικασίες σε περίπτωση αφερεγγυότητας και εκποιήσεων, ενώ η ταχεία έγκριση του νόμου για τις τιτλοποιήσεις δανείων θα συμβάλει στη δημιουργία δευτερογενούς αγοράς δανείων, η οποία θα μπορούσε να επιταχύνει την αντιμετώπιση του προβλήματος.