Οι πόρνες, τα ανάκτορα και οι επηρεασμοί

Κάποιοι Κύπριοι βασιλιάδες πάντως, δεν διήγαν και τόσο υποδειγματική ζωή. Αναφέρεται για παράδειγμα ότι ο Νικοκλής της Σαλαμίνος οργάνωνε οργιώδεις διασκεδάσεις και για τα γλέντια του εισήγαγε μέχρι και πόρνες από την Πελοπόννησο, καθώς και χορεύτριες, ακόμη και ανήλικα κορίτσια («παιδίσκας εξ απάσης της Ελλάδος», όπως γράφει ο Αθήναιος, ενώ παρόμοια μαρτυρεί και ο Αιλιανός). Η περίπτωση πάλι του βασιλιά Νικοκρέοντος, της Σαλαμίνος επίσης, δείχνει το μέγεθος της εκδίκησης ενός βασιλιά. Σε ένα συμπόσιο στη Φοινίκη, λέει, στο οποίο μετείχε και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος, ένας των μετασχόντων, ο φιλόσοφος Ανάξαρχος ο Αβδηρίτης, μάλλον στο μεθύσι του επάνω, ζήτησε να του σερβίρουνε και «το κεφάλι ενός σατράπη», εννοώντας τον Νικοκρέοντα που έως τότε ήταν υποτελής στους Πέρσες. Αργότερα ο Ανάξαρχος έτυχε να περάσει από τη Σαλαμίνα, οπότε ο βασιλιάς Νικοκρέων, ενθυμούμενος την προσβολή, του έκοψε πρώτα τη γλώσσα και στη συνέχεια τον εκτέλεσε με φρικτό τρόπο: διέταξε να τον ρίξουνε, ζωντανό, σε ένα μεγάλο δοχείο όπου και τον κοπάνησαν με σιδερένιους λοστούς μέχρι που ολόκληρο το σώμα του έγινε πολτός. Τέτοια παραδείγματα δείχνουνε και ένα «άλλο πρόσωπο» κάποιων βασιλιάδων, που δεν αποτελούσανε πάντοτε και τα ιδανικότερα πρότυπα. Γενικότερα όμως μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η ζωή στα βασίλεια ήταν συνήθως ήρεμη, αφού σχετικά σπάνιες υπήρξαν οι πολεμικές περιπέτειες κατά το μεγάλο διάστημα ύπαρξής τους. Ο κάθε υπήκοος είχε βέβαια τις δικές του προσωπικές και οικογενειακές έγνοιες και φροντίδες, αλλά γενικότερα τα μεγάλα προβλήματα δεν ήσαν και τόσο συχνά.

Κατάλοιπα ανακτόρου

Στους αρχαιολογικούς χώρους των κυπριακών πόλεων δεν έχουν βρεθεί κατάλοιπα κάποιου βασιλικού ανακτόρου και δεν έχουμε στοιχεία ως προς το είδος και το μέγεθος της οικοδομής, την πολυτέλεια και τη λειτουργικότητά του. Ένα μόνο παράδειγμα έχουμε, εκτός πόλεως, και συγκεκριμένα τα εκτενή κατάλοιπα ενός τέτοιου οικοδομήματος στο Βουνί, σε εξαίρετης ομορφιάς τοποθεσία, στην κορυφή λόφου, βορειοδυτικά της πόλης των Σόλων. Αν και διατυπώθηκε η γνώμη ότι τούτο είχε κτιστεί για έλεγχο της «άτακτης» πόλης των Σόλων από τους Πέρσες, θεωρώ ότι πρόκειται για γνώμη που συγκρούεται με την κοινή λογική. Πώς θα ελεγχόταν δηλαδή η πόλη των Σόλων από μια απόσταση πέραν των 6 χλμ. και γιατί έλεγχος μόνο των Σόλων; Η γνώμη αυτή είχε προκύψει από το ότι, από αρχιτεκτονικής πλευράς, ο αρχικός οικοδομικός χαρακτήρας του ανακτόρου είχε ανατολικούς επηρεασμούς ενώ αργότερα ανακαινίστηκε, με περισσότερα ελληνικά στοιχεία. Όμως οι διάφοροι κατά καιρούς επηρεασμού από διάφορες κατευθύνσεις υπήρξαν διαχρονικά φυσιολογικοί, δεδομένης και της γεωγραφικής θέσης του νησιού. Κατά τη δική μου γνώμη επρόκειτο πιθανότατα για ένα θερινό βασιλικό ενδιαίτημα, σε μια εξαίρετη τοποθεσία. Διέθετε πολλές αίθουσες, μεγάλη αυλή, άφθονους αποθηκευτικούς χώρους, ακόμη και ένα τουλάχιστον ναό, αφιερωμένο στη θεά Αθηνά. Τα κατάλοιπα του ανακτόρου εκείνου, τα μόνα που έχουμε, δείχνουν και τον πλούτο και την άνεση, αλλά και την ύπαρξη πολυάνθρωπου υπηρετικού και άλλου προσωπικού στην υπηρεσία της βασιλικής οικογένειας. Ο δε αρχικός ανατολικός επηρεασμός των αρχιτεκτόνων του δεν σημαίνει απαραίτητα και περσική παρουσία εκεί. Τέτοιοι επηρεασμοί ήσαν περίπου φυσικοί και ποικίλοι αλλά και διαχρονικοί. Εξάλλου συντριπτικά υπέρτεροι ήσαν οι επηρεασμοί από την Ελλάδα, σε όλους τους τομείς (όπως γλώσσα, θρησκεία κ.λπ.), αν και η Κύπρος δεν είχε ποτέ βρεθεί υπό την κατοχή κάποιου ελληνικού κράτους.

Ανατολικοί επηρεασμοί

Οι ανατολικοί πάλι επηρεασμοί ήσαν και αυτοί φυσιολογικοί λόγω των συνεχών σχέσεων της Κύπρου με τους γείτονές της. Τέτοιοι επηρεασμοί είναι σε μερικές περιπτώσεις ιδιαίτερα εμφανείς, σε διάφορους τομείς (όπως στη γλυπτική, με έντονους κάποτε επηρεασμούς από την Αίγυπτο). Άλλο ένα παράδειγμα έξωθεν επηρεασμού, που είχε καθιερωθεί στα κυπριακά βασίλεια, ήταν και η ύπαρξη κολάκων στην υπηρεσία των βασιλικών οικογενειών. Αλλά και κολακίδων, ανάλογη κατηγορία γυναικών, που ονομάζονταν και κλιμακίδες, επειδή γίνονταν οι ίδιες ακόμη και σκαλοπάτια για να πατήσουν στη ράχη τους οι βασίλισσες για ν’ ανέβουν στην άμαξά τους ή να κατέβουν. Όπως δε σημειώνει ο σημαντικός Κύπριος περιπατητικός φιλόσοφος Κλέαρχος από τους Σόλους, «όλοι οι μονάρχες [της Κύπρου] έχουν δεχθεί ως χρήσιμη την κατηγορία των ευγενών κολάκων, που εντάσσεται μέσα στο πνεύμα της τυραννίας...» Προσθέτει δε ότι ανάλογες καταστάσεις υφίσταντο και στην Περσία και αλλού. Ήσαν, δηλαδή, θεσμοί που είχαν εισαχθεί στα κυπριακά βασίλεια από έξω, είχαν γίνει δεκτοί, είχαν υιοθετηθεί και καθιερωθεί.