Κοιμάται σε παγκάκι εδώ και έναν μήνα

«Επιτρέψετέ μου, δεν αφήνουμε κανέναν στον δρόμο. Δεν ξέρω αν εσείς έχετε δει κάποιον. Εγώ δεν έχω συναντήσει, ούτε υπάρχει κανένας. Δεν έχουμε αφήσει κανέναν στο παγκάκι, ούτε στον δρόμο. Κανένα περιστατικό δεν έχει περιέλθει στην αντίληψή μας και δεν ευσταθεί τούτο». Ο κ. Ευτύχιος Χατζηχριστοδούλου, πρώτος λειτουργός των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ), ήταν απόλυτος την περασμένη Πέμπτη 26/4/2018 όταν μιλούσε στο ραδιόφωνο του «Πολίτη» και στην Κατερίνα Ηλιάδη σχολιάζοντας την ανακοίνωση-κόλαφο της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες (UNHCR) αναφορικά με τις θλιβερές συνθήκες στέγασης των αιτητών ασύλου. Ο κ. Χατζηχριστοδούλου προφανώς και αγνοούσε την ύπαρξη του Γκάμπριελ από το Καμερούν, ενός ταλαιπωρημένου 23χρονου που συνάντησα εκείνη, την ίδια μέρα, των δηλώσεων του λειτουργού των ΥΚΕ, στην πλατεία Σολωμού. Όχι γιατί η πλατεία είναι σημείο αναφοράς, αλλά γιατί τα παγκάκια της αλλά και το πάρκο από κάτω εδώ και έναν μήνα είναι για τον Γκάμπριελ, ο οποίος υποφέρει από πρόβλημα στην πλάτη, το κρεβάτι και το σπίτι!

Ναι, λοιπόν, υπάρχουν άνθρωποι που ζουν σε παγκάκια όσο και αν αυτό σοκάρει τις ΥΚΕ. Ναι, φυτοζωούν, γιατί παρά τα όσα δηλώνουν οι ΥΚΕ, ότι δηλαδή καταβάλλουν από την πρώτη μέρα που υποβάλλεται η αίτηση ασύλου προκαταβολικά το ποσό για ενοίκιο και για τα έξοδα διατροφής και διαμονής τους, έτσι ώστε άμεσα να έχουν πρόσβαση στις υλικές συνθήκες υποδοχής, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Ούτε στην περίπτωση του Γκάμπριελ, ούτε στην περίπτωση του Γιανίκ που γεννήθηκε το 1987, επίσης στο Καμερούν, και φιλοξενείται από πρόσωπο που γνώρισε ενώ τριγυρνούσε άστεγος. Τους δύο νεαρούς, που εκμεταλλεύτηκε κύκλωμα στα κατεχόμενα -με πλοκάμια βεβαίως και στις ελεύθερες περιοχές-, συναντήσαμε με μεσολάβηση της λειτουργού Ενημέρωσης της UNHCR Αιμιλίας Στροβολίδου, παρουσία διερμηνέα καθότι μιλάνε γαλλικά, για να ακούσουμε τις ιστορίες και να φρίξουμε.

Ο 23χρονος Γκάμπριελ, που ως παιδί υπέφερε πολλά στην πατρίδα του και τα κουβαλά στις ρυτίδες που σκοτεινιάζουν το νεανικό του πρόσωπο, κοιμάται σε παγκάκια στην πλατεία Σολωμού και στο πάρκο εδώ και έναν μήνα.

Μόνο 115 ευρώ

Ο Γκάμπριελ, που ως παιδί υπέφερε πολλά στην πατρίδα του και τα κουβαλά στις ρυτίδες που σκοτεινιάζουν το νεανικό του πρόσωπο, είχε έρθει για πρώτη φορά στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του 2015, όταν κρατήθηκε για ενάμιση μήνα στον χώρο κράτησης παράνομων μεταναστών στη Μεννόγεια. Κατά τη διάρκεια της κράτησής του υπέβαλε αίτηση για άσυλο στις 05.01.2016. Μετά την αποφυλάκισή του μετέβη στα κατεχόμενα, όπου διέμενε και εργαζόταν (παράτυπα πάντα) για 2,5 χρόνια. Όταν μάζεψε το ποσό που χρειαζόταν για να πληρώσει τους διακινητές, προσπάθησε να φύγει με βάρκα για την Τουρκία (στην ίδια βάρκα που βρισκόταν και ο Γιανίκ) για να πάει στη Γαλλία. Συνελήφθη όμως και, όπως στην περίπτωση του Γιανίκ, αφέθη ελεύθερος και επέστρεψε στις ελεύθερες περιοχές στις 27 Μαρτίου, την ίδια ημέρα με τον Γιανίκ. Ο Γκάμπριελ πήρε μόνο 115 ευρώ ως έκτακτο βοήθημα και μένει στο πάρκο από τότε (εκτός από τις 2 ημέρες που έμεινε στο ξενοδοχείο). Από τις αρχές Απριλίου, όπως μας εξήγησε, πήγε τρεις φορές στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, όπου του έλεγαν ότι δεν θα του δώσουν άλλα χρήματα μέχρι να εξεταστεί η αίτησή του. Στο μεταξύ δεν είχε κάνει αίτηση για βοήθημα όταν έκανε αίτηση ασύλου το 2015, γιατί δεν γνώριζε γι’ αυτό το δικαίωμα. Η αίτησή του δεν έχει ακόμα εξεταστεί και πριν από δύο εβδομάδες που πήγε στις ΥΚΕ του είπαν να προσπαθήσει να βρει κάπου να μείνει με συμπατριώτες του ή άλλους που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση μαζί του. Δεν ξαναπήγε επειδή κουράστηκε, όπως μας είπε. Σημειώνεται πως μετά τη συνάντησή μας η UNHCR επικοινώνησε με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας θέτοντας υπόψη της την επείγουσα αυτή περίπτωση και υποσχέθηκαν πως θα την κοιτάξουν…

