Τη σωστή λειτουργία του ΓεΣΥ άρχισε να επηρεάζει, μεταξύ άλλων, η ανυπαρξία δομών παροχής εξειδικευμένες φροντίδας σε ασθενείς, ηλικιωμένους κυρίως, οι οποίοι μετά την ενδονοσοκομειακή περίθαλψη που λαμβάνουν δεν μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Ήδη τα νοσοκομεία του ΓεΣΥ αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα, αφού σε αρκετές περιπτώσεις η αδυναμία, ή κάποτε και η άρνηση των συγγενών να μεταφέρουν σε κάποια από τις λίγες διαθέσιμες ιδιωτικές δομές τον άνθρωπό τους, οδηγεί σε άσκοπη παρακράτηση νοσοκομειακών κλινών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την έγκαιρη εξυπηρέτηση άλλων ασθενών που βρίσκονται στην αναμονή.
Το πρόβλημα φαίνεται να γίνεται όλο και πιο μεγάλο, με αποτέλεσμα ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) να έχει αρχίσει να δίνει λύσεις ανάγκης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες, ωστόσο, εάν γενικευθούν, υπάρχει η πιθανότητα να επηρεάσουν το Γενικό Σύστημα Υγείας(ΓεΣΥ) γενικά. Αυτό επειδή μια από τις λύσεις που δόθηκε, προβλέπει ότι μετά την έκδοση του εξιτηρίου από τον θεράποντα γιατρό, και για κάθε επιπρόσθετη μέρα το κόστος παραμονής του ασθενή στο νοσοκομείο θα βαραίνει τον ίδιο.
Η επιστολή του ΟΑΥ
Ενδεικτική του προβλήματος είναι πρόσφατη επιστολή που απέστειλε στους γιατρούς με τους οποίους συνεργάζεται ιδιωτικό νοσηλευτήριο στην επαρχία Λευκωσίας. Στην επιστολή, την οποία εξασφάλισε ο «Π», αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια μεγάλη δυστοκία και κωλυσιεργία εκ μέρους των συγγενών των ασθενών να προβούν σε ενέργειες για μεταφορά των συγγενών τους, είτε στο σπίτι τους, είτε σε κάποιο άλλο εξειδικευμένο κέντρο, με αποτέλεσμα να «προκύπτει τεράστιο κόστος με την παραμονή ασθενών για αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα». Ακόμη, επισημαίνεται ότι «ο ΟΑΥ δίνει το δικαίωμα στα νοσηλευτήρια, εφόσον ο θεράπων ιατρός κρίνει ότι δεν μπορεί πλέον να προσφερθεί οποιαδήποτε άλλη ιατρική υπηρεσία στον ασθενή, να αρχίσει να χρεώνει ιδιωτικά».
Τον άφησαν έναν μήνα
Λαμβάνοντας υπόψη τα όσα αναφέρονται στην επιστολή, αποταθήκαμε στον ΟΑΥ ζητώντας να μας ενημερώσουν ως προς το κατά πόσον ευσταθεί ότι έδωσαν αυτό το «δικαίωμα» στα νοσηλευτήρια. Αυτό που μάθαμε, είναι ότι δεν πρόκειται για κάποια επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε ο οργανισμός, ούτε για απόφαση που λήφθηκε από πλευράς του δ.σ. του ΟΑΥ, αλλά για απάντηση σε ερώτημα που απηύθυνε προς τον οργανισμό το συγκεκριμένο νοσηλευτήριο επικαλούμενο συγκεκριμένη περίπτωση ασθενούς.
