Η μεγάλη πρόκληση της ψηφιακής ανάπτυξης

Όταν τον περασμένο Μάρτιο είχαν κυκλοφορήσει οι δείκτες ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, οι λεγόμενοι DESI, οι οποίοι εκδίδονται κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εύκολα μπορούσε κανείς να συμπεράνει πως η Κύπρος παραμένει ουραγός στον τομέα. Στην κατάταξη ήταν έβδομη από το τέλος.

Όπως φάνηκε από την ανάλυση της πανευρωπαϊκής έρευνας, στη χώρα μας λείπουν οι ψηφιακές δεξιότητες, απουσιάζει το ψηφιακό περιεχόμενο με αξία για τον πολίτη (e- Government) και τον καταναλωτή (πέραν του ποδοσφαίρου), οι συνδέσεις είναι ακριβές και το δίκτυο ελλιπές. Παράγοντες οι οποίοι βάζουν φρένο στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας στην Κύπρο.

Έχοντας ενώπιόν του αυτό το σκηνικό, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών κάνει αυτή τη στιγμή μια μεγάλη προσπάθεια για να ωθήσει την κοινωνία και την αγορά προς την ψηφιακή οικονομία. Για την ενημερωτική καμπάνια που ήδη έχει ξεκινήσει, αλλά και για τα έργα υποδομής τα οποία προωθούνται, με στόχο την ενθάρρυνση της ανάπτυξης ψηφιακής κουλτούρας στην Κύπρο, μιλήσαμε με τον διευθυντή του Τμήματος Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών (ΤΗΕ) του Υπ. Μεταφορών Γιώργο Κωμοδρόμο.

Ψηφιακός αναλφαβητισμός

"Αυτό που φάνηκε και μέσα από τους δείκτες DESI είναι πως οι Κύπριοι χρησιμοποιούν μεν το διαδίκτυο, αλλά κυρίως για να ενημερώνονται, για να παίζουν video-games, να ακούνε μουσική ή να ασχολούνται με τα κοινωνικά δίκτυα. Είναι περιορισμένη η χρήση του για ηλεκτρονικές συναλλαγές, είτε αυτό αφορά online αγορές, είτε εξυπηρέτησή από την τράπεζα ή τη δημόσια υπηρεσία. Επίσης είδαμε ότι οι ψηφιακές δεξιότητες ήταν πολύ χαμηλά, στο 43% του πληθυσμού, κάτι που αποτελεί τροχοπέδη για ανάδειξη των οφελών των ψηφιακών τεχνολογιών", εξηγεί ο κ. Κωμοδρόμος.

Η ομάδα της ψηφιακής στρατηγικής, υπό τον υπουργό Μάριο Δημητριάδη, αναγνώρισε, όπως επισημαίνει ο διευθυντής του ΤΗΕ, ότι χρειάζεται να γίνει στοχευμένη εκστρατεία ενημέρωσης.

Προγράμματα επιμόρφωσης

"Στο τέλος της εκστρατείας θέλουμε οι Κύπριοι να βάλουν στη ζωή τους τις ψηφιακές τεχνολογίες, αναγνωρίζοντας τα οικονομικά και κοινωνικά τους οφέλη τα οποία θα αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής τους, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, την παραγωγικότητα, με αποτέλεσμα να έχουμε και εξοικονόμηση πόρων, να αποφεύγουμε τις ταλαιπωρίες στις ουρές στα τμήματα του δημοσίου ή στις τράπεζες βάζοντας όλοι ένα λιθαράκι κατά της γραφειοκρατίας", αναφέρει ο κ. Κωμοδρόμος σημειώνοντας πως δεν πρόκειται για ένα μήνυμα κενό περιεχομένου αφού ήδη τρέχουν ταυτόχρονα προγράμματα επιμόρφωσης για απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων.

Τέτοια προγράμματα μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Κέντρου Παραγωγικότητας αλλά και σε αυτήν της ΑνΑΔ. Τα προγράμματα επιμόρφωσης απευθύνονται τόσο σε απλούς πολίτες όσο και σε στελέχη επιχειρήσεων και προσφέρονται δωρεάν.

Στο πλαίσιο της ίδιας καμπάνιας και σε συνεργασία με το Υπ. Παιδείας, το μάθημα της απόκτησης βασικών γνώσεων χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών μπήκε από φέτος στα σχολεία και συγκεκριμένα στις τρεις τάξεις του γυμνασίου. Στο τέλος του μαθήματος οι μαθητές θα μπορούν με πληρωμένο το τέλος από το κράτος να παρακαθίσουν σε ειδικές εξετάσεις που πιστοποιούν τις γνώσεις τους. Το κόστος του προγράμματος για την τριετία είναι μισό εκατομμύριο και σύμφωνα με τον κ. Κωμοδρόμο υπάρχει η προοπτική να συνεχιστεί για άλλα τρία χρόνια.

