Με αντικαταθλιπτικά πέραν των 64.000 Κυπρίων - Ρεκόρ κατανάλωσης

Περισσότερες από 64 χιλιάδες, για την ακρίβεια 64.611, είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), οι δικαιούχοι του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), οι οποίοι έλαβαν κατά το 2023, μέσω του συστήματος, αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πέρσι ο πληθυσμός της Κύπρου ήταν κοντά στις 921 χιλιάδες, τότε αυτό συνεπάγεται ότι σχεδόν το 10% του πληθυσμού κάνει χρήση αντικαταθλιπτικών. Το 2019, ο αριθμός αυτός εκτιμάται ότι δεν ξεπερνούσε τις 33 χιλιάδες, ενώ μέσα σε έναν χρόνο, το 2020, δηλαδή μέσω του ΓεΣΥ, εκτέλεσαν συνταγή για αντικαταθλιπτική αγωγή περί τις 50.461 δικαιούχοι του συστήματος υγείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Μάρτιο του 2020, άρχισαν να διατίθενται αντικαταθλιπτικά μέσω του ΓεΣΥ, με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι άλλο ένα θετικό το οποίο προέκυψε στη ζωή των ασθενών, και ιδιαίτερα εκείνων που αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική ασθένεια, είναι ότι με την εφαρμογή του ΓεΣΥ, διευκολύνθηκε η πρόσβασή τους σε ψυχολόγο-ψυχίατρο, αλλά και στην κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει ακόμα το στίγμα της ψυχικής ασθένειας στην κυπριακή κοινωνία, με αρκετούς συμπολίτες μας να φοβούνται να επισκεφθούν κάποιο ειδικό.

Αυξήθηκαν τα περιστατικά;

«Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, και τις εκτιμήσεις που προκύπτουν μέσα από διεθνείς φορείς και οργανισμούς, θεωρούμε ότι τα άτομα που λαμβάνουν αγωγή και τα άτομα που ενδεχομένως να νοσούν με κάποιας μορφής κατάθλιψη, η οποία να χρίζει αντιμετώπισης μέσω αγωγής, είναι περισσότερα από τα διαθέσιμα στοιχεία», είπε μιλώντας στον «Π» ο ψυχίατρος δρ Γιώργος Μικελλίδης, με τον ίδιο να συμπληρώνει ότι «τουλάχιστον τώρα με το ΓεΣΥ έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα περιστατικά αυτά». Απαντώντας σε ερώτηση ως προς το εάν όντως τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση της χρήσης αντικαταθλιπτικών στη χώρα μας, λόγω του ότι έχουν αυξηθεί τα περιστατικά κατάθλιψης ή αν πρόκειται για άτομα που τώρα, χάρη στο ΓεΣΥ, ζήτησαν βοήθεια, ο δρ Μικελλίδης επεσήμανε ότι πρόκειται για συνδυασμό των δύο. Από τη μια, είπε, η αύξηση του στρες, οι ολοένα και πιο γρήγοροι ρυθμοί ζωής, το άγχος και οι δυσάρεστες αλλαγές που επέφερε στη ζωή των πολιτών η πανδημία του κορωνοϊού, είναι παράγοντες που σίγουρα ώθησαν αρκετό κόσμο στο να ζητήσει βοήθεια, «σε συνδυασμό όμως με τις 'ευκολίες' που έφερε στην πρόσβαση σε επαγγελματίες υγείας το ΓεΣΥ». «Η φαινομενική αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ, μπορεί να μην σημαίνει απαραίτητα ότι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν αυτές τις παθήσεις τώρα από ό,τι στο παρελθόν», είπε ο Μικελλίδης, για να προσθέσει ότι «θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει καλύτερη ευαισθητοποίηση, μειωμένο στίγμα και βελτιωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι η ευκολότερη πρόσβαση, ενδεχομένως να συνεπάγεται και συνταγογράφηση με μεγαλύτερη ευκολία, αντικαταθλιπτικών, σε άτομα που ενδεχομένως να μην τα έχουν ανάγκη και να μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα χωρίς φαρμακευτικά σκευάσματα».