Το εν λόγω νοσοκομείο ζήτησε στην πραγματικότητα τη βοήθεια του οργανισμού ως προς τον τρόπο διαχείρισης ηλικιωμένου ασθενή, του οποίου η κατάσταση της υγείας του αξιολογήθηκε από τον θεράποντα γιατρό ως μη αναστρέψιμη. Από πλευράς νοσηλευτηρίου ενημερώθηκε η οικογένειά του ότι θα πρέπει να βρουν εξειδικευμένο κέντρο για να τον μεταφέρουν. Ο ασθενής παρέμεινε στο νοσηλευτήριο για άλλες δύο εβδομάδες, με τους συγγενείς του να αποφεύγουν, από ό,τι φαίνεται, να ενημερώσουν το νοσηλευτήριο για το τι θα γίνει. Από το νοσηλευτήριο διευθέτησαν μάλιστα τη μεταφορά του ασθενούς σε κέντρο αποκατάστασης, το οποίο δεν παρέχει υπηρεσίες εντός ΓεΣΥ, αλλά μέρος των εξόδων μπορεί να καλυφθεί μέσω του Υπουργείου Υγείας, με τους συγγενείς του ηλικιωμένου να μην δίνουν τη συγκατάθεσή τους. Αφού είχαν ήδη περάσει 20 ημέρες, σύμφωνα με πληροφορίες, στάλθηκε επιστολή στον ΟΑΥ, ο οποίος ενημέρωσε το νοσηλευτήριο ότι σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να χρεώσει ιδιωτικά τους συγγενείς του ασθενούς, ως ένα μοχλό πίεσης στο να βρουν σύντομα μια λύση. Εν τέλει, η οικογένεια του ηλικιωμένου, έναν μήνα μετά, έδωσε την έγκρισή της ώστε να γίνει η μεταφορά του σε κέντρο αποκατάστασης εντός του ΓεΣΥ.
Η συγκεκριμένη περίπτωση, όπως και πολλές άλλες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς, καταδεικνύουν το πρόβλημα που προκύπτει εξαιτίας της απουσίας δομών για μετανοσοκομειακή διαχείριση των ασθενών.
Κίνδυνος για το ΓεΣΥ
Το κενό το οποίο υπάρχει σε σχέση με τη μετανοσοκομειακή διαχείριση ασθενών έχει εντοπιστεί εδώ και καιρό από τον ΟΑΥ. Ενδεικτικές είναι εξάλλου και οι αναφορές που υπάρχουν στην πρόσφατη αξιολόγηση που έκανε ο ΟΑΥ με αφορμή τα πέντε χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ. Όπως καταγράφεται και στην αξιολόγηση, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στη μετανοσοκομειακή φροντίδα ατόμων άνω των 70 ετών, καθώς υπάρχουν αρκετοί ηλικιωμένοι ασθενείς οι οποίοι, ειδικά μετά από μια εγχείρηση, αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, οι συγγενείς πιέζουν τους θεράποντες γιατρούς και τα νοσηλευτήρια να κρατήσουν τους ασθενείς για μεγαλύτερη περίοδο από ό,τι δικαιολογείται από την κλινική κατάστασή τους.
«Αυτό μειώνει την αποδοτικότητα του συστήματος, αφού οι κλίνες των νοσηλευτηρίων δεν αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και κρατούνται για υπηρεσίες οι οποίες στην ουσία είναι εκτός συστήματος», επισημαίνει ο ΟΑΥ. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον ΟΑΥ, το μεγαλύτερο βάρος των περιστατικών αυτών το αναλαμβάνουν ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ) και τα δημόσια νοσηλευτήρια. Ενδεικτικό είναι εξάλλου και το γεγονός ότι ο μέσος χρόνος παραμονής των ασθενών σε δημόσιο νοσηλευτήριο είναι περίπου 5 ημέρες, σε σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα που είναι γύρω στις 2,5 μέρες. Στην αξιολόγηση ο ΟΑΥ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με τα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν μελλοντικά στο ΓεΣΥ σε περίπτωση που συνεχιστεί αυτή η κατάσταση.
«Η έλλειψη κατάλληλων υποδομών για άτομα τρίτης ηλικίας, κάτι που αφορά το Υπουργείο Υγείας ή/και το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, μπορεί μελλοντικά να 'βραχυκυκλώσει' την αποτελεσματική λειτουργία του Συστήματος», αναφέρει ο ΟΑΥ.
