To κράτος αγνοεί τους Long-Covid

Τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 για πολλούς έχει κλείσει αυτό το κεφάλαιο έπειτα από τις προτροπές της ιατρικής κοινότητας η οποία αντιμετωπίζει πλέον τον ιό ως απλή γρίπη. Ωστόσο, χιλιάδες συμπολίτες μας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τις επιπλοκές της νόσου για αρκετό χρονικό διάστημα μετά την προσβολή τους από τον ιό και την αρνητικοποίηση τους. Τα συμπτώματα παρόλο που είναι αναγνωρισμένα από το ιατρικό δίκτυο, εντούτοις φαίνεται πως υστερούμε ακόμη στην περίθαλψη και αναγνώριση του προβλήματος σχετικά με τους ασθενείς που υποφέρουν ακόμη από μετά-κορωνοϊού συμπτώματα.

Υπάρχει ορισμός

Ως Long-Covid ορίζεται ως η κατάσταση στην οποία τα συμπτώματα της λοίμωξης Covid-19 παραμένουν τρεις μέχρι έξι μήνες μετά τη νόσηση με κύρια συμπτώματα τον βήχα, την δύσπνοια, την τριχόπτωση, την ανοσμία και την αγευσία. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Τσιούτη, πνευμονολόγο και μέλος του δικτύου Long-Covid, οι ασθενείς με μακρά συμπτώματα κορωνοϊού δεν έχουν τόσο μεγάλη βαρύτητα συμπτωμάτων ούτως ώστε να χρειάζονται νοσηλεία αλλά χρειάζονται φροντίδα στην κατάσταση τους.

Αναζητώντας στήριξη

Ο Χάρης Αρμεύτης, πρόεδρος της Πνευμονολογικής Εταιρείας Κύπρου, έρχεται καθημερινά σε επαφή τόσο με ασθενείς με Long Covid όσο και με θέματα που αφορούν την πανδημία. Μιλώντας στον «Π», θεωρεί ότι αξιοποιήθηκαν οι διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας σε σημαντικό βαθμό, «δόθηκε μια σημαντική βοήθεια από πλευράς επιστημονικής κοινότητας, ΓεΣΥ, ιατρών και νοσηλευτών», ενώ υποστηρίζει πως η κοινότητα αναγνώρισε το πρόβλημα. Κατά τον κύριο Τσιούτη, δεν υπήρχε επαρκής στήριξη ούτε επιστημονικά ούτε σε επίπεδο κοινωνίας στους Long-Covid ασθενείς, «Δεν υπήρχε αναγνώριση και ενασχόληση σε οργανωμένο επίπεδο από πλευράς επιστημονικής ιατρικής κοινότητας και πολιτείας και αυτό αντανακλά την κατάσταση που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο», επισήμανε στον «Π» και τόνισε ότι η αναγνώριση της Long-Covid ως μια μακροχρόνια επίπτωση της λοίμωξης με Covid επήλθε από τις δράσεις των ίδιων των ασθενών, οι οποίοι οργανωθήκαν και κινητοποιήθηκαν πολύ γρήγορα, «έρευνες έγιναν από τους ίδιους τους Long-Covid, σε ένα δίκτυο ασθενών που δημιουργήθηκε από την OΣΑΚ (Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου)».

Σύμφωνα με τον κ. Τσιούτη, δημιουργήθηκαν κυρίως από τον ΟΚΥπΥ μονάδες για τους Long-Covid ασθενείς οι οποίες λειτουργούν ακόμα και σήμερα, ενώ μονάδες φροντίδας υπάρχουν και από ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρόσθεσε πως «δεν είχαν κάποια ειδική μεταχείριση οι Long-Covid ασθενείς ούτε είχε θεσμοθετηθεί κάποιος αλγόριθμος διαχείρισης ή πρωτόκολλο διαχείρισης»

«Δεν είδαν το θέμα σοβαρά»

