Οι προσπάθειες για κατάργηση του θεσμού των 209 διορισμένων κοινοταρχών στις ενορίες των δήμων πάνε καιρό πίσω, τουλάχιστον 15 χρόνια. Όπως αποκαλύπτεται, προς ικανοποίηση πελατειακών σχέσεων και εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων αυτές οι προσπάθειες πέφτουν, πάντα, στο κενό καθώς οι εκάστοτε κυβερνώντες, κόμματα, βουλευτές και κάθε λογής πολιτευτές επιδίδονται στο «άθλημα» της ρουσφετολογίας.
Σε έκθεση που εξέδωσε η τέως επίτροπος Διοικήσεως, Ελίζα Σαββίδου, με ερευνώντα λειτουργό τον Κυριάκο Κυριάκου, στις 29/09/2016, αποκαλύπτεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε με απόφασή του στις 31/12/2010 τον τότε υπουργό Εσωτερικών, Νεοκλή Συλικιώτη, να συνεχίσει τις διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους φορείς με σκοπό την κατάργηση του θεσμού μέχρι τα τέλη του 2011. Μάλιστα, επειδή επέκειτο η κατάργηση του θεσμού, δεν διορίστηκαν νέοι κοινοτάρχες αλλά παρατάθηκε κατά έναν χρόνο η θητεία των υφιστάμενων από τις 31/12/2010 μέχρι τα τέλη του 2011. Από τότε μέχρι και σήμερα βρίσκεται μονίμως στο τραπέζι η εισήγηση για κατάργηση του θεσμού αλλά πάντα κάτι συμβαίνει και, αντί κατάργησης, έχουμε ξανά και ξανά τον διορισμό 209 κοινοταρχών κατόπιν εισηγήσεων κομμάτων και βουλευτών.
Στην έκθεσή της η τέως επίτροπος, αφού εξέτασε τα παράπονα που τέθηκαν ενώπιόν της από το 2012 μέχρι το 2016, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, που παραμένει το ίδιο μέχρι σήμερα, εκτός από ανεπαρκές, κατοχυρώνει έναν θεσμό απρόσφορο και παρωχημένο, που δεν εξυπηρετεί το κοινό και θα έπρεπε να καταργηθεί προ πολλού.
Από το 2011 στο 2025
Το πρώτο παράπονο που υποβλήθηκε στο Γραφείο της τέως επιτρόπου, Ελίζας Σαββίδου, αφορούσε την απόφαση του υπουργού Εσωτερικών να διορίσει το 2012 κοινοτάρχη της ενορίας Σωτήρος του Δήμου Λάρνακας συγκεκριμένο πρόσωπο αντί του παραπονούμενου, ο οποίος, να σημειωθεί, ήταν κοινοτάρχης της εν λόγω ενορίας από το 1995 μέχρι και το 2011. Δηλαδή, επί 16 συναπτά έτη! Σε μεταγενέστερη επιστολή του, ο παραπονούμενος υποστήριξε ότι ο διορισθείς ενοριακός κοινοτάρχης δεν εξυπηρετεί το κοινό αφού προσφέρει τις υπηρεσίες του σε καφενείο της γειτονιάς.
Ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, υπόψη του οποίου έθεσε η κ. Σαββίδου το παράπονο καθώς και τον προβληματισμό της σε σχέση με τον θεσμό των ενοριακών κοινοταρχών, την πληροφόρησε με τα εξής, όπως καταγράφεται στην έκθεση:
1 Στις 31/12/2010, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να παρατείνει τη θητεία των κοινοταρχών των ενοριών μέχρι το τέλος του 2011 και εξουσιοδότησε τον υπουργό Εσωτερικών να συνεχίσει τις διαβουλεύσεις με τους αρμόδιους φορείς για την κατάργηση του θεσμού.
2 Το Υπουργείο Εσωτερικών, παρά την προσπάθεια που κατέβαλε, δεν κατόρθωσε να είναι έτοιμο όσον αφορά την κατάργηση του θεσμού λόγω υπαναχώρησης της Ένωσης Δήμων και ως εκ τούτου, σε συνεννόηση και με τη σύμφωνη γνώμη των κοινοβουλευτικών κομμάτων, προτίθετο να προβεί σε νέους διορισμούς κοινοταρχών κατ’ αναλογία των αποτελεσμάτων των επικείμενων κατά το 2011 δημοτικών εκλογών και, παράλληλα, να συνεχίσει τις διαβουλεύσεις με την Ένωση Δήμων μέχρι να εξευρεθούν λύσεις για την ομαλή κατάργηση του θεσμού.