Ο Γιανίκ γράφει τραγούδια και τραγουδά. Έχει υπέροχη φωνή. Έχει όμως και πολιομυελίτιδα που τον ταλαιπωρεί από ενός έτους.

Θέλει να πάει Γαλλία

Ο Γιανίκ, τον οποίο συναντήσαμε πριν από τον Γκάμπριελ σε ταχυφαγείο στην Παλλουριώτισσα, ήρθε στην Κύπρο και στα κατεχόμενα αρχές του χρόνου φέτος, χωρίς η Κύπρος να είναι ο τελικός του προορισμός. Επιθυμεί να πάει στη Γαλλία, όπου διαμένει η αδελφή του, αλλά κατέληξε στα κατεχόμενα ύστερα από παραπλάνησή του από τους διακινητές που οργάνωσαν το ταξίδι. Αποπειράθηκε να πάει με βάρκα στην Τουρκία και από εκεί στη Γαλλία στις 16.01.2018, όταν και συνελήφθη από τις κατοχικές αρχές και κρατήθηκε ως «παράνομος» μετανάστης. Όπως πληροφορηθήκαμε από τη UNHCR, με παρέμβαση ΜΚΟ στα κατεχόμενα και προκειμένου να μην απελαθεί στη χώρα καταγωγής του όπου κατ’ ισχυρισμόν κινδυνεύει η ζωή του, σύμφωνα με την αρχή της μη επαναπροώθησης, αφέθη ελεύθερος. Πέρασε στις ελεύθερες περιοχές, όπου αιτήθηκε άσυλο στις 27.3.2018 και την επόμενη ημέρα έκανε αίτηση στις ΥΚΕ για το δημόσιο βοήθημα (κουπόνια για σίτιση αξίας 150 ευρώ, ενοίκιο 100 ευρώ και μετρητά 70 ευρώ για λογαριασμούς και μικροέξοδα). Του δόθηκε ένα ποσό έκτακτης ανάγκης (emergency allowance) 128 ευρώ, με το οποίο κάλυψε το ξενοδοχείο για 3 ημέρες και στις 02.04.18 του έδωσαν 150 ευρώ. Έκτοτε δεν έχει λάβει άλλο ποσό. Ζει με συμπατριώτες του που γνώρισε στην Κύπρο τυχαία και μοιράζεται τα κουπόνια σίτισης που λαμβάνουν οι υπόλοιποι τρεις περιμένοντας...

Μπάνιο και πλυντήριο

Οι δύο νεαροί ήθελαν πάρα πολύ να μας αφηγηθούν την ιστορία τους. Την ταλαιπωρία και την καταδίωξη για πολύ συγκεκριμένους λόγους στη χώρα καταγωγής τους. Την απόφαση να τολμήσουν να φύγουν, το πώς τους αντιμετωπίζουν εδώ στην Κύπρο οι άνθρωποι. Λειτουργοί των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας είναι πράγματι φιλότιμοι, αλλά όσο τους επιτρέπεται πίσω από έναν πάγκο. «Μην τρως στο ξενοδοχείο, να τρως έξω, είναι πιο φτηνά», συμβουλή λειτουργού που ξέρει προφανώς πόσο εύκολα τελειώνει το έκτακτο βοήθημα. Ο Γιανίκ προσπαθεί να μας εξηγήσει πώς χωράνε τρεις άντρες σε ένα στούντιο. Θέλουν να βρουν κάτι πιο αξιοπρεπές αλλά «δεν μας θέλουν επειδή είμαστε μαύροι. Ζητήσαμε από τον ιδιοκτήτη του στούντιο καινούργιο πλυντήριο αφού αυτό που υπάρχει στο σπίτι είναι χαλασμένο. ‘Είχατε και στην Αφρική πλυντήριο;’ η απάντησή του» μας λέει με λύπη ο Γιανίκ. Από την άλλη ο Γκάμπριελ ευγνωμονεί μια άγνωστη γυναίκα, ούτε καν το όνομά της δεν ξέρει, που τον καλεί στο σπίτι της για να κάνει μπάνιο 2-3 φορές τη βδομάδα…

Ο 31χρονος από το Καμερούν διαμένει σε στούντιο με συμπατριώτες του που γνώρισε στην Κύπρο τυχαία και μοιράζεται τα κουπόνια σίτισης που λαμβάνουν οι υπόλοιποι τρεις, περιμένοντας...

