Δεκάδες εταιρίες, σε Κύπρο και εξωτερικό, διαφημίζουν στο διαδίκτυο την εκπόνηση φοιτητικών εργασιών επ ' αμοιβή, το ύψος της οποίας ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό δυσκολίας. Εσχάτως, προστέθηκε άλλος ένας «πονοκέφαλος» για τους πανεπιστημιακούς, που λέγεται τεχνητή νοημοσύνη. Πανεπιστήμια σε Αυστραλία, ΗΠΑ και Ευρώπη διαφοροποίησαν τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν τους φοιτητές τους μετά τη διαπίστωση ότι αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο αριθμός των φοιτητών που χρησιμοποιούν λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης για την ετοιμασία των εργασιών τους. Παράλληλα, τα πανεπιστήμια θέσπισαν νέους κανόνες που καθιστούν σαφές ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί αντιγραφή και τιμωρείται.
Η καθηγήτρια και πρόεδρος του Τμήματος Διοίκησης Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δέσπω Κτωρίδου, σε συνέντευξή της στον «Π», υποδεικνύει ότι υπάρχουν μέθοδοι και εργαλεία ανίχνευσης που μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη των περιπτώσεων αντιγραφής κειμένων που δημιουργούνται από λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης. «Μια πρακτική που εφαρμόζω στα μαθήματά μου είναι η προφορική επαλήθευση από τους φοιτητές μου για τον τρόπο εργασίας που έχουν ακολουθήσει και, φυσικά, ερωτήσεις-κλειδιά για επιβεβαίωση των γνώσεών τους», δήλωσε η κ. Κτωρίδου. Επισημαίνοντας, παράλληλα, πως η ίδια, ως καθηγήτρια Τεχνολογίας, πιστεύει ακράδαντα ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στην εκπαίδευση. «Δεν αντικαθιστά τον εκπαιδευτικό, αλλά τον συμπληρώνει και τον ενδυναμώνει, αρκεί να γίνει ένας προσεκτικός σχεδιασμός και σωστή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών», αναφέρει η καθηγήτρια Κτωρίδου.
Πρόσφατη έρευνα στη Βρετανία από το Ινστιτούτο Hepi κατέδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς φοιτητές καταφεύγουν σε προγράμματα- εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσουν υλικό για τις εργασίες τους. Επιβεβαιώνετε αυτό το συμπέρασμα; Ποιες είναι οι δικές σας διαπιστώσεις στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας;
Το πιο διαδεδομένο είδος τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης είναι το Gen-AI το οποίο προσφέρει τη δυνατότητα στον χρήστη να δημιουργεί διάφορες μορφές περιεχομένου όπως κείμενο, εικόνα, ήχο, βίντεο και κώδικα. Αν και η τεχνολογία αυτή έχει κάνει την πρώτη της εμφάνιση μέσα από τα Chatbots τη δεκαετία του 1960, δεν ήταν τόσο δημοφιλής μέχρι το 2014 με την εισαγωγή του Generative Adversarial Networks (GANs). Η νέα αυτή τεχνική αναμφίβολα έχει αναδειχθεί ως ένα μετασχηματιστικό εργαλείο στην έρευνα και την εκπαίδευση. Παράλληλα, όμως, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη χρήση της.
Η συγκεκριμένη μελέτη του βρετανικού Ινστιτούτου Hepi, με τίτλο «Παρoχή ή Τιμωρία; Οι απόψεις των φοιτητών για το Gen-AI στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», είχε ως στόχο να αξιολογήσει την αντίληψη, τις προοπτικές και τις προκλήσεις της χρήσης του Gen-AI σε 1.250 προπτυχιακούς φοιτητές. Ομολογώ ότι τα αποτελέσματα δεν με ξάφνιασαν. Το γεγονός, δηλαδή, ότι το 53% των ερωτηθέντων φοιτητών έχουν χρησιμοποιήσει εργαλεία Gen-AI για να τους βοηθήσουν στις εργασίες τους, το ότι το 36% των φοιτητών δήλωσε ότι τα έχει χρησιμοποιήσει, κυρίως, για επεξήγηση εννοιών, ως επίσης ότι ένας στους οκτώ φοιτητές χρησιμοποιούν εργαλεία Gen-AI για να δημιουργήσουν κείμενο για εργασίες αλλά, συνήθως, επεξεργάζονται το περιεχόμενο πριν το υποβάλουν.
Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας προσφέρει εξαιρετική υποστήριξη στα διάφορα μοντέλα ΑΙ με το εργαλείο Powerflow στην πλατφόρμα Accelerate. Το Αccelerate αποτελεί ένα university management system νέας γενιάς με την ευρεία χρήση της artificial general intelligence. Ο σκοπός του Accelerate δεν είναι μόνο η υποστήριξη διοικητικών εργασιών αλλά και η έρευνα, η δημιουργία περιεχομένου, η ανάκτηση πληροφοριών κ.λπ. Tο Powerflow έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους χρήστες, κυρίως τους φοιτητές και καθηγητές του πανεπιστημίου σε διάφορες ακαδημαϊκές εργασίες, όπως δημιουργία κειμένου και επεξεργασία που περιλαμβάνει βελτίωση της ποιότητας του κειμένου, διόρθωση γραμματικής και σύνταξης, σύνοψη μεγάλων κειμένων, μετάφραση από μια γλώσσα σε άλλη καθώς και ανάπτυξη κώδικα σε διάφορες γλώσσες προγραμματισμού. Γενικά, το εργαλείο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να γίνουν πιο παραγωγικοί, πιο αποτελεσματικοί και πιο δημιουργικοί στις ακαδημαϊκές τους εργασίες. Μέχρι στιγμής, το σύστημα βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Δεν γίνεται χρήση από φοιτητές αλλά έχουμε μια ομάδα περίπου 140 ενεργών χρηστών μεταξύ των οποίων καθηγητές, ερευνητές και διοικητικό προσωπικό. Στο παρόν στάδιο, το Powerflow δεν χρησιμοποιείται από φοιτητές, οι οποίοι χρησιμοποιούν ChatGPT και Google Gemini.
Μπορείτε να διαπιστώνετε τις περιπτώσεις των φοιτητών που αντιγράφουν κείμενα που δημιουργούνται από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στις αξιολογήσεις τους; Πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις περιπτώσεις;
Ομολογώ ότι αυτό είναι ένα φλέγον ερώτημα και αποτελεί μια σημαντική και συνεχή πλέον πρόκληση για όλους τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς.
Υπάρχουν ορισμένες μέθοδοι και εργαλεία ανίχνευσης που μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη των περιπτώσεων αντιγραφής. Πιο συγκεκριμένα, το στυλ γραφής κειμένων που δημιουργούνται από τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης είναι κάπως πιο μηχανοποιημένο και προβλέψιμο σε σύγκριση με τον τρόπο που γράφει ο άνθρωπος. Επίσης, υπάρχουν εργαλεία λογισμικού που μπορούν να συγκρίνουν το κείμενο ή και να εντοπίσουν τμήματά του που έχουν αντιγραφεί από μια μεγάλη βάση δεδομένων που αποτελείται από διαδικτυακές πηγές και άλλες εργασίες. Πρόσθετα, υπάρχουν αλγόριθμοι που μπορούν να αναζητήσουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά μοτίβα μέσα στα κείμενα που παράγονται από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, όπως είναι η χρήση συγκεκριμένων keywords, η επανάληψη φράσεων, η έλλειψη προσωπικής άποψης.
Τέλος, μια πρακτική που εφαρμόζω στα μαθήματά μου είναι η προφορική επαλήθευση από τους φοιτητές μου για τον τρόπο εργασίας που έχουν ακολουθήσει και, φυσικά, ερωτήσεις-κλειδιά για επιβεβαίωση των γνώσεών τους.
Αναφορικά με το ερώτημά σας για την πρόληψη της αντιγραφής, αυτό εναπόκειται και πάλι στον εκπαιδευτικό. Αρχικά θα πρέπει να δίνονται ξεκάθαρες οδηγίες για κάθε εργασία και για τις επιπτώσεις της αντιγραφής. Συστήνονται οι εργασίες που αναπτύσσουν την κριτική σκέψη και τη δημιουργία καινοτόμων προσωπικών ιδεών. Η αξιολόγηση θα πρέπει να γίνεται με διάφορους τρόπους.