Τα «σημάδια» της κατάθλιψης

Μιλώντας για τα συμπτώματα της κατάθλιψης και τα «σημάδια» που προδίδουν ότι κάτι δεν πάει καλά, ο δρ Μικελλίδης εξήγησε ότι μιλάμε για ένα άτομο που «δεν μπορεί να λειτουργεί στις καθημερινές του δραστηριότητες ώστε να είναι παραγωγικός. Θα δούμε αίσθημα θλίψης και στεναχώριας. Θα μειωθεί το ενδιαφέρον για δραστηριότητες που απολάμβανε, ενώ μπορεί να χάσει και βάρος αλλά και το αντίθετο, να τρώει υπερβολικά». Σημείωσε ότι θα υπάρξουν διαταραχές στον ύπνο, γενικευμένη κόπωση, επιβράδυνση των κινήσεων, του λόγου και της σκέψης. «Τα πιο σοβαρά συμπτώματα αφορούν τις σκέψεις θανάτου, αυτοκτονίας και αναξιότητας. Είναι συμπτώματα που παρουσιάζονται καθημερινά με χρονικό όριο δύο εβδομάδων». Εξήγησε ότι οι νέοι μπορεί να παρουσιάσουν νευρικότητα και θυμό αντί για λύπη. Επιπλέον, ανέφερε ότι τα άτομα αντιλαμβάνονται ότι έχουν πρόβλημα. Η κατάθλιψη έχει διάφορα στάδια, ήπιας, μέτριας ή σοβαρής μορφής, αναλόγως των συμπτωμάτων και της έντασής τους και της διάρκειάς τους, επισημαίνοντας πως αν υπάρχει αδιαθεσία για μερικές ημέρες, δεν ορίζεται ως κατάθλιψη, καθώς πρόκειται για συμπτώματα για συνεχιζόμενες δύο εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια. Ακόμη όμως και να έχει κάποιο άτομο κατάθλιψη, τα αντικαταθλιπτικά, σύμφωνα με τον δρα Μικελλίδη, «δεν είναι πάντοτε η λύση». Σε άτομα με ήπια κατάθλιψη, δεν είναι η πρώτη γραμμή η φαρμακευτική αγωγή αλλά κάποιες δραστηριότητες. Σε περιπτώσεις μέτριας ή σοβαρής μορφής, χρειάζεται η φαρμακευτική αγωγή και καλό είναι να γίνεται συνδυαστικά με δραστηριότητες.

Η νέα πραγματικότητα

Άλλον έναν παράγοντα ο οποίος οδηγεί στην αύξηση της χρήσης αντικαταθλιπτικών έρχεται να προσθέσει στην «εξίσωση» η κλινική ψυχολόγος δρ Άννα Παπέττα, με την ειδικό να επισημαίνει ότι χρήση αντικαταθλιπτικών δεν γίνεται μόνο από άτομα που νοσούν με κατάθλιψη αλλά και από ασθενείς που υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές, διαταραχές στον ύπνο και άλλα. Η ίδια, σε επικοινωνία που είχε με τον «Π», έθεσε ακόμη θέμα αύξησης του άγχους και του στρες που επιφέρει στο άτομο η έλλειψη αλληλεπίδρασης και ανθρώπινης επαφής. «Στην πανδημία του κορωνοϊού, οι άνθρωποι άλλαξαν συνήθειες και έμαθαν να επικοινωνούν από απόσταση. Χάθηκε σε μεγάλο βαθμό η επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο, με αρκετούς, ιδιαίτερα άτομα πιο νεαρής ηλικίας, που δεν είχαν προλάβει πριν από την έλευση της πανδημίας του κορωνοϊού να αναπτύξουν επικοινωνιακές δεξιότητες, να βρίσκουν πιο εύκολη την επικοινωνία μέσω του πληκτρολογίου. Όσο και αν ακούγεται περίεργο, ζούμε στην εποχή που ακόμη και άτομα που βρίσκονται στο ίδιο σπίτι προτιμούν να στείλουν μήνυμα στο κινητό, αντί να έρθουν σε επαφή πρόσωπο με πρόσωπο», τόνισε η δρ Παπέττα, για να προσθέσει ότι η έλλειψη διαπροσωπικής επαφής είναι ένας βασικός παράγοντας πρόκλησης άγχους, με την ίδια να προσθέτει ότι υπό αυτές τις περιστάσεις δεν αποκλείεται ο αριθμός των ατόμων που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά να αυξηθεί και άλλο τα επόμενα χρόνια.