3 Ενόψει τούτων, το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του στις 04/11/2011 αποφάσισε τη μη διεξαγωγή εκλογών για την ανάδειξη κοινοταρχών στις δημαρχούμενες περιοχές και εξουσιοδότησε τον υπουργό Εσωτερικών να προχωρήσει σε νέους διορισμούς σε συνεννόηση με τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
4 Μετά τις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές που διενεργήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2011, ο υπουργός, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων, «προχώρησε στον διορισμό των προταθέντων» για την περίοδο μέχρι και τις 31/12/2016 ή μέχρι την κατάργηση του θεσμού ή νωρίτερα, αν κάτι τέτοιο συμφωνείτο. Ήταν δε πρόθεση του υπουργείου να συνεχίσει σε σχέση με το θέμα της κατάργησης του θεσμού τις διαβουλεύσεις με την Ένωση Δήμων.
Κριτήριο η κομματική ταυτότητα
Αντί της εκλογής τους στο πλαίσιο των εκλογών που διεξάγονται ανά πενταετία για την ανάδειξη των μελών των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων, οι 209 κοινοτάρχες στις ενορίες των δήμων διορίζονται απευθείας από τον υπουργό Εσωτερικών λαμβάνοντας υπόψη τις εισηγήσεις των κομμάτων και βουλευτών. Δεν τηρείται καμία διαδικασία υποβολής αιτήσεων από ενδιαφερόμενους για διορισμό και δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια που διασφαλίζουν ότι προτείνονται ή και διορίζονται τα καταλληλότερα πρόσωπα, κατόπιν αξιολόγησής τους, παρότι τα καθήκοντά τους συνδέονται με την εξυπηρέτηση του κοινού. Μοναδικό κριτήριο για διορισμό είναι η κομματική ταυτότητα.
Δεν ελέγχεται η επάρκειά τους
Οι αρμοδιότητες των ενοριακών κοινοταρχών καθορίζονται στο άρθρο 46 του περί Κοινοτήτων Νόμου και αφορούν, κυρίως: (α) την ενημέρωση για γνωστοποιήσεις, προκηρύξεις και άλλα επίσημα έγγραφα, (β) την ανάρτηση αγγελιών, αποφάσεων, ειδοποιήσεων και άλλων επίσημων εγγράφων, (γ) την παροχή βεβαιώσεων/πιστοποιητικών για ακίνητη ιδιοκτησία και ιδίως αποθανόντων προσώπων. Για την παροχή αυτών των υπηρεσιών, δεν είναι ανύπαρκτες άλλες, προσφορότερες λύσεις. Πρόσθετα, οι ενοριακοί κοινοτάρχες παρέχουν και άλλες υπηρεσίες, που δεν αναφέρονται στον νόμο, όπως για παράδειγμα έκδοση βεβαίωσης μόνιμης διαμονής για τον σκοπό της υποβολής αίτησης για ΕΕΕ, πιστοποίηση υπογραφής σε δήλωση και πιστοποίηση αντίγραφων εγγράφων. Ωστόσο, ειδικά για την πιστοποίηση υπογραφής ή και σφραγίδας εγγράφου έχουν αρμοδιότητα και οι πιστοποιούντες υπάλληλοι που επίσης διορίζονται από τον υπουργό Εσωτερικών, ένας σε κάθε ενορία. Συνεπώς, τα ίδια καθήκοντα ασκούνται τόσο από τους ενοριακούς κοινοτάρχες όσο και από τους πιστοποιούντες υπαλλήλους.
Ζήτησε άμεση κατάργηση
Σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων των ενοριακών κοινοταρχών, την επάρκεια της άσκησής τους, αν ανταποκρίνονται με συνέπεια και κατά πόσο εξυπηρετούν το κοινό, δεν ασκείται οποιοσδήποτε έλεγχος ή θεωρείται ότι μπορεί να ασκείται δυνάμει οποιουδήποτε νόμου. Όπως επισημαίνει στην κατακλείδα της έκθεσής της η τέως επίτροπος Διοικήσεως Ελίζα Σαββίδου, «σε γενικές γραμμές, ο θεσμός των ενοριακών κοινοταρχών δεν είναι αρκούντως συγκροτημένος για να υπάρχει βεβαιότητα ότι είναι λειτουργικός, ούτε έγιναν προσπάθειες για να αναβαθμιστεί, καθότι είναι προφανές ότι οι υπηρεσίες τις οποίες αφορά μπορούν να ανατεθούν σε άλλους φορείς, που μπορεί να εγγυώνται επαγγελματισμό και ποιοτική εξυπηρέτηση. Η εισήγησή μου είναι η επίσπευση της κατάργησης του θεσμού των ενοριακών κοινοταρχών και η ανάθεση όσων από τις υπηρεσίες που παρέχουν εξακολουθούν να είναι απαραίτητες σε άλλους φορείς».
