Γιατί δεν έχουμε, τελικά, κύμα εκποιήσεων;

Οι εκποιήσεις δεν τρέχουν με τον ρυθμό που επιθυμούν τα τραπεζικά ιδρύματα, κυβέρνηση και τράπεζες ξέρουν σε ποιους τομείς πρέπει να γίνουν νομοθετικές παρεμβάσεις για να επιταχυνθεί η διαδικασία, αλλά είναι σαφές ότι στο τρέχον πολιτικό περιβάλλον είναι αδύνατον να περάσει από τη Βουλή οτιδήποτε διευκολύνει τη διαδικασία των εκποιήσεων.

Στην πράξη η διαδικασία των εκποιήσεων είναι πιο αποτελεσματικό εργαλείο απ' ό,τι δείχνουν τα στοιχεία που διαβίβασε στη Βουλή η Κεντρική Τράπεζα. Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα το τελευταίο τρίμηνο του 2016 σε διαδικασία πρώτου πλειστηριασμού πωλήθηκαν 8 ακίνητα (πέντε χωράφια, δύο εμπορικά και μια κατοικία), ενώ το προηγούμενο τρίμηνο είχαν πωληθεί εννέα (πέντε αγροτεμάχια, δύο εμπορικά ακίνητα και δύο κατοικίες).

Σε δεύτερο πλειστηριασμό, όπου η αξία του ακινήτου είναι χαμηλότερη, το τελευταίο τρίμηνο του 2016 δεν πωλήθηκε κανένα ακίνητο, ενώ το προηγούμενο τρίμηνο μόλις 1 (εμπορικό). Αυτό που βλέπουν οι τράπεζες είναι από τις υποθέσεις που ξεκινούν, ένα 20%-25% των δανειοληπτών θα έρθει την τελευταία στιγμή για να εξοφλήσει το δάνειό του ή να προχωρήσει σε διακανονισμό. Αυτές οι υποθέσεις δεν φαίνονται στα στατιστικά στοιχεία, καθώς σταματούν οι διαδικασίες, αλλά δείχνουν ότι ένα κομμάτι δανειοληπτών πράγματι μπορεί να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του ή να προχωρήσει σε ρύθμιση, αλλά το πράττει μόνο υπό την πίεση της εκποίησης.

Το πρόβλημα είναι να φτάσει μια υπόθεση στον πλειστηριασμό. Μια σειρά από δυσκολίες δεν επιτρέπουν οι διαδικασίες όχι μόνο να τρέξουν μέσα σε ένα λογικό χρονικό πλαίσιο, αλλά ακόμη και να φτάσουν στο τελικό στάδιο.

Κατ' αρχάς, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το όλο σύστημα χαρακτηρίζεται από πολλά στάδια με συνέπεια να απαιτείται ένα διάστημα τουλάχιστον 4,5-6 μηνών για να οριστεί ημερομηνία πλειστηριασμού. Σε γενικές γραμμές από τις υποθέσεις (σχεδόν όλες παλιές) που οι τράπεζες έχουν κινήσει τη διαδικασία της εκποίησης ένα 20% καταλήγει σε τελικό στάδιο, δηλαδή να βγουν σε πλειστηριασμό.

Τι γίνεται με τις υπόλοιπες; Ένα 20% σταματά γιατί ο επιδότης δεν βρίσκει τον δανειολήπτη για να του επιδώσει την επιστολή από την τράπεζα, για το 15% των υποθέσεων βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επίδοσης, το 15% σταματά επειδή ο δανειολήπτης λαμβάνει μέτρα για να σταματήσει τη διαδικασία και για τις υπόλοιπες τρέχουν οι διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος μέχρι να φτάσουν στο τελικό στάδιο.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η επίδοση, καθώς σχεδόν το 1/3 των υποθέσεων σταματά λόγω μη εύρεση του δανειολήπτη (απέτυχε ή είναι σε εκκρεμότητα). Για τα προβλήματα στη διαδικασία ενημερώθηκαν και τα στελέχη της τρόικας κατά την τελευταία τους επίσκεψη στην Κύπρο, τα οποία συμφωνούν ότι πρέπει να γίνει κάτι με την επίδοση. Η πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η επίδοση να μπορεί να γίνει όπως για άλλες περιπτώσεις που προβλέπει η πολιτική δικονομία, δηλαδή με ιδιωτική επίδοση με απόφαση δικαστηρίου.

Δεύτερο σημείο για το οποίο ζητείται νομοθετική παρέμβαση αφορά το ξεμπλοκάρισμα των παλιών υποθέσεων, ώστε να μπορούν και αυτές να τρέξουν με τη νέα διαδικασία. Το πρώτο, όμως, η επίδοση, θεωρείται υψηλότερης προτεραιότητας. Τρόικα, τράπεζες, Κτηματολόγιο και Υπουργείο Οικονομικών βλέπουν την ανάγκη παρέμβασης, αλλά αναγνωρίζεται η πολιτική δυσκολία της προώθησης νομοθετικής πρωτοβουλίας.