Το μέλλον τους κρίνει πολλά

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΡΜΠΙΛ

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΡΕΤΑΙΟΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Μια απαλή μουσική απλώνεται στο παλιομοδίτικο σαλόνι, μια γυναικεία φωνή τραγουδάει στα κουρδικά και καπνός από ναργιλέ γεμίζει τον αέρα. Είμαστε στο σπίτι ενός συνομιλητή του «Π» στο Ερμπίλ που γνωρίζει πολύ καλά τις πολιτικές και κοινωνικές δυναμικές ανάμεσα στους Κούρδους. Συζητάμε για τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Κούρδοι και για το πόσο κατακερματισμένοι είναι σε διαφορετικές ομάδες, σύνολα, οικογένειες και φατρίες. Ο συνομιλητής μας τονίζει ότι καταλύτης για τις ισορροπίες ανάμεσα στους Κούρδους όλης της περιοχής θα είναι οι επόμενες εξελίξεις στη Ροζάβα, στη βόρεια Συρία όπου οι Κούρδοι του Κόμματος της Δημοκρατικής Ενότητας (PYD), του αδελφού κόμματος του ΡΚΚ, έχουν ιδρύσει μια de facto αυτόνομη κυβερνητική δομή. Οι Κούρδοι του PYD είναι σήμερα το «μήλο της Έριδος» ανάμεσα σε Αμερικανούς, Ρώσους, Τούρκους και Ιρανούς και το μέλλον τους θα κρίνει το μέλλον όλης της περιοχής αλλά και των εσωτερικών συσχετισμών ανάμεσα στους Κούρδους.

Το μεγάλο στοίχημα

«Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα σήμερα για τους Κούρδους είναι να βρεθεί ένας κοινός τόπος συνεννόησης ανάμεσα στο Κόμμα της Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) και στο Κουρδικό Εθνικό Συμβούλιο (ENKS) που είναι το κόμμα των Μπαρζάνι στη βόρεια Συρία», σημειώνει ο συνομιλητής μας. Παρόλο που η δημόσια εικόνα που καλλιεργεί το PYD, σύμφωνα με πολλούς έγκριτους αναλυτές και οργανισμούς, η διακυβέρνηση δεν είναι πάντα τόσο δημοκρατική όσο φαίνεται και το μονοπώλιο της εξουσίας που ασκεί το PYD δεν αφήνει κανένα περιθώριο σε άλλες πολιτικές ομάδες και κυρίως στο ENKS. Στην περίοδο της έξαρσης του πολέμου εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» οι δυο αντίπαλες οντότητες των Κούρδων είχαν συνεργαστεί απέναντι στον κοινό υπαρξιακό εχθρό αλλά η συνεργασία αυτή ήταν πάντα ανάλογα με τις εξελίξεις και τις περιστάσεις. Καθώς η απειλή του «Ισλαμικού Κράτους» υποχωρούσε, οι όποιες ελπίδες για σταθερή συνεργασία ανάμεσα στο ΡΚΚ και τους Μπαρζάνι εξανεμίζονταν.


«Γόρδιος δεσμός»

Κάτω από την τουρκική απειλή εισβολής στη βόρεια Συρία και στο πλαίσιο των συζητήσεων που γίνονται για μια ζώνη ασφαλείας στη βόρειο Συρία, οι Μπαρζάνι, που εξακολουθούν να διατηρούν σχετικά καλές σχέσεις με την Άγκυρα, μέσω του ENKS, έχουν προτείνει να σταλούν στην περιοχή οι «Πεσμεργκά της Ροζάβα», μια στρατιωτική δύναμη Κούρδων της βόρειας Συρίας που δεν ανήκει στο ΡYD. Η πρόταση αυτή φαίνεται ότι προωθείται και από τους Αμερικάνους που θέλουν διακαώς να υπάρξει μια στενή συνεργασία ανάμεσα στους Μπαρζάνι και στo PYD αλλά προς το παρόν οι εξελίξεις στο έδαφος δεν αφήνουν πολλά περιθώρια κινήσεων. «Η Ροζάβα θα είναι ο γόρδιος δεσμός για τους Κούρδους της περιοχής και για την Τουρκία καθώς οι Κούρδοι θα κληθούν κάποια στιγμή είτε να ξεπεράσουν τις εσωτερικές τους αντιπαλότητες είτε να βρεθούν πάλι στο περιθώριο της Ιστορίας», είπε στον «Π» ένας βετεράνος αναλυτής των Κούρδων.

