Κύπριος και διαστημικός «Ερατοσθένης» - EXCELSIOR από το ΤΕΠΑΚ

Δεν είναι μόνο Πλανητάριο, Αστεροσκοπείο, Αστεροσχολείο, Αστροτουρισμό και αστρονομικοί οργανισμοί, που υπάρχουν και αναπτύσσονται στην Κύπρο. Από το 2019 ξεκίνησε και το έργο «EXCELSIOR» που συντονίζει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου με εταίρους: το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, τον Γερμανικό Οργανισμό Αεροναυτικής και Διαστήματος (DLR), το Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (BEYOND , NOA) και το Γερμανικό Ινστιτούτο για μελέτη της Τροπόσφαιρας στη Λειψία (TROPOS).

Κάνοντας εκτενή αναφορά στο έργο «EXCELSIOR’’- Eratosthenes: Excellence Research Centre for Earth Surveillance and Space-Based Monitoring Of the Environment», το οποίο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της B’ φάσης του Προγράμματος «Teaming Horizon 2020» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός ‘Group on Earth Observations’ (GEO) δημοσίευσε το ενημερωτικό φυλλάδιο με τίτλο: «Το Κέντρο Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ ανοίγει τον δρόμο για την είσοδο της Κύπρου στον χώρο του διαστήματος»

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός GEO αποτελεί μια συνεργασία περισσότερων από 100 εθνικών κυβερνήσεων και περισσότερων από 100 συμμετεχόντων οργανισμών που οραματίζεται ένα μέλλον, όπου οι αποφάσεις και οι δράσεις να είναι προς όφελος της ανθρωπότητας βάσει συντονισμένων, ολοκληρωμένων και βιώσιμων παρατηρήσεων τη Γης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός GEO αποσκοπεί στη διακυβερνητική συνεργασία για βελτίωση της διαθεσιμότητας, της πρόσβασης και της χρήσης των παρατηρήσεων της Γης για έναν βιώσιμο πλανήτη. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός GEO προωθεί την ανοικτή, συντονισμένη και διαρκή ανταλλαγή δεδομένων και υποδομών για καλύτερη έρευνα, χάραξη πολιτικής, τις αποφάσεις και τη δράση σε πολλούς κλάδους. Η κοινότητα GEO επικεντρώνεται σε τρεις τομείς δέσμευσης παγκόσμιας προτεραιότητας: το θεματολόγιο των Ηνωμένων Εθνών για το 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη Συμφωνία του Παρισιού και το πλαίσιο Sendai για τη μείωση των κινδύνων καταστροφών, στους οποίους το έργο «EXCELSIOR» κάνει ιδιαίτερη αναφορά.

Το Κέντρο Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ λειτουργεί ως Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας και Ερευνητικής Αριστείας στους τομείς της γεωπληροφορικής, τεχνολογιών Διαστήματος και παρατήρησης της Γης στην Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την περιοχή της Βόρειας Αφρικής, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα, συνδυάζοντας υποδομές με υπερσύγχρονο εξοπλισμό, έρευνα αιχμής, στοχευμένες εκπαιδευτικές υπηρεσίες και δράσεις επιχειρηματικότητας.

Ο Διόφαντος Χατζιμιτσής, διευθύνων σύμβουλος του «Ερατοσθένη». Διευθυντή Επικοινωνίας του Interstellar Institute

Υψηλού επιπέδου υπηρεσίες

Το «ERATOSTHENES: Excellence Research Centre for Earth Surveillance and Space-Based Monitoring of the Environment (EXCELSIOR)», με συντονιστή το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, έχει ως στόχο την αναβάθμιση του υφιστάμενου ερευνητικού Κέντρου Ερατοσθένης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, σε ένα βιώσιμο Κέντρο Αριστείας για την επισκόπηση της Γης και την παρακολούθηση του περιβάλλοντος με βάση το Διάστημα. Το Κέντρο Αριστείας θα προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, και θα διεξάγει βασική και εφαρμοσμένη έρευνα και καινοτομία στους τομείς της ολοκληρωμένης χρήσης τηλεπισκόπησης και διαστημικών τεχνικών για την παρακολούθηση του περιβάλλοντος.

