ΕΕ-ΗΠΑ: Κάποτε σύμμαχοι, τώρα κοντά στο χάσμα

«Για περισσότερα από 70 χρόνια, η διατλαντική συμμαχία σε όλους τους τομείς, χρησίμευε ως ένα το αμετάβλητο θεμέλιο της ευρωπαϊκής σταθερότητας, στηριζόμενος στις αξίες της δυτικής τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Το 2020, η σχέση αυτή φαίνεται να επανεξετάζεται και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού». Το σχόλιο αυτό ανήκει στον αναλυτή του CNN, Luke McGee, o οποίος εκφράζει την ανησυχία ότι οι διαφορές που προκύπτουν μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ, θα δημιουργήσουν ένα χάσμα που δύσκολα θα μπορεί στην πορεία να γεφυρωθεί.

Αυτονομία

Προ ημερών, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συμπεριέλαβε στη λίστα με τις «ασφαλείς χώρες» τις ΗΠΑ, εξαιτίας της κακής εικόνας που παρουσιάζει η χώρα όσον αφορά τον κορωνοϊό. Στη λίστα ωστόσο μπήκε η Κίνα, γεγονός που δεν άρεσε στην Ουάσινγκτον. Αξιωματούχοι της ΕΕ επιμένουν ότι η απόφαση δεν ήταν πολιτική και βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε επιδημιολογικά στοιχεία. Ευρωπαίος διπλωμάτης μιλώντας στο CNN, επιβεβαίωσε την αλλαγή στάσης από τις Βρυξέλλες λέγοντας ότι «στο παρελθόν, μπορώ να πω, ίσως να μην συμπεριλαμβάναμε την Κίνα στη λίστα, για να ικανοποιήσουμε τις ΗΠΑ». Όπως αναφέρει ο McGee, από μόνο του το γεγονός αυτό δεν μπορεί να αποδείξει «κρίση» μεταξύ των δύο πλευρών, ωστόσο προσθέτει, είναι πλέον φανερό ότι οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται τόσο για τα της Ευρώπης, ενώ από την πλευρά τους τα ευρωπαϊκά κράτη, αναζητούν μεγαλύτερη διπλωματική αυτονομία από την Αμερική.

Πιο κοντά σε Κίνα

Ένας από τους τρόπους με τους οποίους η Ευρώπη θεωρεί ότι μπορεί να πετύχει την απεξάρτηση από την Ουάσινγκτον, είναι η συνεργασία με την Κίνα. Άλλωστε ο ίδιος ο Τραμπ, αναφέρει το CNN, ήταν αυτός που έδωσε το έναυσμα στην Ευρώπη να κινηθεί προς την κατεύθυνηση αυτή, με μία σειρά από ενέργειές του όπως η αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, την πυρηνική συμφωνία για το Ιράν, ο «πόλεμος» κατά του 5G. Όπως σημειώνει ο McGee αυτό το μοτίβο, έκανε την ΕΕ να δει ως σύμμαχός της την Κίνα και όχι τις ΗΠΑ. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Ευρωπαίος διπλωμάτης, ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα, αν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ ήταν όπως πριν (σ.σ. προτού αναλάβει τα ηνία ο Τραμπ) τότε η Ευρώπη θα στήριζε τη σχέση της με τις ΗΠΑ.

Αντίπαλοι

Αναλυτές εκτιμούν ότι σχέσεις Βρυξελλών-Ουάσινγκτον θα τεταθούν σε περίπτωση που ο Τραμπ επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ. Και αυτό γιατί ο Αμερικανός Πρόεδρος θεωρεί την ΕΕ, ιδίως τη Γερμανία, ως έναν οικονομικό και εμπορικό αντίπαλο, χωρίς να αποκλείουν μεγαλύτερες εντάσεις στο μέλλον. Σημειώνουν ακόμη πως ενώ η ΕΕ λαμβάνει μέτρα για οικοδόμηση ισχυρότερης αυτονομίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, ο Τραμπ προσπαθεί να υπονομεύσει τέτοιες προσπάθειες μέσω των επιθέσεων του στα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ, καθώς και μέσω οικονομικών και εμπορικών μέτρων. Αξιωματούχοι της ΕΕ αναφέρουν πάντως ότι υπάρχουν διπλωμάτες στην Ουάσινγκτον οι οποίοι επιθυμούν τη συνεργασία με την Ευρώπη, ωστόσο δεν έχουν εντολή από την κυβέρνησή τους να μιλήσουν επίσημα γι αυτό, με τις όποιες επαφές να μην έχουν κανένα απολύτως αντίκρισμα.

Προτιμούν Μπάιντεν

Με αυτά τα δεδομένα, οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι Βρυξέλλες ελπίζουν ότι στις εκλογές του Νοεμβρίου θα επικρατήσει ο Τζο Μπάιντεν, καθώς θεωρούν ότι υπό την προεδρία του θα ενισχυθούν οι δεσμοί των δύο χωρών. Μιλώντας στο CNN Ευρωπαίος αξιωματούχος, ανέφερε ότι η ΕΕ θα συζητήσει με οποιονδήποτε βρεθεί στην προεδρία των ΗΠΑ, προσθέτοντας ωστόσο πως «δεν χρειάζεται κάποια ιδιοφυΐα για να δούμε ότι η συνεργασία ΕΕ-ΗΠΑ είναι επί του παρόντος χαμηλή». Ωστόσο, πιθανή εκλογή του Μπάιντεν δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι όλα τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο πλευρών θα επιλυθούν άμεσα. ΗΠΑ και ΕΕ σε πολλά θέματα, όπως στην Ασία και τη Μέση Ανατολή, ακολουθούν αντίθετη πορεία. Το μεγάλο στοίχημα, θα είναι να καταφέρουν να βρεθούν ξανά σε κοινή πορεία. Ωστόσο, ακόμη και αν αυτό καταστεί εφικτό, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι στο τέλος της θητείας του, δεν θα τον διαδεχθεί ένας πρόεδρος όπως ο Τραμπ. Αντιλαμβανόμενη τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στις ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να προσαρμόσει την πολιτική της, με στόχο να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Ο αναλυτής του CNN καταλήγει λέγοντας πως η διατλαντική συμμαχία, σε μεγάλο ή μικρό βαθμό, παραμένει σημαντική και για τις δύο πλευρές, με τις ΗΠΑ να είναι πάντα ο πιο σημαντικός σύμμαχος της Ευρώπης.