Ανάπτυξη δικτύου

"Ο Κύπριος δεν χρησιμοποιεί τις ψηφιακές τεχνολογίες, είτε γιατί δεν πιστεύει σε αυτές, είτε γιατί δεν ξέρει, είτε γιατί φοβάται, είτε γιατί είναι υψηλό το κόστος. Εμείς έχουμε σχεδιάσει δράσεις για όλα, αλλά χρειάζεται όλοι οι εταίροι να επικεντρωθούν στις δικές τους ευθύνες. Όπως και στην ανάπτυξη δικτύων που είναι προαπαιτούμενο", σχολιάζει ο Γιώργος Κωμοδρόμος.

Βεβαίως, προσθέτει, "δεν είναι όλα μαύρο χάλι! Έχει και τομείς που πάμε καλά", υποστηρίζει. "Όπως για παράδειγμα στην κινητή τηλεφωνία. Το 2014 δώσαμε την τρίτη άδεια κινητής και νέο ραδιοφάσμα για την ανάπτυξη του 4G. Αυτός άλλωστε είναι και ο ρόλος του κράτους. Να δημιουργεί τις δομές και το ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε να βοηθά την αγορά να αναπτύξει τον ανταγωνισμό. Και αυτό έγινε. Οι συνδρομές στις ευρυζωνικές κινητής εκτοξεύθηκαν από το 66% (2016) στο 89% (2017). Το δε κόστος έπεσε, ενώ το traffic των data ανέβηκε σημαντικά. Ταυτόχρονα η κάλυψη του 4G το 2017 έφτασε πληθυσμιακή κάλυψη 64% και σύμφωνα με τα πλάνα των παρόχων θα φτάσει το 90%. Τα πλάνα των παρόχων είναι σιγά-σιγά να καλύπτουν και πιο απομακρυσμένες περιοχές σε ευρυζωνικότητα. Και είναι στα πλάνα της κυβέρνησης να αποταθούμε στην ΕΕ για ένα σχέδιο χορηγιών για να βοηθήσουμε τους παρόχους να καλύψουν και το τελευταίο κομμάτι, εκεί που η κάλυψη των δικτύων δεν είναι βιώσιμη", ανέφερε.

Αυτό ισχύει, όπως μας εξήγησε ο κ. Κωμοδρόμος, όχι μόνο για την κινητή ευρυζωνικότητα αλλά και για τη σταθερή. Τέλη του 2017, όπως μας είπε ο κ. Κωμοδρόμος, θα επαναξιολογηθεί η κατάσταση για να φανεί αν τα πλάνα των παρόχων για την ανάπτυξη δικτύου προχωρούν όπως αναμενόταν και αν χρειάζεται η κρατική παρέμβαση και σε ποιο ύψος.

Εκτός από την ΕΕ το ΤΗΕ έχει αποταθεί και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και ζήτησε να εκπονηθούν σχέδια χρηματοδοτικών διευκολύνσεων προς τους παρόχους τηλεφωνίας για επέκταση του δικτύου. Ίσως αυτά να αφορούν δάνεια με χαμηλό επιτόκιο ή αποπληρωμή σε βάθος χρόνου.

Κόστος - υψηλές ταχύτητες

Ο στόχος του Digital Agenda για το 2020 είναι το 50% των συνδέσεων να είναι πάνω από 100 Mbps. Αυτή τη στιγμή με βάση τους δείκτες του DESI μόνο το 4% των συνδέσεων είναι πάνω από 30 Mbps.

"Οι δεξιότητες δεν είναι ο πρώτιστος λόγος που δεν πάνε οι Κύπριοι στις υψηλές ταχύτητες", θεωρεί ο κ. Κωμοδρόμος. "Ήδη ακόμα και αυτά που κάνουν οι Κύπριοι στο ίντερνετ θέλουν υψηλές ταχύτητες. Άρα λογικά αφού η χρήση είναι εκεί θα έπρεπε όλοι να είχαν υψηλές ταχύτητες. Τι τους εμποδίζει; Το κόστος! Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε ότι οι προσφορές των παρόχων για διπλασιασμό του ευρυζωνικού χωρίς αύξηση τιμής έχουν ανταπόκριση. Τα στοιχεία που έχω λένε πως το 4% ήδη έχει γίνει 11% και αναμένω ότι για το 2017 θα φτάσει το 15%. Μια μεγάλη ανάπτυξη που οφείλεται στην ανατιμολόγηση".