Η πρόταση του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου «ERATOSTHENES: Excellence Research Centre for Earth Surveillance and Space-Based Monitoring of the Environment» επιλέγηκε για χρηματοδότηση στα πλαίσια της 2ης Πρόσκλησης της Ευρωπαϊκής Ανταγωνιστικής Δράσης «Teaming». Η εν λόγω δράση αποτελεί εργαλείο του Χρηματοδοτικού Προγράμματος για την Έρευνα & Καινοτομία (E&K) της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ορίζοντας 2020» και στοχεύει στη δημιουργία Κέντρων Αναβάθμισης ή στη ριζική αναβάθμιση υφιστάμενων κέντρων.

Στο πλαίσιο αυτό, το «EXCELSIOR» έχει αναβαθμιστεί σε Κέντρο Αριστείας για Έρευνα & Καινοτομία με χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών. Συνεργάτες του «EXCELSIOR» στην προσπάθεια αυτή είναι το German Aerospace Centre, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Leibniz Institute for Tropospheric Research και το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνών του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.

100 εθνικές κυβερνήσεις

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός GEO αποτελεί μια συνεργασία περισσότερων από 100 εθνικών κυβερνήσεων και περισσότερων από 100 συμμετεχόντων οργανισμών που οραματίζεται ένα μέλλον όπου οι αποφάσεις και οι δράσεις να είναι προς όφελος της ανθρωπότητας βάσει συντονισμένων, ολοκληρωμένων και βιώσιμων παρατηρήσεων τη Γης.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ ΠΟΥ ΕΝΕΠΝΕΥΣΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Ερατοσθένης ο πρωτοπόρος

Ο Ερατοσθένης γεννήθηκε στην Κυρήνη, σημερινή Λιβύη, το 276 π.Χ. και πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 194 π.Χ. Ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος, γεωδαίτης, μουσικός, ποιητής, ιστορικός, φιλόλογος και συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που υπολόγισε το μέγεθος της Γης και κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παράλληλους και μεσημβρινούς. Επίσης, κατασκεύασε και έναν χάρτη του κόσμου, όπως τον θεωρούσε. Έκανε αρκετές σημαντικές συνεισφορές στα μαθηματικά και ήταν φίλος του σπουδαίου μαθηματικού Αρχιμήδη. Γύρω στο 225 π.Χ. εφηύρε τον σφαιρικό αστρολάβο που τον χρησιμοποιούσαν ευρέως μέχρι τον 18ο αιώνα. Αναφέρεται από τον Κλεομήδη στο Περί της κυκλικής του κινήσεως των ουρανίων σωμάτων, ότι γύρω στο 240 π.Χ. υπολόγισε την περιφέρεια της Γης χρησιμοποιώντας το ύψος του Ηλίου κατά το θερινό ηλιοστάσιο σε δύο διαφορετικά γεωγραφικά σημεία, που όμως βρίσκονταν στον ίδιο (περίπου) μεσημβρινό: κοντά στην Αλεξάνδρεια και στη νήσο Ελεφαντίνη όπου ο Ήλιος ήταν στο ζενίθ του ουρανού κοντά στη Συήνη (σημερινό Ασουάν, Αίγυπτος). Ο Ερατοσθένης υπολόγισε την περιφέρεια της Γης σε 252.000 αλεξανδρινά στάδια. Ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι η Γη είναι μια σφαίρα που βρίσκεται στο κέντρο του Σύμπαντος, το οποίο περιστρέφεται με συχνότητα 24 ωρών. Ο όρος Γεωγραφία αποδίδεται στον Ερατοσθένη.