Για τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης δίνονται κατευθυντήριες γραμμές στους φοιτητές σας; Για παράδειγμα, τους καθορίζονται όρια για το πώς μπορούν να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη;
Ως καθηγητής Τεχνολογίας, πιστεύω ακράδαντα ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στην εκπαίδευση. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν θέτω περιορισμούς στη χρήση της από τους φοιτητές μου. Θέτω, όμως, όρια ως προς την ανάπτυξη εργασιών που με έμμεσο τρόπο καθοδηγούν τους φοιτητές μου στην ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Θεωρώ εξίσου σημαντική την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, δημιουργικότητας και συνεργατικής δεξιότητας. Για τον λόγο αυτόν, λοιπόν, στους φοιτητές μου προωθώ πάντα την ομαδική εργασία, παρέχοντας ξεκάθαρες οδηγίες και καθορίζοντας συγκεκριμένους κανόνες για κάθε εργασία. Η αξιολόγηση της προόδου των ομάδων γίνεται σταδιακά, με προφορικές εξετάσεις στις οποίες συμμετέχουν όλα τα μέλη ώστε να διασφαλίσω την αυθεντικότητα και την ισότιμη συνεισφορά από όλα τα μέλη της ομάδας.
Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη προς όφελος της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών;
Ίσως η πιο σημαντική και καταληκτική σας ερώτηση. Μία φράση που χρησιμοποιείται για σημαντικές νεοφερμένες τεχνολογίες είναι «It is Here To Stay». Αποτελεί ένα εργαλείο που μπορεί να μεταμορφώσει τη διδασκαλία και τη μάθηση.
Ας πάρουμε πρώτα τους εκπαιδευτικούς. Ο πιο κοινός προβληματισμός για τους εκπαιδευτικούς είναι η έλλειψη χρόνου και, συγκεκριμένα, οι χρονοβόρες διαδικασίες βαθμολόγησης και διαχείρισης των βαθμολογικών καταστάσεων και η δημιουργία αναφορών. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αυτοματοποιήσει τις εργασίες αυτές σε χρόνο ρεκόρ, επιτρέποντας έτσι στους εκπαιδευτικούς να επικεντρωθούν περισσότερο στην αλληλεπίδραση με τους φοιτητές-μαθητές τους. Η δημιουργία εξατομικευμένων μαθησιακών σχεδίων, προσαρμοσμένων ανάλογα με τις ανάγκες, το στυλ μάθησης και τις προτιμήσεις κάθε μαθητή, αποτελεί, επίσης, ένα σημαντικό όφελος για τον εκπαιδευτικό. Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη παρέχει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να αναλύει δεδομένα απόδοσης των μαθητών και να συλλέγει στοιχεία για βελτίωση τόσο της πρακτικής διδασκαλίας όσο και της στρατηγικής. Και, φυσικά, οι ευκαιρίες πρόσβασης σε εξατομικευμένα προγράμματα κατάρτισης και ανάπτυξης, καθώς και η σύνδεση σε πλατφόρμες δικτύωσης εκπαιδευτικών, αποτελούν σημαντικά οφέλη για την επαγγελματική εξέλιξη κάθε εκπαιδευτικού.
Τώρα όσον αφορά τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης για τους μαθητές, κατ’ εμένα το μεγαλύτερο όφελος αποτελεί η εξατομικευμένη μάθηση. Το ονομαζόμενο Personalized Larning. Προσωπικά, πιστεύω ότι η ανάλυση των αναγκών και των εξατομικευμένων ικανοτήτων κάθε μαθητή και η προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού στις ιδιαιτερότητές του, στα ενδιαφέροντά του, ακόμα και στον ρυθμό μάθησής του αποτελεί το μεγαλύτερο όφελος.
Είναι αποδεδειγμένο ότι η μάθηση γίνεται πιο αποτελεσματική μέσα από διαδραστικό υλικό. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει πρόσβαση σε διαδραστικές ασκήσεις, simulations (προσομοιώσεις) και παιχνίδια. Προσφέρει στους μαθητές τη δυνατότητα να δημιουργήσουν μουσική, βίντεο, ακόμη και έργα τέχνης καλλιεργώντας τις καλλιτεχνικές τους ικανότητες και αναπτύσσοντας τη δημιουργικότητά τους. Οι μαθητές μπορούν, πλέον, εύκολα να εξοικειωθούν με μία ξένη γλώσσα μέσα από πρακτικές αλληλεπίδρασης με avatars ή με την άμεση μετάφραση κειμένων. Επίσης, η αμεσότητα στην παροχή ανατροφοδότησης επιτρέπει στους μαθητές να εντοπίζουν αμέσως τα λάθη τους και να τα διορθώνουν.
Η τεχνητή νοημοσύνη αναμφίβολα θα φέρει νέα δεδομένα στη σύγχρονη εκπαίδευση. Δεν αντικαθιστά τον εκπαιδευτικό, αλλά τον συμπληρώνει και τον ενδυναμώνει, αρκεί να γίνει ένας προσεκτικός σχεδιασμός και σωστή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών.