Ανθρώπινος πόνος

Οι διαμάχες αυτές ανάμεσα στις διαφορετικές ομάδες Κούρδων διέπουν όλο το φάσμα των σχέσεων και της καθημερινότητας των ανθρώπων στην περιοχή. Πίσω από τις διαμάχες αυτές υπάρχουν πάντα άνθρωποι που υποφέρουν, που πεθαίνουν, που παλεύουν να βρουν τον δρόμο τους στον κουρδικό λαβύρινθο, για να βρουν δουλειά ή για να φροντίσουν τα παιδιά τους. Η κούραση φαίνεται στο βλέμμα της και στις ρυτίδες του προσώπου της. Έχει έρθει στο Ερμπίλ από το Καμισλί της βόρειας Συρίας πριν από λίγες βδομάδες. Μαζί με τον άντρα της και τις δυο κόρες της, τη μεγάλη δώδεκα χρονών και τη μικρή οχτώ χρονών. Η μεγάλη τους κόρη έχει σοβαρό πρόβλημα με την καρδιά της, χρειάζεται παρακολούθηση και πολύ πιθανόν μεγάλη εγχείριση. «Στο Καμισλί δεν υπάρχει καμία υποδομή για τέτοια περιστατικά και ήρθαμε στο Ερμπίλ. Δεν μας ενδιαφέρει εμάς η πολιτική ούτε όλες αυτές οι διαμάχες, εμείς θέλουμε ειρήνη και θέλουμε να γίνει καλά η κόρη μας».



Γκρίζες αποχρώσεις

Ένας κατακόκκινος ήλιος πέφτει πίσω από τα τετράγωνα προκατασκευασμένα σπιτάκια του κέντρου προσφύγων Kawergosk, έξω από το Ερμπίλ. Στο κέντρο του οικισμού πρόχειρα μαγαζιά με όλα τα είδη, από λαχανικά μέχρι κεφαλομάντιλα. Παιδιά μας τριγυρίζουν παίζοντας μπάλα, γυναίκες και άντρες στους δρόμους. «Φύγαμε από το Καμισλί για να γλυτώσουμε από το ΡYD και τους υποστηρικτές του Οτζαλάν. Αν δεν είσαι μαζί τους είσαι εναντίον τους. Και παίρνουν και τους γιους μας υποχρεωτικά στον στρατό τους», μας λέει ένας άντρας που ψωνίζει λαχανικά με τη γυναίκα του και τις κόρες του. «Αν είχα μείνει εκεί θα με είχαν πάρει υποχρεωτικά στον στρατό τους. Και ποιος ξέρει πού θα ήμουν τώρα», μας λέει ένας νεαρός ενώ δίπλα του τρεις κοπέλες μας λένε ότι το PYD δεν αφήνει κανέναν στην ησυχία του στη βόρεια Συρία. Η νύχτα έχει πέσει όταν επιστρέφουμε πίσω στο Ερμπίλ. Είμαστε με έναν Κούρδο από τη βόρεια Συρία που ζει και εργάζεται στο βόρειο Ιράκ εδώ και χρόνια και που πιστεύει στην ιδεολογία του PYD. «Μην πιστεύεις όλα αυτά που λένε. Έχουν έρθει εδώ για να βρουν δουλειές και όταν λες εδώ ότι σε κυνηγάει το PYD και το ΡΚΚ όλα γίνονται πιο εύκολα. Το PYD δεν κυνηγάει κανέναν Κούρδο», μας λέει.

«Μια Συρία ενωμένη»

Μιλάει με χαμηλή φωνή αλλά με μεγάλη αυτοπεποίθηση και το κορμί της μένει πάντα λυγερό. Τη λένε Ραχισάν, είναι από μια μικρή πόλη έξω από το Καμισλί της βόρειας Συρίας και σπουδάζει πολιτικές επιστήμες στη Δαμασκό. Έχει έρθει στο Ερμπίλ με την οικογένειά της για να επισκεφθούν συγγενείς τους. Επέστρεψε στη Δαμασκό για τις σπουδές της μετά από δυο σχεδόν χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων δούλεψε στο μεγαλύτερο τηλεοπτικό δίκτυο της Ροζάβα. «Έκανα τα πάντα, από ρεπορτάζ σε εμπόλεμες ζώνες μέχρι να λέω το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Τώρα που η δημοσιογραφική ομάδα μας συμπληρώθηκε με δημοσιογράφους αποφάσισα να ξαναπάω στο πανεπιστήμιο της Δαμασκού και να πάρω το πτυχίο μου. Και μετά θα ήθελα να γυρίσω πίσω στη Ροζάβα και να δουλέψω εκεί». «Νιώθω Κούρδισσα από τη Συρία, νιώθω ότι το σπίτι μου, η χώρα μου είναι η Ροζάβα αλλά δεν θέλω να διαμελιστεί η Συρία, θέλω μια Συρία ενωμένη αλλά που να μπορούν οι διαφορετικές εθνότητες να ζουν ελεύθερα».