Παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση επέβαλε την ανεργία σε μεγάλο ποσοστό Κυπρίων γυναικών και ανέτρεψε εν μέρει τη σταθερή ανοδική πορεία προς τη χειραφέτησή τους, οι τεράστιες προσπάθειες για εξάλειψη των έμφυλων διακρίσεων στον χώρο εργασίας έχουν αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια.
Από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας έως και το 2010, ένας από τους βασικούς δείκτες κατοχύρωσης της ισότητας των ανδρών και των γυναικών στον τομέα της απασχόλησης, η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, είχε γίνει κατορθωτό, με την υιοθέτηση μέτρων αλλά και με τους αγώνες για αλλαγή της επικρατούσας κουλτούρας που επέβαλλε την ανισότητα, να ανέβει από το 50% το 1999 στο 63% το 2010. Αντίστοιχα τα ποσοστά συμμετοχής στους άντρες ήταν 78% και 75%.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών (15-64 ετών) στο εργατικό δυναμικό μειώθηκε σήμερα, λόγω της ανεργίας, στο 59%, όπως βεβαίως και των αντρών, που φυσικά παραμένει υψηλότερο και αγγίζει το 66,7%. Παρ' όλα αυτά το χάσμα, όπως μπορεί κανείς να παρατηρήσει, μειώθηκε από το 28% το 1999 στο 12% το 2010 και στο 7% το 2015. Και η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου.
Πολλά ακόμα να γίνουν
Τα πράγματα κινούνται αργά μεν –και πολλές γυναίκες μεμονωμένα αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες για να γίνουν αποδεκτές στον χώρο εργασίας τους–, αλλά κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση. Ωστόσο, οι στατιστικές υποδεικνύουν πως παραμένουν πολλά ακόμα να γίνουν για την ισότητα των δύο φύλων. Οι γυναίκες αποτελούν την πλειονότητα στις χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, κερδίζουν λιγότερα χρήματα σε θέσεις εργασίας ίσης αξίας και παλεύουν για να βρεθούν σε κορυφαίες θέσεις εργασίας. Ας δούμε μερικά παραδείγματα που καταδεικνύουν του λόγου το αληθές:
- Το χάσμα αμοιβών μεταξύ των ανδρών και των γυναικών στην Κύπρο σήμερα βρίσκεται στο 14%. Με τον ωριαίο μισθό για τη γυναίκα να ανέρχεται στα 10,25 ευρώ και των ανδρών στα 11,94 ευρώ. Και τον μέσο ακαθάριστο μηνιαίο μισθός για τους άντρες για το τρίτο τρίμηνο του 2016 να ανέρχεται στα 1.932 ευρώ, ενώ των γυναικών στα 1.607 ευρώ. Το μισθολογικό χάσμα πριν από μία δεκαετία, και συγκεκριμένα το 2006, άγγιζε το 21,8%!
- Σχεδόν τρεις στις δέκα γυναίκες εξακολουθούν να βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Περισσότερες από μία στις έξι γυναίκες (17%) έχουν εισόδημα κάτω από το σχετικό όριο της φτώχειας, περίπου μία στις δέκα (11%) ζει σε νοικοκυριό με πολύ χαμηλό δείκτη έντασης εργασίας και το 15% υποφέρει από σοβαρή υλική στέρηση.
- Εννέα στις δέκα εργαζόμενες γυναίκες (90%) είναι υπάλληλοι. Οι γυναίκες εργοδότες στην Κύπρο ανέρχονται μόλις σε 1.260 έναντι 5.384 ανδρών (2016).
- Οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις είναι μόλις 3.831 έναντι 11.215 αντρών. Την ώρα που πλέον οι απασχολούμενες γυναίκες -179 χιλιάδες- δεν απέχουν σημαντικά από τους απασχολούμενους άνδρες - 192 χιλιάδες.
- Μόνο τρεις γυναίκες έχουν θέση γενικού διευθυντή υπουργείου στην Κύπρο αυτή τη στιγμή. Τις άλλες εννέα θέσεις κατέχουν άντρες.
- Μόνο μία γυναίκα είναι διορισμένη στο Υπουργικό Συμβούλιο, ανάμεσα σε 10 άντρες, ενώ στη Βουλή έχουν εκλεγεί το 2016 10 γυναίκες έναντι 8 πριν δέκα χρόνια. Στην Ευρωβουλή, την Κύπρο εκπροσωπεί μία μόνο γυναίκα ανάμεσα σε πέντε άντρες, ενώ στην τοπική αυτοδιοίκηση μόνο τέσσερις γυναίκες δήμαρχοι υπάρχουν, έναντι 32 αντρών.
- Στον τομέα της εκπαίδευσης (στοιχεία 2016) εργάζονται σχεδόν 20 χιλιάδες γυναίκες και γύρω στις 7 χιλιάδες άντρες. Στη μέση εκπαίδευση (στοιχεία 2014) οι γυναίκες αποτελούν το 67% του διδακτικού προσωπικού, στα δημοτικά το ποσοστό τους φτάνει μέχρι το 85%, στα δε νηπιαγωγεία είναι το 99,6%. Παρ' όλα αυτά, στη μέση εκπαίδευση από τις 172 θέσεις βοηθού διευθυντή Α’ το ποσοστό των γυναικών περιορίζεται στο 58%. Το ποσοστό των γυναικών σε θέση διευθυντή είναι ακόμα μικρότερο: από τις 98 θέσεις το 2014 οι 48 ανήκαν σε γυναίκες και οι 50 σε άνδρες. Στους επιθεωρητές και πρώτους λειτουργούς εκπαίδευσης οι άνδρες είναι το 53% και οι γυναίκες το 47%. Και στα δημοτικά οι βοηθοί διευθυντές άντρες είναι περισσότεροι απ’ ό,τι το συνολικό ποσοστό των ανδρών δασκάλων στα σχολεία και φτάνουν το 21%, ενώ τις διευθυντικές θέσεις κατέχει το 33% των ανδρών.
- Νοικοκυρές δήλωναν το 2016 12.112 γυναίκες έναντι 180 ανδρών.
- Στο ερευνητικό δυναμικό της χώρας με πλήρη απασχόληση εργοδοτούνται 739 άνδρες και μόλις 530 γυναίκες.
- Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, από το σύνολο των 21 νεοδιορισθέντων υπαλλήλων του 2015, διόρισε 16 άνδρες και μόλις πέντε γυναίκες.
- Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ανδροκρατούμενα και γυναικοκρατούμενα επαγγέλματα. Πέραν της εκπαίδευσης στα γυναικοκρατούμενα, έχουμε και τον τομέα της υγείας με 15 χιλιάδες γυναίκες έναντι 5.543 ανδρών.