Ο κ. Τσιούτης εξήγησε πως περίπου 5% των ασθενών με Covid αναπτύσσουν Long Covid, «ευτυχώς οι περισσότεροι στους 4-6 μήνες είναι αρκετά καλυτέρα χωρίς κάποια περαιτέρω ενόχληση, ενώ προσθέτει «ένα μικρό ποσοστό εξακολουθεί να έχει συμπτώματα πέραν των 6 μηνών». Ενώ επισημαίνει πως ένα ποσοστό της τάξεως του 5-10% αντιμετωπίζει οξεία Covid με αποτέλεσμα να έχει μακροχρόνια συμπτώματα. Όπως εξήγησε, σε αυτούς τους ασθενείς χρειάζεται να δοθεί χρόνος για να γίνουν εξετάσεις και να τους δοθεί η σωστή αγωγή που θα τους ανακουφίσει από τα συμπτώματα. «Αυτοί οι ασθενείς χρειάζονταν περισσότερη βοήθεια η οποία δεν τους δόθηκε από την ιατρική κοινότητα».

Το πρόβλημα σύμφωνα με τον κ. Τσιούτη είναι ότι «στην Κύπρο η ιατρική κοινότατα δεν έχει δει το θέμα του Long-Covid σοβαρά ούτως ώστε να θεσπιστούν πρωτόκολλα αντιμετώπισης και διαχείρισης παραπομπής για τις εξετάσεις που χρειάζονται, ούτε έχουν δημιουργηθεί εξειδικευμένα έργα». Σύμφωνα με τον κ. Τσιούτη η ομάδα Long-Covid ξεκινάει τώρα κάποια ερευνητικά προγράμματα που θα ξεκινήσουν σε συνεργασία με την βιοτράπεζα «με σκοπό την διερεύνηση των εργαστηριακών χαρακτηριστικών των συμπτωμάτων με δείκτες από το αίμα». Ξεκινάνε, προσθέτει «κάποια κλινικά πρωτόκολλα για την αποκατάσταση των ασθενών». Ενώ χιλιάδες άτομα αντιμετωπίζουν Long-Covid συμπτώματα, η επιστημονική κοινότητα έχει ανοίξει το κεφάλαιο Nόσος Χ, μια αγνώστου τύπου νόσο, η οποία αποτελεί ένα υποθετικό σενάριο το οποίο στοχεύει να κρατά σε ετοιμότητα τους πολίτες για ένα καινούργιο ξέσπασμα πανδημίας.

Ανέτοιμοι για νέα πανδημία

Δεν είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί η Νόσος Χ υποστηρίζουν Κωνσταντίνος Τσιούτης και Χάρης Αρμεύτης. Ο κ. Αρμεύτης από την πλευρά του θεωρεί πως παρουσιάζεται μια αδικαιολόγητη ανησυχία καθώς «δεν υπάρχουν δεδομένα που να δικαιολογούν ανησυχία. Για όλα τα νοσήματα και καταστάσεις που πρωτοεμφανίζονται χρειάζεται χρόνος, για να εξεταστούν πώς εξελίσσονται». Σε ερώτηση σχετικά με το εάν είναι κάτι υπαρκτό η Νόσος Χ ανέφερε πως υπάρχουν αναφορές σε παγκόσμιο επίπεδο πως υπάρχουν κάποια ύποπτα περιστατικά τα οποία δεν έχουν ακόμα την τεκμηρίωση που χρειάζεται. Ο κ. Τσιούτης, ανέφερε στον «Π» ότι αποτελεί ένα υποθετικό σενάριο, μη υπαρκτό που η επιστημονική κοινότητα συζητά εδώ και 4 χρόνια. «Είναι η αφορμή για να ενισχύσουμε την ετοιμότητα μας σε παγκόσμιο επίπεδο και για να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε νόσο που έχει τις προδιαγραφές να γίνει πανδημία». Εξήγησε πως και η Covid-19 ήταν Nόσος X πριν εμφανιστεί και τόνισε ότι δεν είναι κάτι που πρέπει να προβληματίζει τους πολίτες, «δεν είναι κάτι καινούριο, δεν έπρεπε να θορυβούμαστε εμείς τώρα, απλά δηλώνει αν είμαστε έτοιμοι για μια νέα πανδημία και η απάντηση είναι ότι δεν είμαστε έτοιμοι».

Βελτίωση συμπτωμάτων με αργούς ρυθμούς, λέει μελέτη

Η πλειονότητα των ασθενών (90%) που πάσχουν από long-Covid βλέπουν τα συμπτώματα της νόσου να βελτιώνονται με αργούς ρυθμούς κατά την διετία που ακολουθεί την εμφάνισή της, ενώ οι υπόλοιποι γνωρίζουν ταχύτερη ανάρρωση ή, αντίθετα, επιμονή των συμπτωμάτων για περισσότερο χρόνο, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον δρ Viet-Thi Tran, επιδημιολόγο (Université Paris Cité / AP-HP (Ομιλος των Νοκοσμείων του Παρισιού) ), σε 2.197 ασθενείς της ομάδας ComPare που πάσχουν από long Covid . Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύονται στην επιθεώρηση International Journal of Infectious Diseases.

Εξάντληση, βήχας, δυσκολία στην αναπνοή, διαλείπων πυρετός, απώλεια γεύσης, όσφρησης, δυσκολία στην συγκέντρωση, κατάθλιψη...η long Covid εκδηλώνεται με ένα ή περισσότερα μακράς σειράς συμπτωμάτων, συνήθως κατά το τρίμηνο που ακολουθεί την προσβολή, τα οποία επιμένουν για τουλάχιστον δύο μήνες.

Δεν είναι μία αυτοτελής νόσος, αλλά ένα πολύπλοκο σύνδρομο που προκαλείται από πολλαπλούς, συχνά αλληλεπιδρώντες, μηχανισμούς, γεγονός που εξηγεί την σύνθετη και συχνά ετερογενή κλινική εικόνα των ασθενών, υπενθυμίζει ο Ομιλος των Νοσοκομείων του Παρισιού σε ανακοίνωσή του. Σύμφωνα με την μελέτη, περί το 90% των ατόμων που έχουν προσβληθεί από long Covid αναφέρουν ακόμη συμπτώματα έναν χρόνο μετά την αρχική προσβολή.

Οι ερευνητές εντόπισαν τρεις διαδρομές στους ασθενείς. Η συντριπτική πλειονότητα (91%) διαπιστώνουν αργή βελτίωση των συμπτωμάτων του με την πάροδο του χρόνου (με την κατά μέσον όρο μείωση κατά 25% του αριθμού των συμπτωμάτων κατά την διετία που ακολουθεί την εμφάνισή τους).

Το 4% έχει ταχεία βελτίωση των συμπτωμάτων (με την πλήρη υποχώρησή τους κατά την διετία που ακολουθεί την εμφάνισή τους). Σε σύγκριση με τους άλλους ασθενείς, τα άτομα αυτά ήταν νεότερης ηλικίας και δεν είχαν ιστορικό λειτουργικής νόσου (χρόνια εξάντληση, ινομυαλγία, κλπ). Οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν συχνότερα πόνους στον αυχένα, την πλάτη και την οσφυϊκή χώρα και πεπτικά συμπτώματα κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου τους.

Περί το 5% των ασθενών παρουσίασαν αντίθετα σοβαρά συμπτώματα που επιμένουν με την πάροδο του χρόνου. Οι ασθενείς αυτοί είναι συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, καπνιστές και με ιστορικό αυτοάνοσης νόσου. Παρουσίαζαν συχνότερα ταχυκαρδία, βραδυκαρδία, έκτακτες συστολές, αρρυθμία, εξάψεις, εφίδρωση και δυσανεξία στην ζέστη και στο κρύο κατά την έξαρση της νόσου.

Τα αποτελέσματα της μελέτης θα επιτρέψουν την καλύτερη ενημέρωση των ασθενών για την εξέλιξη της long Covid και την ακριβέστερη αποτίμηση των αναγκών του συστήματος υγείας για την αντιμετώπιση της νόσου, σύμφωνα με τον Ομιλο των Δημόσιων Νοσοκομείων του Παρισιού.