Στοιχεία που σοκάρουν: 560 πρόσωπα έβαλαν τέλος στη ζωή τους τα τελευταία 16 χρόνια

Σοκάρουν τα στοιχεία που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Υγείας κ. Μιχάλης Χατζηπαντέλα για τις αυτοκτονίες στην Κύπρο μετά από σχετική ερώτηση του βουλευτή κ. Χαράλαμπου Θεοπέμπτου. Συνολικά 560 πρόσωπα έβαλαν τέλος στη ζωή τους κατά την περίοδο 2004 – 2020, εκ των οποίων τα 15 αφορούσαν πρόσωπα κάτω των 18 ετών. Από τα 560 πρόσωπα, τα 452 ήταν άνδρες και οι 108 γυναίκες. Τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα αφορούν το έτος 2020. Αναμένεται η ολοκλήρωση του 2021 εντός του τρέχοντος μήνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία Χατζηπαντέλα που κατέθεσε στη Βουλή με επιστολή του ημερομηνίας 15/12/2022 και προέρχονται από το Αρχείο Αιτιών Θανάτου της Μονάδας Παρακολούθησης Υγείας, ο αριθμός θανάτων λόγω αυτοκτονίας κατά φύλο και ηλικιακή ομάδα κατά την περίοδο 2004 – 2020 έχει ως εξής:

Ηλικία από 10 – 14 χρονών: ένα αγόρι.

Hλικία από 15 – 19 χρονών: 18 αγόρια και τρία κορίτσια.

Ηλικία από 20 – 24 χρονών: 51 άνδρες και εννέα γυναίκες.

Ηλικία από 25 – 29 χρονών: 47 άνδρες και 12 γυναίκες.

Ηλικία από 30 – 34 χρονών: 39 άνδρες και εννέα γυναίκες.

Ηλικία από 35 – 39 χρονών: 41 άνδρες και 11 γυναίκες.

Ηλικία από 40 – 44 χρονών: 47 άνδρες και 11 γυναίκες.

Ηλικία από 45 – 49 χρονών: 45 άνδρες και 12 γυναίκες.

Ηλικία από 50 – 54 χρονών: 29 άνδρες και 12 γυναίκες.

Ηλικία από 55 – 59 χρονών: 45 άνδρες και επτά γυναίκες.

Ηλικία από 60 – 64 χρονών: 32 άνδρες και 12 γυναίκες.

Ηλικία από 65 – 69 χρονών: 14 άνδρες και τέσσερεις γυναίκες.

Ηλικία από 70 – 74 χρονών: 16 άνδρες και δύο γυναίκες.

Ηλικία από 75 – 79 χρονών: 11 άνδρες και μία γυναίκα.

Ηλικία από 80 – 84 χρονών: 11 άνδρες και δύο γυναίκες.

Ηλικία από 85 και άνω: τέσσερεις άνδρες και μία γυναίκα.

Άγνωστη ηλικία: ένας άνδρας.

Οι ανήλικοι

Αναφορικά με τον αριθμό των αυτοκτονιών ανήλικων μέχρι 18 χρονών, τα τελευταία 16 χρόνια (περίοδος 2004 - 2020) έχουν καταγραφεί και κωδικοποιηθεί 15 θάνατοι, εκ των οποίων οι 14 αφορούσαν αγόρια και ένας θάνατος αφορούσε κορίτσι. Η ηλικιακή σύνθεση των θανάτων νέων μέχρι 18 ετών λόγω αυτοκτονίας αφορά ως επί το πλείστον άτομα ηλικίας 18 ετών (60%), 26% άτομα ηλικίας 15 και 16 ετών και με μικρότερα ποσοστά ακολουθούν οι θάνατοι ατόμων ηλικίας 14 ετών (6,6%) και 17 ετών (6,6%).

Αυτοκτονίες ανά έτος

2004: Πέντε άνδρες και δύο γυναίκες.

2005: 12 άνδρες και πέντε γυναίκες.

2006: 12 άνδρες και επτά γυναίκες.

2007: 15 άνδρες και τέσσερις γυναίκες.

2008: 32 άνδρες και 10 γυναίκες.

2009: 26 άνδρες και επτά γυναίκες.

2010: 30 άνδρες και οκτώ γυναίκες.

2011: 26 άνδρες και πέντε γυναίκες.

2012: 35 άνδρες και τρεις γυναίκες.

2013: 40 άνδρες και πέντε γυναίκες.

2014: 31 άνδρες και 13 γυναίκες.

2015: 31 άνδρες και εννέα γυναίκες.

2016: 31 άνδρες και πέντε γυναίκες.

2017: 32 άνδρες και έξι γυναίκες.

2018: 35 άνδρες και οκτώ γυναίκες.

2019: 35 άνδρες και τέσσερις γυναίκες.

2020: 24 άνδρες και επτά γυναίκες.

Στοιχεία από το 2004

Όπως αναφέρει ο υπουργός Υγείας στην απαντητική του επιστολή προς τη Βουλή, το Αρχείο Αιτιών Θανάτου καταγράφει δεδομένα αιτιών θανάτου από το έτος 2004 και εντεύθεν. Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, μέχρι το 2004 τα στατιστικά στοιχεία που υπήρχαν στην Κύπρο για αυτοκτονίες έδειχναν ένα πολύ μικρό ποσοστό. Σε εξωτερικούς παρατηρητές δινόταν η εντύπωση ότι το πρόβλημα των αυτοκτονιών στην Κύπρο ήταν σχεδόν ανύπαρκτο. Μετά το 2004, που άρχισε η συστηματική καταγραφή των αυτοκτονιών με συλλογή δεδομένων από επιπρόσθετες πηγές, διαφάνηκε ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο, με σημαντική αυξητική τάση ιδίως στους άνδρες.

Η έρευνα της Βουλής

Τον Μάρτιο του 2021, η Υπηρεσία Ερευνών, Μελετών και Εκδόσεων της Βουλής προχώρησε στη διενέργεια έρευνας για το πρόβλημα των αυτοκτονιών και τους τρόπους αντιμετώπισής τους σε ευρωπαϊκές χώρες μετά από αίτημα της τέως βουλεύτριας του ΑΚΕΛ κ. Σκεύης Κουκουμά. Στο πλαίσιο της έρευνας, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης (ECPRD) διαβίβασε στην κυπριακή Βουλή τις απαντήσεις 23 ευρωπαϊκών χωρών που ανταποκρίθηκαν στην κατάθεση στοιχείων. Από τις εν λόγω απαντήσεις προκύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

Αριθμός αυτοκτονιών κατά φύλο: Και στις 23 χώρες που απάντησαν, φαίνεται ότι ο αριθμός αυτοκτονιών των ανδρών είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό αυτοκτονιών των γυναικών. Σε κάποιες χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Λετονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία, ο αριθμός θανάτων από αυτοκτονία στους άνδρες είναι τριπλάσιος έως και πενταπλάσιος του αριθμού θανάτων από αυτοκτονία στις γυναίκες.

Αριθμός αυτοκτονιών κατά ηλικιακή ομάδα: Στις περισσότερες χώρες, όπως Βουλγαρία, Γερμανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λετονία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία και Φινλανδία, ο υψηλότερος αριθμός θανάτων από αυτοκτονία καταγράφεται στη μέση ηλικία (40-64 ετών). Στις χώρες Αυστρία, Γαλλία και Εσθονία καταγράφονται υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας στην τρίτη ηλικία.

Μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος των αυτοκτονιών: Από τις απαντήσεις που διαβιβάστηκαν φαίνεται ότι σε αρκετές χώρες, όπως Αυστρία, Βουλγαρία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Εσθονία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σουηδία, και Τσεχία, υπάρχει εθνική πολιτική πρόληψης των αυτοκτονιών, η οποία εκφράζεται με την εφαρμογή εθνικών σχεδίων/προγραμμάτων πρόληψης αυτοκτονίας. Σε κάποιες χώρες, όπως είναι η Κροατία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία και Φινλανδία, η πρόληψη αυτοκτονιών αποτελεί προτεραιότητα για την πολιτική ψυχικής υγείας (εθνικά σχέδια ψυχικής υγείας) και λαμβάνονται μέτρα για αντιμετώπιση του προβλήματος στη βάση σχετικών προγραμμάτων, τοπικών και για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού.

Στις χώρες Βέλγιο, Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ουγγαρία και Πορτογαλία λειτουργούν διαδικτυακές και τηλεφωνικές γραμμές βοηθείας στις οποίες οι πολίτες έχουν 24ωρη πρόσβαση για υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής βοήθειας. Στη Λιθουανία υπάρχει μόνιμη κοινοβουλευτική επιτροπή που επιλαμβάνεται των θεμάτων πρόληψης αυτοκτονιών. Από τον Οκτώβριο του 2018, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει διοριστεί υπουργός Πρόληψης Αυτοκτονιών.