Διορθώνουν μετά από καταγγελίες, όχι το ίδιο το σύστημα

«Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες είναι σε θέση να γνωρίζει πολλές υποθέσεις που αφορούν άστεγους άνδρες, γυναίκες και οικογένειες με μικρά παιδιά από διάφορες χώρες, όπως η Συρία, το Καμερούν, η Σομαλία και το Ιράκ. Αν δεν είναι ήδη άστεγοι, στεγάζονται προσωρινά με συγγενείς, φίλους ή αγνώστους σε πολύ μικρά και συχνά υπερπλήρη στούντιο ή μικρά διαμερίσματα που δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιοπρεπής στέγαση. Μερικοί, οι οποίοι αναγκάζονται να κοιμούνται στο πάτωμα και χωρίς πρόσβαση σε ντους ή τουαλέτες, είναι ιδιαίτερα ευάλωτα άτομα, με αναπηρίες και άλλα προβλήματα υγείας. Το θέμα της στέγασης αποτελεί αιτία σοβαρής ανησυχίας κι έχει οδηγήσει ορισμένους αιτητές ασύλου σε απόπειρες αυτοκτονίας». Το απόσπασμα από την ανακοίνωση της UNHCR την περασμένη Δευτέρα, την οποία κλήθηκε να σχολιάσει εκπρόσωπος των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας στο ραδιόφωνο του «Π». Ο κ. Χατζηχριστοδούλου είχε την περασμένη Πέμπτη αναφέρει πως την ίδια μέρα οι ΥΚΕ θα είχαν συνάντηση με την Ύπατη Αρμοστεία για να συζητηθούν όλα τα θέματα που εγείρονται στην ανακοίνωση. «Να ακούσουμε με πάρα πολλή προσοχή τρόπους με τους οποίους οι ΥΚΕ μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση», ανέφερε, υπογραμμίζοντας πως μέσα σε έναν χρόνο από 312 οι οικογένειες αιτητών ασύλου που αιτούνται για υλικές συνθήκες υποδοχής (στέγη, τροφή και ρουχισμό) αυξήθηκαν σε 940. Ο «Π» επικοινώνησε με τη UNHCR, από την οποία μας λέχθηκε ότι πράγματι την Πέμπτη λειτουργός του γραφείου της είχε συνάντηση με λειτουργό των ΥΚΕ. Ωστόσο η συνάντηση είχε να κάνει με τις ατομικές υποθέσεις -όπως τις προαναφερόμενες- που είναι σε θέση να γνωρίζει η UNHCR. «Δεν αφορούσε το θέμα της στέγασης και των ευρύτερων συνθηκών υποδοχής αιτητών ασύλου και τα μέτρα πολιτικής που πρέπει να ληφθούν για να διορθώσουν το όλο σύστημα. Δεν υπάρχει προς το παρόν οποιαδήποτε ένδειξη από πλευράς αρχών για να εξετάσουν και να συζητήσουν το θέμα προς αυτή την κατεύθυνση», μας λέχθηκε αρμοδίως. Στο μεταξύ δεν υπάρχει κανένα νέο από πλευράς κυβέρνησης όσον αφορά και την αναθεώρηση του διατάγματος για τους τομείς απασχόλησης αιτητών, όπως υποσχέθηκε, για να μπορούν να εργαστούν και εκτός γεωργικών ουσιαστικά κλάδων, ως επίσης και για το πώς προχωρούν οι σχεδιασμοί για δεύτερο κέντρο φιλοξενίας και ενός ειδικού για ευάλωτους. Την ώρα που, καταληκτικά, αξίζει να σημειωθεί ότι και αυτά τα κουπόνια από συγκεκριμένα καταστήματα για σίτιση των αιτητών δεν μπορούν να εξαργυρωθούν σε άλλες πόλεις από αυτές στις οποίες εκδόθηκαν. Όπως έγινε στην περίπτωση του αιτητή ασύλου με αναπηρίες που ανέδειξε η ΜΚΟ «Αgapi Cyprus» που εδρεύει στη Λεμεσό. Πρόκειται για Κούρδο από το Ιράκ χωρίς πόδια πάνω σε αναπηρικό. Τις τελευταίες μέρες βρίσκεται στη Λευκωσία και διαμένει σε ξενοδοχείο, τα έξοδα του οποίου καλύπτονται από τις ΥΚΕ, προς το παρόν, και έχει ο Θεός!