Οι ανησυχίες

Μια άλλη βασική παράμετρος στην αλυσίδα της αύξησης της διείσδυσης χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών στην Κύπρο και της επέκτασης αυτού του οικοδομήματος που λέγεται ψηφιακή οικονομία είναι και η διασκέδαση των ανησυχιών που εκφράζουν οι Κύπριοι ότι δεν είναι ασφαλείς αυτές οι τεχνολογίες για τα προσωπικά τους δεδομένα.

"Άρα η αρμόδια αρχή για τη στρατηγική της κυβερνοασφάλειας (σ.σ. το ΓΕΡΗΕΤ) πρέπει να επικεντρωθεί σε αυτό το θέμα. Διότι και τα δίκτυα και οι δημόσιες υπηρεσίες να αναπτυχθούν και οι πολίτες να αποκτήσουν δεξιότητες, αλλά και το κόστος να μειωθεί, εάν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη τότε πώς θα προχωρήσουμε; Σίγουρα γίνονται ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση και προσδοκώ ότι θα καλυφθεί και αυτό το θέμα. Εξ όσων γνωρίζω δημιουργείται μια νέα υπηρεσία, η αρχή ασφάλειας", ανέφερε ο κ. Κωμοδρόμος.

WiFi hotspot

Ένα έργο που έχει ήδη υλοποιηθεί είναι η εγκατάσταση WiFi hotspot για δωρεάν σύνδεση με το διαδίκτυο σε 50 κυβερνητικά τμήματα. Τέτοιες υπηρεσίες είναι ταχυδρομικά γραφεία, κτηματολόγιο, επαρχιακές διοικήσεις, χώροι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος κ.λπ.

"Ένα δεύτερο έργο που προωθούμε και θα προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισμός πριν από το τέλος του χρόνου, αφορά την εγκατάσταση WiFi στις κοινότητες και τους αγροτικούς δήμους. 143 κοινότητες και έξι αγροτικοί δήμοι δήλωσαν ενδιαφέρον για να εγκαταστήσουν είτε ένα, είτε δύο WiFi σε δημόσιους χώρους και σε πλατείες. Αυτό γίνεται στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος για την αγροτική ανάπτυξη και έχει κόστος 600 χιλιάδες ευρώ. Αναμένουμε ότι η εγκατάσταση θα γίνει εντός του 2018".

Όπως μας αποκάλυψε ο κ. Κωμοδρόμος αρχές του 2018 αναμένεται ότι θα δημοσιοποιηθεί άλλο ένα ευρωπαϊκό σχέδιο, το WiFi for EU, το οποίο επίσης θα χρηματοδοτήσει την εγκατάσταση WiFi σε δήμους και κοινότητες για ελεύθερη χρήση από το κοινό. Όπως μας είπε, η χρήση του ενός σχεδίου δεν αναιρεί τη χρήση του άλλου.

Νέα εκστρατεία για τις επιχειρήσεις

Βασικός πυλώνας της ψηφιακής στρατηγικής, όπως επεσήμανε ο Γιώργος Κωμοδρόμος, είναι και η κουλτούρα χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία.

"Οι μεγάλες επιχειρήσεις προχωρούν. Οι μικρές όχι τόσο. Πάνω από το 90% των επιχειρήσεων στην Κύπρο είναι μικρές και πολύ μικρές εταιρείες. Εγώ θα ήθελα οι μικρές επιχειρήσεις να ψηφιοποιηθούν, να δουν το επιχειρηματικό μοντέλο τους με ένα νέο πνεύμα εντάσσοντας τις ψηφιακές τεχνολογίες. Όλοι αυτοί είναι ένα ενεργό κομμάτι της οικονομίας και χρειάζεται να τους πείσουμε. Προσπαθούμε μέσα από την καμπάνια μας να τους πλησιάσουμε, αλλά δεν αποκλείουμε να κάνουμε νέες δράσεις και νέα έργα για να επικεντρωθούμε σε αυτήν την ομάδα".
φλασάκι

250 εκατ. για e-διακυβέρνηση

Σημαντικό κομμάτι της ψηφιακής στρατηγικής αποτελεί και η επέκταση του δικτύου της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Σύμφωνα με τον κ. Κωμοδρόμο έχουν ήδη εγκριθεί έργα ύψους 250 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 40 εκατ. βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης. Μεταξύ των έργων που θα προκηρυχθούν αρχές του 2018 είναι η υιοθέτηση στην Κύπρο των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων.